نادر طالب زاده از "راز" مي گويد

  تبيان- پس از شروع ماه مبارك، از شبكه چهار خبر رسيد كه دو قدم مانده به صبح با اجراي صالح اعلا، متوقف خواهد شد و به جايش، راز پخش خواهد شد. كسي نمي دانست راز چيست و قرار است چه كار بكند؛ يك برنامه گفتگومحور اعصاب خردكن و كليشه اي خواهد بود يا اين كه ... . تا اين كه راز پيدايش شد؛ با اجراي نادر طالب زاده، كارگردان و فعال فرهنگي، هنري شناخته شده كشور. به خاطر جنس مهمانان، جنس بحث ها و جنس دغدغه هايي كه در اين برنامه مطرح مي شد، راز گرفت. خيلي ها از مصاحبه هاي راز حرف مي زدند و گفته هاي مهمانان راز، تبديل به خبر خبرگزاري ها و روزنامه ها مي شد. اين روزها، داريم به آخرين قسمت هاي اين مجموعه مي رسيم. گفتگوي تبيان را مي خوانيد با نادر طالب زاده، مجري اين برنامه؛ درباره انگيزه پخش چنين برنامه اي و حرف هاي ديگر.

o آقاي طالب زاده! چه خبر از راز؟

به سلامتي دارد پيش مي رود. تا روز آخر ماه مبارك روي آنتن هستيم.

o بازخوردهاي برنامه چطور بوده؟

خيلي عجيب بوده، خيلي زياد...

o چرا عجيب؟

به اين جهت كه همه طيف ها را درگير خودش كرده؛ طيف مذهبي، طيف دانشجو، طيف مسئولان رده بالا، طيف هنرمندان. همه گروه ها را درگير خودش كرده.

o انتظارش را داشتيد؟

به بازخورد زياد فكر نمي كردم. به اين فكر مي كردم كه چه بگويم و چه كساني را دعوت كنم و درباره چه حرف بزنيم. روزهاي اول، توجه ام بيشتر به جنس برنامه و مهمانان بود. از روز سوم بود كه متوجه شديم بازخوردها خيلي زياد است؛ از تلفن هاي دوستان و صحبت هاي مسئولان. خيلي از مسئولان خبر دادند كه برنامه را مي بينند. البته ما داريم كار خودمان را مي كنيم، سعي مي كنيم اين استقبال روي ما تاثير نگذارد.

o دلچسب ترين بازخوردي كه داشتيد، چه بود؟

بازكردن پرونده بوسني هرزگوين و جنگ بالكان و مظلوميت مسلمانان آنجا براي جواناني كه چيزي از آن نمي دانند و سال ها با سكوت درباره آن روبه رو شده اند، برايم جالب بود. اين اتفاق، براي طيف هاي مختلف جامعه جالب بود و آن ها را درگير خودش كرده بود. دعوت از مهماناني خاص براي من جالب بود؛ مثل محمدحسين جعفريان، مسعود ده نمكي از زاويه اي ديگر و دكتر حسن عباسي كه درباره سريال سازي هاليوود و ضددين بودن سازندگانش صحبت كرد. يا بحث با دكتر رامين، معاون مطبوعاتي وزارت ارشاد، و صحبت درباره خبرنگاراني كه جاسوسان مشهوري هم بودند و مدت ها در كشور فعاليت مي كردند و كسي هم نفهميده بود، همه اين ها جالب بود. سال ها مي خواستيم اين ها را بگوييم، ولي جايي نبود كه بگوييم. حالا كه توانستيم، گفتيم.

به بازخورد زياد فكر نمي كردم. به اين فكر مي كردم كه چه بگويم و چه كساني را دعوت كنم و درباره چه حرف بزنيم. روزهاي اول، توجه ام بيشتر به جنس برنامه و مهمانان بود. از روز سوم بود كه متوجه شديم بازخوردها خيلي زياد است؛ از تلفن هاي دوستان و صحبت هاي مسئولان. خيلي از مسئولان خبر دادند كه برنامه را مي بينند



o در جريان نقدهايي كه به راز مي شود، هستيد؟

تقريبا. هر روز يكي، دو نفر از دوستان فقط بازخوردها را جمع مي كند. تماشاي روند آمار اين بازخوردها، قبل از پخش راز تا بعد از پخش آن، جالب است.

o يكي از نقدهاي وارد شده به برنامه راز، راديويي بودن و صدامحور بودن آن است. ساده تر بگويم، منتقدان مي گويند كه نشانه هاي تصويري و تلويزيوني برنامه كم است. قبول داريد؟

قبول ندارم. راز، تنها برنامه گفتگومحور تلويزيون است كه وسط گفتگوهايش، مي خواهد مصاديق بحث هاي خود را، با مستندها و آيتم هاي مختلف نشان دهد؛ مستندها و آيتم هايي از شخصيت هايي كه دعوت كرده ايم يا كساني كه داريم بحث را به آن ها ارجاع مي دهيم. در هر برنامه، ما بين 10 تا 20 دقيقه رفرنس اين چنيني داريم. اين كار، تاثير مي گذارد.

o نقد ديگري كه وارد مي كنند، به شتاب زدگي در تنظيم و ساخت و تدوين مستندها و آيتم ها و وله هاي بين برنامه است. قبول داريد؟

ما هر روز يك برنامه جديد، با وله ها و آيتم هاي جديد روي آنتن مي بريم. اين ها را از روز قبل تدوين و طراحي مي كنيم. اين كار خيلي به گروه فشار مي آورد. درستش اين است كه هر هفته، يك برنامه نود دقيقه اي پخش شود تا وقت براي اين كارها، بيشتر باشد.

