مروری بر پرونده سیاه حکومت کویت در 8 سال جنگ ایران و عراق / بخش اول

عصرایران - در حالی که با گذشت 22 سال از پایان جنگ تحمیلی و سقوط رژیم خونریز صدام در عراق ، ابعاد سیاسی و بین المللی جنگ 8 ساله ایران و عراق ، شفاف تر شده و از جمله از نقش برخی کشورهای عربی در هم پیمانی با طرف متجاوز (عراق) پرده برافتاده ، برخی رسانه ها و مقامات کویتی ، به جای عذرخواهی از ملت ایران به دلیل شراکت در جنایات صدام در کشتار ایرانیان ، منکر همدستی با "قاتل بزرگ منطقه شده" و در صدد تطهیر خود و تحریف تاریخ برآمده اند.

هر چند که همواره باید رو به آینده داشت و بر همین اساس نیز ملت ایران ، طریق چشم پوشی بر خطاهای همسایگان و حسن همجواری را برگزیده است ، اما فرار به جلوی برخی رسانه های عربی به ویژه در کویت ، ضروری می سازد تا برغم میل باطنی خود ، مروری هر چند کوتاه داشته باشیم به برخی فرازهای همدستی و همداستانی حکومت کویت با رژیم تجاوز صدام در جنگی که سازمان ملل ، عراق را آغاز گر آن دانست:

از محورهای عمده حمایت دولت كویت و خاندان حكومتی این كشور از رژیم عراق در طی سالهای جنگ، مساعدتهای نظامی آن بوده است. محور حمایتهای نظامی دربرگیرنده حمل و ارسال مهمات و تسلیحات جنگی، واگذاری جزایر استراتژیك، همكاری اطلاعاتی، اجازه استفاده از حریم هوایی و امثال اینها می‌باشد.

یكی دیگر از محورهای عمده حمایت دولت كویت و خاندان حكومتی این كشور از رژیم عراق در طی سالهای جنگ، حمایتها و مساعدتهای نظامی آن بوده است. محور حمایتهای نظامی دربرگیرنده حمل و ارسال مهمات و تسلیحات جنگی، واگذاری جزایر استراتژیك، همكاری اطلاعاتی، اجازه استفاده از حریم هوایی و امثال اینها می‌باشد. ذیلا به نمونه‌هایی از اینگونه كمكها كه تا حدود زیادی علنی بوده است و جای شك و تردیدی در آنها نیست، اشاره می‌كنیم.

ارسال تجهیزات جنگی به عراق

1- در ساعت 8 و پانزده دقیقه روز دوشنبه 19 مرداد ماه سال 1360، ناوگان نیروی دریائی جمهوری اسلامی ایران یك كشتی تجارت دانماركی بنام ال– اس-كت را در دهانه ورودی تنگه هرمز در 5/8 مایلی سواحل ایران مشاهده كرد و بوسیله مخابره پیام جویای نوع محموله كشتی تجارتی دانماركی و مقصد آن شد. كاپیتان كشتی مزبور اظهار داشت كه كشتی حامل كالای جنگی به مقصد عراق از طریق یكی از بنادر كویت است.

در بارنامه محموله كشتی مزبور صریحا ذكر شده بود كه این كشتی حامل كالای جنگی به مقصد عراق از طریق بنادر كویت می‌باشد.

ناوگان دریایی جمهوری اسلامی ایران طبق مقررات بین‌المللی زمان جنگ، كشتی مزبور را ابتدا به شرق جزیره هرمز و سپس به بندرعباس هدایت نمود تا كالای جنگی آن را تخلیه نماید و سپس كشتی را آزاد كند. وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به همین مناسبت با انتشار بیانیه‌ای اعلام داشت كه ایران امنیت كشتیرانی در تنگه هرمز را با قدرت كامل تأمین می‌كند ولی به دولت عراق و هیچ دولت دیگری اجازه نمی‌دهد كه از این حسن نیت سوء استفاده كرده و در شرایط جنگی، كالای جنگی به مقصد عراق حمل كنند. وزارت خارجه ایران در این بیانیه همچنین به دولتهابی كه تسهیلات بندری خود را جهت ارسال كمك و كالای جنگی به عراق در اختیار این كشور قرار می‌دهند، اخطار كرد كه در صورت تكرار این گونه اقدامات، قاطعانه عمل خواهد كرد.

