هنگامی که پیشگیری از چاقی با شکست مواجه میشود، درمان چاقی مطرح میشود.
بسیاری از مطالعات نشان داده اند که ما می توانیم با استفاده از رژیم غذایی
و برنامه رفتار درمانی، کاهش وزن اولیه چشمگیری را در افراد مبتلا به چاقی
ایجاد کنیم. متاسفانه بسیاری از افرادی که در گذشته در برنامه های کاهش
وزن شرکت کرده اند از افزایش وزن مجدد رنج می برند. آیا میدانید دلیل این
افزایش وزن مجدد چیست؟
در یک قاعده کلی، چاقی به علت عدم تعادل در دریافت انرژی و
انرژی مصرفی در طول یک دوره ی زمانی ایجاد می شود. اگر ما بخواهیم در
طولانی مدت در برقراری تعادل انرژی موفق باشیم باید برای تغییر عادات غذایی
افراد، راه حلهای مناسبی را بیابیم تا به آنها در کاهش انرژی دریافتی
شان کمک کنیم .
شواهد مختلف نشان میدهد که در طی 50 سال گذشته، کمیت مواد
غذایی مصرفی و همچنین میزان انرژی در رژیم غذایی ما افزایش یافته است و
این شاید مهمترین عامل در گسترش چاقی در نیم قرن اخیر باشد. اما جالب است
بدانید میزان انرژی روزانه مازا دی که ما در طی سالهای اخیر دریافت نمودیم،
رقم قابل توجهی نمی باشد. گزارشی که توسط Hill تهیه شده تخمین زده است که
میزان انرژی مورد نیاز برای افزایش وزن کنونی در حدود 100 کیلو کالری در
روز است Wang این میزان افزیش انرژی را در کودکان150-175 کیلوکالری در
روز تخمین زده است. مرکز پیشگیری کنترل بیماری های آمریکا، افزایش انرژی
دریافتی در بین سالهای 1970 تا سال 2000 میلادی را 168کیلو کالری در روز
برای مردان و برای زنان 335کیلو کالری در روز برآورد کرده است.
از آنجا که انرژی مصرفی ما ، بین غذا و میان وعده ها توزیع
شده است این سوال مطرح می شود که کدامیک در طی سالهای گذشته بیشترین
تغییرات را نشان داده و کدامیک بیشتر مستعد تغییر از راه رفتار درمانی
است؟
Cutler وهمکارانش گزارش کرده اند که مصرف تنقلات و میان وعده
ها بیشترین افزایش را در بین این دو گروه داشته است. حال باید ببینیم این
میان وعده ها شامل چه چیزهایی است؟ میان وعده از یک طرف در بر گیرنده
نوشیدنی ها است که اغلب نوشابه ها را شامل می شود و از طرف دیگر یکسری
مواد غذایی جامد می باشد.نوشابه ها می توانند بزرگترین مولفه کالری اضافی
دریافتی ما را فراهم کنند.
Duffey و Popkin تخمین زدند که قسمتی از جمعیت، بیش از 20 %
از کالری دریافتی روزانه خود را از نوشابه ها تامین میکنند و از طرف دیگر
بعضی از مطالعات حاکی از این مسئله است که مصرف نوشابه ها با اپیدمی چاقی
در ارتباط مستقیم است.
مطالعه ای که توسطTemple و همکارانش انجام شده است بدنبال
آ« بوده است که با عدم تنوع میان وعده و تکراری شدن آن شاید از مصرف این
تنقلات بکاهد و به کنترل وزن کمک نماید. اما آیا کاهش مصرف میان وعده های
مشاهده شده در افراد با وزن طبیعی در زمانی که یک میان وعده تکراری را
مصرف می کنند در افراد چاق نیز قابل اجرا است؟اگر این مطلب درست باشد ، این
استراتژیرا می توان به افراد چاق توصیه کنیم که میان وعده های تکراری مصرف
کنند و مطمئن باشیم در طولانی مدت مصرف کالری روزانه آنها کاهش می یابد.
برای بررسی بهتر این مطلب بهتر است به طور خلاصه فاکتورهایی
که غذای دریافتی را کنترل میکنند را مرور کنیم.کمیت غذایی که می خوریم و
نوع غذا یی که انتخاب می کنیم به دو عامل بیولوژی و عوامل محیطی و
اجتماعی بستگی دارد.
ما معمولا زمانی شروع به خوردن می کنیم که بطور مثال افت قند
خون داشته باشیم، یا اینکه احساس گرسنگی کنیم. ما هم چنین بر طبق عادات
روزانه شروع به خوردن می کنیم که این شامل صبحانه، ناهار ، شام و زمان میان
وعده هاست. از طرف دیگر کیفیت غذایی که در طول روز می خوریم بستگی به این
دارد که کجا غذا می خوریم بطور مثال اگر در یک رستوران که غذاهای فست فود
را سرو می کند، غذا بخوریم بیشتر از حالت عادی نوشابه و غذاهای چرب مصرف
می کنیم. مطالعات نشان داده است این میزان افزایش کالری می تواند از 1816
کیلو کالری به 1971 کیلو کالری در روز می یابد.
نظریه کاهش خواستن و دوست داشتن غذا در اثر تکرار که Temple و
همکارانش آن را مورد بررسی قرار دادند یکی از چالش برانگیز ترین مباحث
می باشد. بر خلاف پیش فرض، گروه چاق بعد ازمصرف میان وعده تکراری در طی
14 روز میزان مصرف غذایشان افزایش یافت در حالیکه در گروه کنترل که شامل
افراد با وزن متعادل و یا افراد با افزایش وزن کمی بودند به طور مخالف
رفتار کردند. یعنی آنها میزان مصرف غذای شان بعد از مصرف میان وعده تکراری
کاهش یافت.این تجربه نشان داد که خواستن و دوست داشتن غذا می تواند دو چیز
مجزا از هم باشد.
از طرف دیگر بجای استفاده از غذا به عنوان یک راهکار در کنترل
اشتها، در مطالعه ای دیگر اثر مصرف آب در محدود کردن کالری مصرفی مورد
بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه دانش آموزان 32 مدرسه ابتدایی در دو
شهر مختلف آلمان مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد ریسک ابتلا به
افزایش وزن با افزایش مصرف آب تا 31% کاهش می یابد.
همان طور که اشاره شد مطالعات دیگری لازم است تا بتوانیم راه
حلهای مناسب برای تغییرات رفتاری افراد چاق را یافته و به آنها ارائه دهیم
. به نظر می رسد بررسی اثر مواد غذایی بدون کالری مفید تر از استفاده از
غذا می باشد.