o پس كمبود زمان باعث اين شتاب زدگي ها شده؟

بله، شوخي بردار نيست.

o گروهي معتقدند كه راز، نوعي اداي دين تلويزيون، به فرهنگ انقلابي و ماجراي فكري و فرهنگي نهضت جهاني اسلام سياسي و انقلابي است. اين بازخورد را شنيده ايد؟

اصلا قرار است كه ماهيت راز هم همين باشد.

o پس اين كار تعمدا انجام شده؟

ببينيد، انقلاب بسيط است، سيال است و نوبه نو است. ما در اين برنامه ها، بايد به فرهنگ انقلابي، به اين مفهوم بپردازيم، خب تا حالا نپرداخته ايم. من از بعضي ها كه دعوت كرده ام، هنوز نيامده اند. با تلويزيون قهر كرده اند. اگر تلويزيون ده سال پيش سراغ اين ها مي رفت، قهر نمي كردند. اين قدر سراغ طرف نرفتند كه پوسيد، بدبين شد.

o اين مهماناني كه حضور بعضي هاشان در صدا و سيما، كمي دور از انتظار است، به خاطر اعتبار شما به برنامه مي آيند يا اينكه ...؟

مهمانان كل برنامه ها، با دعوت شخصي خود من به برنامه مي آيند.

o فكر نمي كنيد كه فرهنگ انقلابي را كمي بايد عام تر تصور كنيد و طيف هاي ديگري را هم دعوت كنيد؟ و حتي از مخالفان و كساني كه بالاخره ممكن است نقدي هم داشته باشند...

خيلي دلم مي خواست اين كار را بكنم. دنبالش هم هستم. ولي هنوز تلاش اول را تمام نكرده ايم. بگذاريد فاز اول تمام بشود و اعتمادي جذب بشود، آن وقت مي شود سراغ فازهاي بعدي رفت. تلاش ما بر اين است كه حتي از اقليت ها و نخبه هايشان دعوت كنيم كه بيايند و صحبت كنند. از مسئولان نهادهاي مختلف دعوت كنيم كه بالاخره جوابگوي كارهايي كه بايد مي كردند، باشند. فعلا در تلاش اول ايم.

o چرا در حوزه جهان اسلام، بيشتر روي لبنان و بوسني و چچن و افغانستان كار مي كنيد؟

چون دوستان بيست سال است كه درباره اين مناطق كار كرده اند، ولي تلويزيون يا دو نصفه شب پخش كرده، يا دو بعدازظهر...

بالاخره در اين مملكت، همه كه حزب اللهي نيستند. يك عده هم هستند كه ايران را دوست دارند و بايد براي آن ها هم برنامه هايي ساخت. عده اي هم بدبين اند كه بايد برنامه هايي هم براي آن ها ساخت و به نقدهايشان جواب داد. كارهايي مثل راز و ...، نوآوري هاي شبكه بوده براي جواب دادن به اين نيازها

o نه، منظورم اين نبود: چرا از جهان اسلام، فقط اين نقطه ها بيشتر ديده مي شوند؟ پس تكليف شمال افريقا و مصر و جاهاي ديگر چه مي شود؟ بالاخره اين ها هم جزو جهان اسلام اند و مهم اند...

نداريم! درباره افريقا، يكي از شبكه ها شاهكاري ساخته به نام اينجا افريقا است! اما افريقا واقعا اين نيست. من نمي توانم سازنده اين مجموعه را بياورم كه. كسي درباره اش كار نكرده. يا درباره مصر، اصلا راه نمي دهند كه كسي بخواهد درباره اش برنامه بسازد. اتفاقا مصر، اهل بيتي است، كشور فاطميون است. خيلي بحث ها مانده كه مغفول واقع شده، خيلي بحث ها.

o راز، ادامه خواهد داشت؟

خيلي ها گفته اند كه ادامه بدهيم. فعلا تعهدمان همين سي روز بود. خود شبكه هم اصرار دارد. تيم ما اين سي روز خيلي خسته شد. بايد بررسي كنيم ببينيم چه مي شود.

o يك سئوال شيطنت آميز بپرسم؟

بله، خواهش مي كنم.

o بعضي از نيروهاي اصولگرا، معتقدند كه اجراي برنامه راز، در همان ساعتي كه دو قدم مانده به صبح پخش مي شد، معني دار است. يعني اين گروه، دو قدم مانده به صبح را يك برنامه روشنفكري با گرايش به روشنفكري سكولار ارزيابي مي كنند و فكر مي كنند كه راز، جهت كاملا مخالف با اين برنامه دارد و اين، معني دار است.

اتفاقا من بعضي وقت ها دو قدم مانده به صبح را نگاه مي كردم و از مجريانش خوشم مي آمد. تلاش خوبي بود. بالاخره شبكه اين حق را دارد كه بعد از مدتي، بخواهد نوآوري كند و برنامه اي ديگر را روي آنتن ببرد. آن برنامه هم در جاي خودش خوب بود.

o پس با اين نظر كه آن ها، در حوزه روشنفكري سكولار و ضدانقلابي حركت مي كردند، موافق نيستيد، نه؟

قبول ندارم. كار خودشان را مي كردند، در نوع خودشان هم نوآور و جذاب بودند. بالاخره در اين مملكت، همه كه حزب اللهي نيستند. يك عده هم هستند كه ايران را دوست دارند و بايد براي آن ها هم برنامه هايي ساخت. عده اي هم بدبين اند كه بايد برنامه هايي هم براي آن ها ساخت و به نقدهايشان جواب داد. كارهايي مثل راز و ...، نوآوري هاي شبكه بوده براي جواب دادن به اين نيازها.