حدود ده ماه قبل از این جریان، روزنامه وال استریت ژورنال نوشته بود كه: «كاروانهای مهمی از ارتش كویت حامل سلاحهای جنگی و مهمات وارد عراق شده‌اند.»

این روزنامه از قول شاهدان عینی در مرزهای كویت و عراق اضافه كرده بود: «عده‌ای از افسران و سربازان كویتی نیز بدنبال این كاروانها از مرز گذشته‌اند و از چند روز پیش نیروهای كویتی در یكی از جزایر نزدیك شط‌ ‌العرب مستقر شده‌اند.»

2- رئیس اداره بنادر كویت در تاریخ 8/10/1360 اعلام كرد: طی یازده ماه گذشته بنادر كویت با حداكثر ظرفیت كار كرده‌اند تا با ازدحام ایجاد شده بر اثر افزایش بیسابقه كالا مقابله كنند.

وی اظهار داشت كه طی سالهای گذشته شش میلیون تن كالا در بنادر كویت تخلیه شده و این رقم نسبت به مقدار كالای تخلیه شده در سال 1977، 31 درصد افزایش یافته است.
ناظران سیاسی در همان زمان، علت اصلی افزایش ظرفیت بنادر كویت را، استفاده رژیم عراق از آنها دانستند چرا كه ظرفیت بنادر عراق در اثر جنگ به میزان قابل توجهی كاهش یافته بود.

3- رادیو مونت كارلو كه موضعی خصمانه نسبت به جمهوری اسلامی ایران دارد در تاریخ 7/5/61 گزارش داد كه از آغاز عملیات اخیر ایران موسوم به رمضان، كارشناسان نظامی تأكید كرده‌اند كه ارتش عراق به منظور مقابله با حمله تازه ایران، به سلاحهای مدرن پیشرفته مجهز شده‌اند و ظرف چند هفته اخیر توانسته‌اند تمام اسلحه از دست داده خود را جبران سازند، همین كارشناسان فاش ساختند كه جنگ‌افزار مورد نیاز عراق از طریق كویت به بغداد و سپس به جبهه‌های نبرد ارسال می‌شود و دولت كویت نقش بسیار مهمی در پیروزیهای اخیر عراق ایفا كرده است.»

4- خبرگزاری جمهوری اسلامی در تاریخ 8/3/62 از كویت گزارش داد: طبق اظهارات شاهدان عینی حدود 235 تریلر و كامیون حامل تجهیزات نظامی كه تعدادی از آنها حامل تانك و موشك بوده‌اند و استتار شده بودند، در جاده‌ای كه به مرز عراق منتهی می‌شود، دیده شده‌اند.

به گفته همین شاهدان، عبور این كامیونها باعث راه‌بندان و ترافیك سنگین در این جاده شده بود.

5- كشتی كویتی المحراق در سی‌ام خرداد 1364 با 10500 تن محموله، توسط نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی توقیف شد و پس از سه هفته بدنبال تخلیه محموله‌های آن كه بطور غیرمستقیم توان رزمی ارتش عراق را می‌توانست افزایش دهد، آزاد گردید.

مقامات نیروی دریایی ایران اظهار داشتند كه پس از بازرسی كشتی المحراق و ملاحظه بارنامه آن، آنچه را كه دقیقا در بارنامه به عنوان عراق مشخص شده بود همراه با بخشی از كالاهایی كه بارنامه‌هایشان مشكوك تشخیص داده شد، تخلیه گردید و كشتی المحراق با كالاهای باقیمانده به مقصد كویت حركت كرد.

