يك ميليون حاشيه ‌نشين در اطراف پايتخت

تهران امروز: بيش از يك ميليون حاشيه‌نشين در اطراف كلانشهر تهران وجود دارد. افزايش حاشيه نشيني در حاشيه و حريم شهر تهران، زنگ خطر را براي مسئولان دولتي به صدا درآورده است به گفته سيدصباح الدين متقي، مدير كل حريم شهرداري تهران، براي جلوگيري از ساخت و سازهاي غيرمجاز در حريم شهر تهران، به تمامي مناطق داراي حريم اعلام شده است تا در مدخل‌هاي ورودي به منطقه پوشش فضاي سبز و درختكاري داشته باشند كه اين كار براي جلوگيري از افزايش بي‌رويه شهر انجام مي‌شود.

اين هشدارهاي مديركل حريم شهرداري تهران در شرايطي مطرح مي‌شود كه در جلسه علني سه شنبه شوراي شهر هم عليرضا باقري دبير شوراياري منطقه 20 نسبت به افزايش حاشيه نشيني و چاره انديشي مسئولان براي رفع اين معضل و افزايش معضلات در حاشيه شهرري گزارشي ارائه كرد.

دبير شوراياري منطقه 20 وجود بافت فرسوده، نبود آب شرب آشاميدني و عدم رسيدگي به امكانات بهداشتي و پزشكي بيمارستان‌هاي شهرري را نتيجه عدم توجه فرماندار شهرري به افزايش بي‌رويه حاشيه نشيني دراين منطقه دانست. اين مشكلات در حالي مطرح مي‌شود كه فرجي فرماندار شهرري در اين خصوص حاضر به پاسخگويي به خبرنگار تهران‌امروز نشد.

افزايش كمربند سبز حريم شهر تهران
به اعتقاد كارشناسان شهري يكي از مشكلات توسعه شهرنشيني در اطراف كلانشهر تهران، بحث حاشيه‌نشيني و اسكان‌هاي غيررسمي در اطراف اين شهر است. براساس آمارهاي سال 88 مركز آمار ايران، ميزان حاشيه‌نشيني در تهران نسبت به 30 سال گذشته افزايش داشته است. سيدصباح الدين متقي، مدير كل حريم شهرداري تهران تاكيد مي‌كند كه افزايش حاشيه نشيني در تمام نقاط تهران ديده مي‌شود.

براساس گزارش‌هايي كه مديركل حريم شهرداري تهران ارائه مي‌دهد اگر از بحث افزايش حاشيه نشيني در چهاردانگه، كرج و اسلامشهر بگذريم اما اين مسئله در شهرري و حتي در مناطق شمالي مانند امامزاده قاسم كه اسكان‌هاي غيررسمي در آنجا به‌وجود آمده، مشكلات زيادي را براي ساكنان اين مناطق به‌وجود آورده است.

متقي در ادامه صحبت‌هاي خود به روستاي مرتضي گرد كه در حريم شهر تهران قراردارد و ساخت و سازهاي غيراصولي و غيررسمي در آن صورت مي‌گيرد، اشاره مي‌كند و مي‌گويد:« تا جايي كه در دست شهرداري است اجازه ساخت و ساز نمي‌دهد اما در داخل روستا براي ساخت و سازها از دهياري اجازه دريافت مي‌كنند.»مديركل حريم شهر تهران در حال حاضر تنها راه چاره حل اين مشكل را در محدوده حريم شهر تهران، توسعه كمربند فضاي سبز در اطراف شهر مي‌داند و تاكيد مي‌كند كه بعد از اين اقدام مي‌توان براي حل اين مشكل چاره‌انديشي و مشكل اسكان‌هاي غيرقانوني را برطرف كرد.

اتصال روستاهاي اطراف به تهران

در شرايط كنوني يكي از مشكلات افزايش حاشيه نشيني در اطراف شهر تهران، افزايش ساخت و سازهاي غير مجاز و غيرقانوني است كه بايد با افراد متخلف برابر قانون برخورد شود.

از سوي ديگر رشد جمعيت نه تنها در تهران بلكه در روستاهاي اطراف اين كلانشهر نيز رشد بادكنكي دارد و اولين آسيب اين پديده در حريم شهر، ايجاد اسكان‌هاي غير رسمي است.اين مشكل در روستاهاي شهرري كه اغلب آنها در حريم تهران قرار دارد به خوبي مشهود است.

دادن مجوزهاي بي‌رويه توسط دهياري‌ها در اين روستاها آن هم خارج از اصول كلي طرح هادي،‌اين روستاها را از قالب سنتي خود خارج كرده به گونه‌اي كه نه مي‌توان به اين مكان‌هاي جديد روستا گفت و نه شهر. مصباح الدين متقي، مدير كل حريم شهرداري تهران تذكر مي‌دهد كه متاسفانه بعضي از روستاها به شهر وصل شده و به نظر مي‌رسد مسئولان بايد براي رفع اين موضوع چاره‌انديشي كنند.

بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه حاشيه‌نشين‌ها غالبا از شهرستان‌ها آمده و در اطراف تهران سكونت كرده‌اند. اين افراد قطعه زميني را بسيار ارزان خريداري كرده و بعد در آن سكونت كرده‌اند و سپس همشهري‌ها و هم روستاهايي خود را براي اسكان دعوت كرده و در آنجا ماندگار شده‌اند.

متقي به مخاطراتي كه حاشيه‌نشيني براي كلانشهر تهران دارد اشاره مي‌كند و مي‌گويد:« طبق بررسي‌هاي صورت گرفته اسكان‌هاي غيررسمي غير اصولي ساخته شده و بحث‌هاي فني و ضوابط شهرسازي در آنها رعايت نشده است به عنوان نمونه در تپه امامزاده قاسم مشاهده كرديم كه ستون‌هاي يك ساختمان چهارطبقه با نبشي ايجاد شده است و در صورتيكه زلزله رخ دهد اين نقاط به شدت آسيب‌پذير خواهند بود.»

با توجه به اينكه اين نقاط جمعيتي منفصل از شهر تهران هستند اما همچنان از خدمات شهرداري استفاده مي‌كنند، متقي در اين باره مي‌گويد:« در مرحله اول اين طرح قيام‌شهر، خاورشهر و مسگرآباد را ساماندهي مي‌كنيم.» او اميدوار است كه كار درختكاري مدخل‌هاي ورودي شهر در اين نقاط آغاز شود.
 
براساس برآوردهاي انجام شده طول كمربند سبز تهران 100 كيلومتر است و همچنين قرار است به عرض 5 تا 20 كيلومتر درختكاري در محدوده حريم انجام شود تا از ساخت و ساز غيرقانوني و افزايش بي‌رويه شهر جلوگيري شود.

فرمانداري به حاشيه شهرري توجهي ندارد

«قبل از اينكه از شهرري جنازه جمع كنيد، براي بافت‌فرسوده فكري بكنيد» اين جمله بخشي از گزارش عليرضا باقري دبير شوراياري منطقه 20 در صحن علني شوراي شهر است كه اعضاي شوراي شهر تهران را خطاب قرار داده بود.
 
باقري در مورد افزايش پديده حاشيه نشيني در شهرري،‌فرمانداري را مسئول مي‌داند و به خبرنگار روزنامه تهران‌امروز مي‌گويد: «رسيدگي به مسائل حاشيه شهرري جزو وظايف فرمانداري است كه متاسفانه فرمانداري شهرري قادر به رفع اين مشكل نيست.»

او با اشاره به اينكه در شهرري تنها فرمانداري به جدايي ري از تهران فكر مي‌كند، ادامه مي‌دهد:«زماني كه شهرري از تهران جدا شود، فرمانداري براي تامين هزينه‌هاي آن به دادن مجوز براي ساخت و ساز در شهرري روي مي‌آورد كه نخستين ارمغان آن براي مردم شهرري از بين رفتن حريم و افزايش ساخت و سازهاي غير مجاز است.»

رويكرد سياسي فرمانداري در مقابل مديريت شهر و شوراياري‌ها در شهرري به گونه‌اي است كه مسئولان فرمانداري با توجه به درخواست‌هاي مكرر شوراياران براي برگزاري جلسات مشترك بدون جواب مانده و اكثر نامه‌ها به بايگاني فرمانداري سپرده شده است.

كاظم افخم دبير شوراياري محله عباس آباد نيز در اين باره به روزنامه تهران‌امروز مي‌گويد:«با توجه به اينكه 30 روستا در حريم شهرري وجود دارد، به دليل ساخت و سازهاي غير مجاز و خارج از ضوابط طرح هادي ديگر نمي‌توان عنوان روستا را به اين مناطق داد. اين روستاها تنها به سكونتگاهايي تبديل شده كه جذب كننده مهاجران شهرهاي ديگر به شهرري است.»
 
ارائه گزارش عليرضا باقري دبير شوراياري منطقه 20 در جلسه شورا هرچند با واكنش پروين احمدي‌نژاد روبه‌رو شد اما خسرو دانشجو، سخنگوي شوراي اسلامي شهر تهران با تاكيد بر علمي نبودن جداسازي ري از تهران گفت: «شهرهايي مثل تهران، اسلامشهر، شهر قدس و گرمدره كه بر يكديگر تاثيرگذار هستند بايد مديريت‌شان يكپارچه و به صورت هماهنگ انجام شود.»
 
او در جمع خبرنگاران صحبت‌هاي خود را اينگونه ادامه داد كه من به عنوان يك شخص و كسي كه تحصيلاتم در اين رشته است قطعا با جدايي ري از تهران مخالفم، اكنون نيز مديريت شهري در دنيا از طريق علمي پيگيري مي‌شود و اين علم دلالت بر اين ندارد كه يك شهر واحد را تقسيم و تكه تكه كرده و فكر كنيم هر تكه مي‌تواند به زندگي خودش با موفقيت ادامه دهد.