تولید شیر دونرخی برای «پردرآمدها» و «کم درآمدها»

بر اساس تصمیم جدید مسوولان تنظیم بازار در حوزه شیر و لبنیات، از 17 تیر ماه، قیمت شیر و لبنیات آزاد می‌شود و البته برای جبران فشارهای قیمتی بر اقشار ضعیف، محصولات لبنی به صورت دو نرخی به بازار عرضه خواهد شد؛ یعنی مرفهین محصولات لبنی را با 30 تا 35 درصد افزایش قیمت و اقشار ضعیف این محصولات را با 30 درصد کاهش قیمت، تهیه خواهند کرد.

اگرچه هنوز قیمت نهایی آزاد شده لبنیات مشخص نشده و قیمت‌های جدید پس از بررسی کارشناسان انجمن صنایع لبنی و تصویب در هیات مدیره مشخص خواهد شد، اما با احتساب تفاوت قیمت نسبت به نرخ‌های فعلی بازار، قیمت محصولات لبنی برای مرفهین و اقشار ضعیف، حدود 600، 700 تومان نسبت به قیمت‌های فعلی تفاوت خواهد کرد.برای مثال، با توجه به نرخ‌های کنونی، مرفهین که شیر 5/1 درصد چربی‌یک لیتری را اکنون با نرخ 1600 تومان تهیه می‌کنند، آن را حدود 2 هزار تومان خریداری خواهند کرد و به کم درآمدها شیر 1200 تومانی خواهد رسید.

قیمت ماست پرچرب 900 گرمی 1450 تومانی نیز به 1750 تومان برای اقشار مرفه و 1150 تومان برای اقشار ضعیف خواهد رسید.اما اینکه مکانیزم توزیع محصولات لبنی با دو نرخ متفاوت چگونه خواهد بود را هنوز هیچ کس نمی داند و مسوولان تنظیم بازار صرفا به گفتن این موضوع بسنده کرده‌اند که سیستم توزیع را وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین می‌کند. البته دبیر انجمن صنایع لبنی در این باره می‌گوید که ممکن است مکانیزم توزیع به این شکل باشد که محصولات لبنی ارزان‌تر در مکان‌هایی چون میادین میوه و تره بار یا فروشگاه‌های خاص مربوط به شهرداری عرضه شود.

رضا باکری با ارائه توضیحات بیشتر در خصوص مکانیزم آزادسازی قیمت لبنیات و دو نرخی شدن این محصولات به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: عملا 50 درصد تولیدات کارخانه‌های لبنی یعنی حدود 5/2 میلیون تن با قیمت پایین‌تر به قشر ضعیف جامعه و 50 درصد مابقی یعنی 5/2 میلیون تن دیگر با افزایش قیمت به مرفهین اختصاص داده خواهد شد. این طرح از آنجا در دستور کار قرار گرفته که ضرر کارخانه‌های لبنیات از محل توزیع محصولات لبنی با قیمت پایین را افراد مرفه جامعه جبران کنند و عدم النفع حاصل از فروش محصولات لبنی دارای 5/1 درصد چربی از جیب پردرآمدها تامین شود؛ زیرا دولت دیگر نمی‌خواهد زیر بار پرداخت یارانه به کارخانه‌های لبنیات برود.

بر این اساس، کارخانه‌‌های لبنی از 17 تیر ماه، محصولات خود را با برچسب‌های قیمتی متفاوت به بازار می‌فرستند.آن طور که رضا باکری به نمایندگی از کارخانه‌هاي لبنیات می‌گوید: این موضوع که لبنیات با دو نرخ به اقشار مرفه و کم‌درآمد عرضه شود، در تمام دنیا وجود دارد و امری کاملا عادی است.

توجیه دیگر این فعال بخش خصوصی برای افزایش قیمت لبنیات برای پردرآمدها هم این است: «صاحبان صنایع لبنی معتقدند با توجه به اینکه کلیه هزینه‌های تمام شده محصولات کارخانه‌هاي صنایع لبنی 30 درصد نسبت به بهمن و اسفندماه سال گذشته افزایش یافته که 24 درصد آن مربوط به بهای شیر خام و 6 درصد دیگر مربوط به سایر هزینه‌های سربار مثل هزینه بسته بندی و حمل و نقل است، قیمت محصولاتشان باید 30 درصد افزایش یابد.»

