دردهه 1950 میلادی که اولین
قندهای رژیمی به بازار آمدند، این تصور بوجود آمد که آرزوی افراد چاق مبنی بر
داشتن غذای لذیذ و کنترل وزن به همراه مصرف این مواد به حقیقت پیوسته است. اما پس
از یک دهه مصرف سیکلامات (به عنوان اولین قند بدون انرژی)، به دلیل آن که مصرف آن
می توانست سرطان مثانه را افزایش دهد در آمریکا ممنوع شد. البته مصرف قندهای رژیمی
بعد از آن از جمله ساخارین، آسپارتام و سوکرالوز بدون آن که اثر سوئی در ایجاد و یا
همراهی با سرطان داشته باشد در طی دهه های اخیر در کشورهای پیشرفته و نیز کشورهای
در حال توسعه رو به افزایش گذاشته است.
اما نکته تامل بر انگیز در طی دهه های اخیر آنست که همزمان با افزایش مصرف این نوع مواد قندی رژیمی شیوع دچاقی و افزایش وزن نیز همچنان رو به افزایش بوده است. این که این همزمانی افزایش شیوع چاقی و مصرف قندهای رژیمی به هم مربوط می باشد یا خیر؟ از سوالات قابل بحث در بین متخصصین تغذیه و متابولیسم بوده است.
مطالعات اولیه کوتاه مدت حاکی از آن بود که مصرف قندهای رژیمی گرسنگی را در شما تشدید می نماید، اما مطالعات بعدی نشان دادند که در صورتی که این قندهای رژیمی به همراه مواد غذایی حاوی انرژی استفاده گردند، در تحریک اشتها موثر نخواهند بود. لذا به نظر می آید مصرف نوشابه های رژیمی به همراه غذا نه مصرف به تنهایی این نوشابه ها که تحریک کننده اشتها نباشد.
نکته بعدی در مورد مصرف قندهای رژیمی آنست که اگرچه شاید این نوع مواد اشتهای شما را در کوتاه مدت تحریک نماید آیا این موضوع منجر به افزایش انرژی مصرفی نیز خواهد شد؟ نکته جالب آن که مشاهدات حال حاضر نشان داده است که در کوتاه مدت 5-15 در صد انرژی دریافتی کاهش می یابد، ولی مطالعات انجام شده در زندگی آزاد این مطلب را تایید نکرده است. علاوه بر این نشان داده شده است که عدم تغییر ذائقه شیرینی دوست افراد چاق به همراه طعم شیرین کننده قوی این نوع قندهای جایگزین، باعث افزایش مصرف مواد قندی در کل و نیز بالا رفتن سطح انرژی دریافتی خواهد شد که این موضوع تایید کننده عدم کاهش وزن در افرادی است که از این نوع موالد غذایی استفاده می کنند.
پس اگرتمایل به خوردن شیرینی جات دارید. از نظرتئوری،محصولاتی مانند نوشیدنی های رژیمی و بسیاری از محصولات با طعم شیرین که رژیمی هستند اگر حقیقتا حاوی انرژی نباشند به شما در کاهش کالری دریافتی کمک خواهند کرد. اگر چه به نظر من و بسیاری از متخصصین این فرضیه به همین اندازه که درست به نظر می رسد برای مدتی طولانی قابل استفاده نیست، بطوریکه جایگزین کردن یک شیرین کننده به جای دیگری، هیچ کاری در جهت اصلاح ذائقه شیرینی دوست شما و یا لذت بردن از طعم مواد غذایی کم شیرینی انجام نمی دهد. همچنین شواهدی از یک مطالعه انجام شده توسط پژوهشگران انگلیسی نشان می دهد که افرادی که حقیقتا دریافت بالایی از شیرین کننده های مصنوعی دارند در کل، دریافت کالری بالاتری نسبت به دیگر افراد دارند.
همچنین به نظر می رسد که شیرین کننده ها ممکن است مکانسیم های طبیعی اشتها را دگرگون کنند (به طور ساده تر یعنی مواد غذایی حاوی این نوع شیرین کننده ها احساس سیری کافی را ایجاد نمی کنند.) تحقیقات اخیر بر روی حیوانات ، در ایالات متحده امریکا نشان می دهد که شیرین کننده آسپارتام مانع تولید هورمون سروتونین (هورمون موثردر ایجاد حس شادی)، از مغز می گردد. از آنجا که این هورمون می تواند اشتها را متوقف کند، لذا کاهش این هورمون علاوه بر ایجاد افسردگی باعث افزایش میل به خوردن می گردد. نتایج این مطالعه نشاندهنده آنست که حیوانات آزمایشگاهی که در غذایشان آسپارتام بود، بعد از مدتی چاق شدند.
نتیجه عملی: درجواب به این سوال که آیا شما شیرین کننده های مصنوعی را می توانید به میزان دلخواه مصرف کنید؟ باید گفت: اگرچه این ایده آل خواهد بود که بتوان بدون زحمت تغییر ذائقه به وزن ایده آال رسید اما با توجه به اینکه ما مقادیر بالایی را در طی 20 سال گذشته مصرف کرده ایم ولی همچنان متوسط وزن کلی جامعه بالا رفته است، لذا طبیعی است که اینطور نتیجه گیری شود که مصرف فراوان این گونه مواد تغییری را در میزان طبیعی تعادل انرژی در بدن ایجاد نموده که منجر به افزایش وزن و چاقی گردد. لذا به نظر می رسد مطالعات آتی برای یافتن قندهای جایگزین که بدون محدودیت شما را در کنترل وزن کمک نمایند لازم می باشد.