دیوید بد فورد ناخدای كشتی المحراق قبل از ترك آبهای ایران، طی بیانیه‌ای ضمن شرح چگونگی كنترل كشتی كه به مقصد عراق بارگیری شده بود و اشاره به اینكه بخشی از محمولات كشتی بنا به ماهیت آنها و تشخیص مقامات ایرانی در زمره كالاهایی قرار می‌گیرد كه بطور مستقیم و غیرمستقیم به توانایی جنگی عراق كمك می‌كند، اعلام كرد در خلال عملیات بازرسی من خود را موظف به همكاری با مقامات نیروی دریابی ایران دانسته و در جهت اجرای حق قانونی بازرسی و حفظ محموله كشتی از هیچگونه كمكی مضایقه نكردم.

6- نشریه فارین ریپورت چاپ لندن با انتشار مقاله‌ای تحت عنوان «عراق تانك بدست می‌آورد» نوشت: «عراق خود را با سیاست دولت انگلیس مبنی بر عدم عرضه سلاحهای مرگبار به طرفین جنگ خلیج بگونه‌ای تطبیق داده است كه علیرغم این ممنوعیت كویت تانكهای انگلیسی چیفتن را در اختیار عراق می‌گذارد. منابع فارین ریپورت، یكی از تانكها را كه از مرز كویت به مقصد بغداد در حركت بوده دیده‌اند.»

این نشریه در ادامه مقاله مزبور می‌نویسد: «در تمام منطقه تنها ایران، كویت و عمان تانكهای چیفتن در اختیار دارند. سفارش كویت برای 160 دستگاه تانك چیفتن در سال 1979 انجام گرفت، علامتی كه روی تانك چیفتن دیده شده در مرز كویت و عراق، مشاهده شده با علائم كویتی مطابقت داشته است.»

فارین ریپورت همچنین اضافه كرده است: «اكثر وسائط مخصوص حمل و نقل تانك در ارتش عراق ساخت كمپانی "فاون" آلمان غربی است ولی چیفتنی كه در عراق دیده شده بوسیله یك كمرشكن "اسكالمل" انگلیسی كه آن هم تازه بنظر می‌رسید، حمل می‌شد.

تنها كشورهایی كه در این منطقه تانك‌برهای جدید اسكالمل دارند، اردن و كویت هستند. خودروهای اردنی به رنگ سبز تیره هستند در حالیكه تانك بری كه در عراق دیده شد به رنگ زرد شنی یعنی همرنگ اسكالمل‌های كویت بوده است.»

7- یك افسر بلندپایه كویتی ضمن مصاحبه‌ای با نشریه الانصار چاپ بیروت، مشاركت رژیم كویت در جنگ عراق علیه ایران را افشاء نمود. نشریه الانصار با درج این مصاحبه به نقل از وی نوشت: «در آغاز حمله عراق به خاك جمهوری اسلامی، امیركویت طی دستورالعمل محرمانه‌ای به فرمانده نظامی این كشور، مقرر داشت كه بندرگاه شعیبیه كویت به منظور انتقال سلاحهای دریافتی رژیم عراق در اختیار این كشور قرار داده شود.»

به گفته افسر مزبور از آن زمان تاكنون ارسال این كمكها به سوی عراق توسط كاروانهای حامل تجهیزات نظامی و مهمات بین ساعات 24 لغایت 4 بامداد ادامه داشته است و بدین منظور جاده‌های حفاظت شده‌ای از بندرگاه شعیبیه تا مرز عبدلی و صفوان به این امر اختصاص داده شده است.

افسر كویتی در مورد نوع سلاحهای ارسالی از این طریق به عراق اظهار داشت: «تاكنون موشكهای زمین به زمین ساخت شوروی، تانكهای تی 72، تانكهای سنتوریون ساخت انگلیس، موشكهای هاوك ساخت امریكا و انواع هلیكوپتر همراه با مقادیر زیادی مهمات از این طریق روانه عراق می‌شود.»

وی همچنین ارسال تجهیزات متعلق به ارتش كویت را به عراق تأیید كرد و گفت: «از جمله این سلاحها می‌توان شصت فروند موشك زمین به زمین متعلق به تیپ ششم ارتش كویت و همچنین تعداد زیادی از توپهای دوربرد "ابواردین" ساخت فرانسه و تعدادی از تانكهای تیپ سی و هشتم زرهی ارتش كویت را ذكر كرد كه در مراحل اولیه بوسیله كامیونهای نظامی كویتی به منطقه زبیر در عراق منتقل می‌شد و سپس به مقامات عراقی تحویل می‌گردید.»