این در شرایطی است که عملا با اجرایی شدن پیشنهاد دو نرخی شدن لبنیات در بازار، توپ گرانی قیمت این محصولات به زمین مصرف‌کنندگان افتاده و به این ترتیب، دامداران و کارخانه‌ها خود را از مذاكرات قيمت‌گذاري کنار کشیده‌اند.البته در این بین، نگرانی‌هایی هم در خصوص تفاوت‌های کیفی محصولات لبنی گران‌تر با محصولات ارزان‌تر وجود دارد که باکری در پاسخ به پرسش «دنیای اقتصاد» در این زمینه تصریح می‌کند: محصولات لبنی گران‌تر هیچ گونه تفاوت کیفی یا وزنی با محصولات لبنی ارزان‌تر نخواهند داشت و تنها تفاوت آنها، عرضه در مکان‌های متفاوت است.

شیرهای گران، لوکس هستند؟

این در شرایطی است که سرپرست دفتر برنامه‌ریزی تامین، توزیع و تنظیم بازار وزارت صنعت، معدن و تجارت به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: در فرمول جدید قیمت گذاری محصولات لبنی، برای جبران خسارت تولیدکنندگان، 50 درصد اقلام تولیدی که اغلب شامل محصولات متنوع‌تری نظیر «شیر طعم دار» و «فرآورده‌های لوکس» است، گران‌تر از وضعیت فعلی توزیع خواهد شد.

علی پورکاوه در توضیح آخرین تصمیم‌گیری‌ها برای قیمت شیر و فرآورده‌های لبنی بیان می‌کند: بر‌اساس آخرین توافقی که بین واحدهای صنعتی، اتحادیه صنایع فرآورده‌های لبنی و وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت گرفته، از این پس تولیدکنندگان مکلف به توزیع 50 درصد از محصولات خود با قیمت‌های مصوب ابتدای سال هستند.

او با این توضیحات از تعدیل قیمت این محصولات خبر داد و گفت: در واقع 50 درصد تولیدات لبنی شامل شیر، ماست و پنیر دارای 5/1 درصد چربی است که البته جزو پرمصرف‌ترین محصولات نیز هستند.

این مقام مسوول البته اعلام نکرد که این محصولات از این پس با چه نرخی عرضه می‌شوند، اما در تکمیل اظهارات خود گفت: قیمت نهایی این محصولات به زودی تعیین خواهد شد.

پورکاوه در عین حال از احتمال افزایش 50 درصد دیگر محصولات لبنی خبر داد. پیش‌تر فعالان صنعت مواد لبنی درخواست‌هایی را نیز از دولت داشتند و معتقد بودند که برای کاهش قیمت محصول نهایی باید دولت با تخصیص یارانه به توزیع شیر ارزان، از خسارت تولیدکنندگان بکاهد، اما در مقابل این خواسته قدیمی، سرپرست دفتر برنامه‌ریزی تامین، توزیع و تنظیم بازار وزارت صنعت، معدن و تجارت تاکید می‌کند: تنها حمایت دولت از تولیدکنندگان محصولات لبنی در قالب تامین فرآورده‌ها خواهد بود.

کاوه با این توضیح در مورد آخرین وضعیت تامین نهاده‌ها که طی چند ماه گذشته با دست‌اندازهایی مواجه شده بود، می‌گوید: در حال حاضر تمام مشکلات در این زمینه مرتفع شده است؛ به این ترتیب که جو و ذرت به اندازه بیش از نیاز در تمام استان‌ها تامین شده و 290 هزار تن سویا که برای دامداری‌ها و مرغداری‌ها کفایت می‌کند نیز در سراسر کشور توزیع شده است.

با این تمهیدات، به نظر می‌رسد که در هر حال این خانواده‌ها هستند که باید قیمت‌های آزاد شده لبنیات را جبران کنند و عملا سبد لبنی خانوارها از 17 تیر ماه سال‌جاری به دو قسمت تقسیم می‌شود؛ محصولات گران و محصولات ارزان. حال اینکه وزن کدام قسمت از این سبد سنگین‌تر باشد، به قدرت خانواده‌ها بستگی دارد.