8- روزنامه جمهوری اسلامی چاپ تهران در تاریخ 30/7/65 به نقل از تلكس محرمانه یک نشریه چاپ پاریس نوشت: «مصر درباره فروش پانصد میلیون دلار جنگ افزار كه برخی از آنها با كسب امتیاز از شركتهای غربی در داخل مصر تولید می‌شود، سرگرم مذاكره با عراق است. این قرارداد شامل فروش هواپیما، موشك و خمپاره‌انداز می‌گردد.

طبق گفته منابع دیپلماتیك عرب، بسیاری از كشورهای عضو شورای همكاری خلیج‌فارس نیز در قبال قاهره و بغداد متعهد شده‌اند كه كل هزینه این معاملات را تقبل نمایند. به نقل از همین منابع، تصریح شده است كه عربستان و كویت جمعا وعده یك كمك چهار میلیارد دلاری را بابت خرید تسلیحات به رژیم عراق داده‌اند.»

9- مقارن با تحولات چشمگیر جبهه‌های نبرد بین ایران و عراق كه با عملیات زنجیره‌ای و پیاپی نیروهای جمهوری اسلامی در سالهای 64 و 65، رژیم عراق تحت شدیدترین فشارهای دوران جنگ قرار گرفته بود و می‌رفت كه شهر مهم و استراتژیک بصره را بدنبال عملیات كربلای 5، فتح 4 و كربلای 8 از دست بدهد، حكومت كویت در یك اقدام آشكار حمایتگرانه از رژیم عراق، معاهده‌ای در زمینه تأمین بودجه شبكه دفاعی شهر بصره با عراق امضاء كرد.

بر اساس این معاهده، رژیم عراق اقدام به ریشه‌كن كردن چهار صد هزار الی نیم میلیون نخل از نخلستانهای بصره نموده و كویت در مقابل هر نخل، چهار دلار به عراق پرداخت می‌كند.
رژیم كویت با تلاش برای سرپوش گذاردن بر محتوای این معاهده و حفظ ظاهر آن، امضای معاهده را از طرف كویت به شیخ ابراهیم رعج‌الصباح سرپرست سازمان كشاورزی و صید كویت سپرد و سفیر عراق در كویت نیز این قرارداد را از طرف عراق امضاء نمود.

رژیم كویت مبلغ پنج میلیون دلار در این رابطه به عراق پرداخت كرد كه بخشی از آن قیمت نخلها، و مابقی كه حدود سه میلیون دلار می‌شد، بعنوان كمك رژیم كویت در ساخت پروژه شبكه جدید دفاعی نیروهای عراق در بصره به شمار می‌آمد.

هیأتهای دیپلماتیك در كویت، این قرارداد را شركت آشكار رژیم كویت در جنگ عراق و ایران، كه در نوع خود بی سابقه بود توصیف كردند.

10- گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی در تاریخ 18/12/66 حاكی از آن بود كه امداد رسانی به رژیم عراق از طریق خاك كویت همچنان ادامه دارد و ستون كامیونهای نظامی كه از بندر شعیبیه عازم عراق بوده‌اند، در جاده بین دو كشور دیده شده است. همچنین گزارشاتی در مورد انتقال تجهیزات و مهمات جنگی از بنادر شویخ و دوهه كویت به مقصد عراق در دست است.

همكاری نظامی– اطلاعاتی كویت و عراق

بیم و هراس كویت از توسعه دامنه جنگ عراق و ایران، بطوریكه شراره‌های آن دامنگیر این كشور نیز بشود، مقامات كویتی را به اتخاذ تدابیری جهت جلوگیر از این امر سوق داد.

از آنجا كه كویت با توجه به زمینه و سابقه تعرضات عراق به خاك خود و نیاز مبرم رژیم عراق به استفاده از جزایر استراتژیك كویت، احتمال اشغال قسمتهایی از سرزمین خود را از سوی نیروهای عراقی می‌داد، پیوسته در طی مدت جنگ تلاش می‌كرد كه به طریقی رضایت مقامات رژیم عراق را جلب نماید و اقدامات احتمالی آنان را در حد كنترل شده‌ای نگهدارد. علیهذا، سفر مقامات سیاسی و نظامی دو كشور بطور متناوب انجام می‌شد و در هر مرحله توافقهایی بین دو كشور صورت می‌گرفت.

از سوی دیگر، رژیم كویت با نگرانی و تشویشی كه از ناحیه جمهوری اسلامی احساس می‌كرد و این كشور را به لحاظ ایدئولوژیكی و صدور انقلاب و نیز خطرات احتمالی تعرض نظامی!، در مقابل خویش می‌دید، بیش از پیش خود را نیازمند هم پیمانان نظامی و امنیتی یافت و به اقداماتی متوسل شد كه از آن جمله می‌توان به تقویت بنیه نظامی و دفاعی از طریق خرید تسلیحات مدرن آمریكایی، انگلیسی و روسی پیشنهاد تشكیل شورای همكاری خلیج‌فارس و عقد قراردادهای دفاعی و نظامی مشترك با كشورهای عضو این شورا و نیز نزدیكی با رژیم عراق، اشاره كرد.

همكاریهای نظامی و اطلاعاتی دو كشور كویت و عراق در طی مدت جنگ علاوه بر تأمین بخشی از تسلیحات و ابزار جنگی مورد نیاز عراق توسط كویت و ایجاد تسهیلات لازم جهت انتقال مایحتاج رزمی عراق از طریق خاك و بنادر این كشور و صرفنظر از موارد عمده‌ای همچون واگذاری جزایر استراتژیك كه مستقلا مورد بحث قرار گرفت، مواردی را نیز دربر می‌گیرد كه حاكی از نوعی هماهنگی و همسویی در اتخاذ استراتژی دفاعی و مبادله اطلاعات نظامی و همكاریهایی از این قبیل می‌باشد. ذیلا به نمونه‌هایی از این موارد اشاره می‌كنیم.

1- بر اساس اطلاعاتی كه در تاریخ 10/1/65 در اختیار مقامات ایرانی قرار گرفت، روشن شد كه یكی از مأموریتهای كشتی‌های كویتی در آبهای خلیج‌فارس، جمع‌آوری اطلاعات برای رژیم عراق بوده است . بر پایه این گزارشها ، پایگاه دریائی كویت در خلیج‌فارس با جمع‌آوری اطلاعاتی در ارتباط با جنگ و ارسال آن برای فرماندهی كل نیروهای مسلح عراق، اطلاعات مورد نظر رژیم عراق را تأمین می‌نماید.

2- یك افسر بلندپایه كویتی طی مصاحبه‌ای با نشریه الانصار چاپ بیروت، فاش ساخت كه: دولت كویت پایگاه نظامی علی سالم را برای هواپیماهای عراق گشوده است و بسیاری از پروازهای هواپیماهای عراقی برای بمباران مناطق مختلف ایران از این پایگاه صورت می‌گیرد.

وی همچنین تشكیل نیروهای سپر جزیره، متشكل از نظامیان كشورهای عربی خلیج‌فارس را اقدامی در جهت پشتیبانی از رژیم حاكم بر عراق توصیف كرد و گفت: این نیروها كه مركز آن در منطقه حیوات واقع است توسط افسران سعودی و كویتی اداره می‌شود و كارشناسان نظامی آمریكایی بر آن نظارت كامل دارند. در این پایگاه مدرن ترین تجهیزات اطلاعاتی و رادار بكار گرفته شده است.

3- در اواسط سال 1366، دولت كویت موافقت خود را با ایجاد یك خط مستقیم تماس میان كویت و عراق، اعلام داشت. این خط ارتباطی تلفنی مستقیم به منظور مطلع نمودن مقامات نظامی كویت از ساعت و برنامه پرواز هواپیماهای عراقی از پایگاههای خود در عراق و هماهنگی لازم جهت بهره‌برداری از آسمان كویت در مأموریتهای خود، ایجاد شد.

منابع گزارش دهنده این خبر اضافه كرده بودند كه محل تلفن مستقیم مزبور در عراق، ستاد فرماندهی نیروی هوایی عراق در پایگاه هوایی استان ناصریه می‌باشد بلافاصله پس از پرواز هواپیماهای عراقی، با استفاده از تماس تلفنی مستقیم، هماهنگی های لازم جهت استفاده از خدمات راداری بعمل می‌آید.

4-در تاریخ 10/3/66 مقامات جمهوری اسلامی ایران اعلام كردند كه هفت قایق كویتی را در خور عبدالله واقع در بخش شمالی خلیج‌فارس كه تنها راه ارتباطی عراق با خلیج‌فارس در آن زمان بود، به اتهام جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات رزمی به نفع رژیم عراق بازداشت كرده‌اند.

اطلاعیه رسمی ایران در این خصوص حاكی از آن بود كه خدمه هفت قایق مزبور اعتراف كرده‌اند كه در حالی كه به ماهیگیری در خور عبدالله تظاهر می‌كردند، اطلاعات مورد نظر ارتش عراق را نیز بدست آورده و به آنها می‌داده‌اند.

اعزام اجباری عراقی های مقیم كویت به جبهه‌های جنگ عراق علیه ایران

از جمله اقدامات دیگری كه رژیم كویت در خلال جنگ در جهت حمایت از عراق انجام داده است، فراهم آوردن شرایط و امكاناتی برای انتقال عراقی های مقیم كویت به عراق بود كه با هماهنگی مقامات رسمی دو كشور و به منظور تأمین نیروی انسانی مورد نیاز در جبهه‌ها صورت می‌گرفت.

اینگونه اقدامات گرچه در اكثر مواقع با ایجاد تضییقات و فشارهایی بر اتباع عراقی مقیم كویت صورت می‌گرفت اما با تبلیغات دستگاههای رسمی و غیررسمی به آن ظاهر اعزام داوطلبانه داده می‌شد. چند نمونه‌ای كه ذیلا بدان اشاره می‌شود، بیانگر این مطلب هستند.

1- بر اساس گزارشهای موجود، دولت كویت در اواخر سال 1363 در راستای هماهنگی با خواستهای رژیم عراق، اتباع عراقی شاغل در مؤسسات بخش خصوصی را تحت تعقیب قرار داده و آنان را جهت رفع كمبود پرسنل مورد نیاز جبهه‌ها به عراق فرستاد.

شرطه‌های كویتی در بعضی موارد شبانه به منازل كارگران و اتباع عراقی مقیم كویت هجوم آورده و دستگیرشدگان را در مرز عبدلی به مقامات عراقی تحویل می‌دادند. اینگونه اقدامات از سوی دولت كویت، موجب برانگیخته شدن موج ترس و اضطراب برای عراقیهای مقیم كویت گشته بود.

2- در اوایل سال 1364، سفارت عراق در كویت از اتباع عراقی مقیم این كشور خواسته بود كه برای جبران كمبود نیروی انسانی در صفوف ارتش عراق به این سفارتخانه مراجعه كنند تا ترتیب اعزام و شركت آنان در جنگ علیه ایران داده شود.

در همین رابطه گزارشهای موجود نشان می‌دهد كه دولت كویت 300 خانوار عراقی مقیم كویت را بازداشت كرد تا ترتیبات لازم جهت انتقال آنان به عراق انجام پذیرد.

واگذاری جزایر استراتژیک کویتی به عراق و اجازه بهره برداری هواپیماهای جنگنده عراقی از آسمان و پایگاه های کویتی برای حمله به ایران و از جمله مناطق مسکونی آن ، بخش دیگری از شراکت حکومت کویت در جنایت علیه ایران است که به زودی در بخش دوم این گزارش منتشر خواهد شد.

*این گزارش از کتاب تاریخی "كویت در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران" نوشته مسعود اسلامی اقتباس شده است.