معاون مبارزه با جرائم جنايي پليس آگاهي با تشريح انگيزه و علل وقوع قتل، نرخ واقعي قتل در كشور را 2/7 مورد در يكصد هزار تن اعلام كرد.
سرهنگ مصطفايي در گفت و گو با ايسنا، در اين باره گفت: براي مقابله با آسيبها و مشكلاتي كه از مسئله ناموسي و تعصبات ناشي ميشود نيز بايد فرهنگ سازي گستردهاي در جامعه صورت گيرد. قتلهاي بسياري به علت ناداني و جهالت افراد بر اثر تصميمات آني صورت ميگيرد كه ريشه در انحرافات اخلاقي افراد در مناسبات اجتماعي دارد.
وي در مورد قتلهاي ناشي از مسائل ناموسي خاطر نشان كرد: ممكن است در ذهن اغلب افراد اين چنين تصور شود كه اغلب قتلها با انگيزه مسائل ناموسي واقع ميشوند در حالي كه در بين قتلهاي كشف شده، حدود 15 درصد آنها با انگيزه مسائل غيراخلاقي، منكراتي و ناموسي بوده است.
مصطفايي افزود: منشا و ريشه وقوع اكثر قريب به اتفاق اين قتلها در عدمرعايت اصول اخلاقي و عرف جامعه از سوي برخي افراد، كشيدهشدن به برقراري روابط غيرمتعارف و سعي براي حل موضوع از طريق رفتار جنايي است.
وي با بيان اينكه حاصل روابط غيرمتعارف كه مغاير اصول شروع، فرهنگ و عرف جامعه است، به صورت مختلف ممكن است تبعات تلخ و منفي خود را در زندگي و خانواده فرد نشان دهد. گفت: طلاق، خودكشي، مورد اخاذي قرار گرفتن و سرانجام قتل از عواقب اين موضوع است.
معاون مبارزه با جرائم جنايي پليس آگاهي ناجا افزود: ممكن است بستگان يك فرد متوجه اين رابطه شوند و با توجه به وضعيت فرهنگي و تعصبات قومي با اين توجيه كه آن فرد لكه ننگي بر دامن آنان است و بايد پاك شود اقدام به قتل وي كنند. در مواردي ديگر، طرفين رابطه غيرمتعارف، از ترس افشاي رابطه و گريز از تبعات آن اقدام به قتل ميكنند. در اين موارد گاهي افراد بيگناه و كودكان نيز قرباني خطاي افراد بزرگسال ميشوند.
مصطفايي تصريح كرد: بسياري از كساني كه مرتكب اين نوع از قتلها شدهاند در ابتداي امر قصد جنايت نداشتهاند و در عالم خيال خود تنها يك دوستي و رابطه ساده عاطفي يا غيره را ترسيم كرده بودند، اما به جنايت ختم شده است.شايد يكي از محكهاي سنجش درست يا غلط بودن يك رفتار آن باشد كه فرد فاششدن آن روابط را تصور كند و ببيند در صورتي كه ديگران از روابط وي مطلع شوند احساس شرمندگي و پيشماني خواهد كرد يا به آن افتخار خواهد كرد. با اين محك شايد در بسياري از رفتارهاي خود بازنگري كند و در آينده دچار عذاب نشود.
معاون مبارزه با جرائم جنايي پليس آگاهي ناجا در مورد قتلهايي كه ناشي از تعصبات بيمورد است، تاكيد داشت: بعضي وقتها هيچ رفتار غلط و خطايي از قرباني سرنزده است و جنايت حاصل تعصبات غلط و سوءسظن بيمورد است. هرچند اين موارد نادر هستند اما باز هم در بعضي مناطق گاهي اتفاق ميافتد. مثلا فردي با مشاهده تماس تلفني يا پيامك ناشناس و موارد از اين دست در ذهن خود رابطهاي را تصور كند و بدون بررسي اقدام به تلافي و انتقام ميكند.
مصطفايي گفت: شخصا در اغلب پروندههاي قتل نسبت به متهم به قتل حس ترحم دارم چون فكر ميكنم متهم نيز به نحوي قرباني جهالت، سادهانديشي، سنن و رسوم غلط جاري در طايفه، قوم و به نوعي قرباني خطاي ديگران شده است. با فرض بر اينكه به سبب روابط خانوادگي بين متهم و قرباني يا ساير شرايط اين فرد از مجازات قانوني رها شود باز هم از نظر انساني فكر نميكنم، خاطره تلخ از بين بردن يك عزيز را بتواند فراموش كند.
معاون مبارزه با جرايم جنايي پليس آگاهي ناجا درباره قتلهاي فاميلي اظهارداشت: زماني كه بين متهم و مقتول نسبت خانوادگي و فاميلي وجود داشته باشد، اين نوع از قتلها در رديف «قتل توسط بستگان» ثبت ميشوند. در سال 1390 از مجموع قتلهايي كه اتفاق افتاده، در حدود 33 درصد آنها رابطه فاميلي بين متهم و مقتول وجود داشت.
وي با بيان اينكه در يك سوم قتلها واقع شده، متهم به قتل از بستگان مقتول بوده است. گفت: اين موارد با انگيزههاي مختلف مانند بيماريهاي رواني، اعتياد، مصرف قرصها يا مواد روانگردان، اختلافهاي مالي يا مسائل اخلاقي و ناموسي روي دادهاند. در آمار قتلهايي كه توسط بستگان صورت گرفته است، قتل زن توسط شوهر سهم بيشتري نسبت به ساير موارد دارد.
مصطفايي در مورد نقش پليس در پيشگيري و پيشبيني و مقابله در وقوع جرم اعلام كرد: ما وقتي از يك موضوع به عنوان حادثه ياد ميكنيم يعني پديده خلاف روال عادي و روزمره زندگي، اين وقايع نيز در رديف حوادث به حساب ميآيند كه تعداد آنها نادر است. مورد توجه قرار گرفتن و اظهار تعجب از شنيدن آنها نيز دليلي بر نادر بودن آنهاست.
وي افزود: پليس آگاهي عهدهدار پيجويي جرم و كشف آن است،اما در اين فرايند با مسائلي وقوف پيدا ميكند و آنها را طي گزارشهاي تحليلي به مراجع مسئول منعكس ميكند. حل اين مسائل هم در گرو اقدامات فرهنگي مناسب است. محصولات فرهنگي مخرب، سنن و رسوم غلط كه مغاير اخلاق، شرع، قانون و حتي عرف جامعه هستند در وقوع اين حوادث نقش دارند.
مصطفايي اظهار داشت: رعايت اصول اخلاقي و رفتارهاي مبتني بر عقل و منطق و حل مشكلات احتمالي، از طريق مشورت با افراد دلسوز و فهيم و پرهيز از توسل به خشونت براي حل مشكلات، مهمترين توصيه است كه ميتواند از بروز حوادث تلخ جلوگيري كند.
وي در مورد آمار كشف و وقوع جرائم جنايي پليس آگاهي ناجا در سال 90 اظهارداشت: در مجموع جرايم جنايي در سال 1390 كاهش وقوع و افزايش كشف داشتيم. در جرم قتل حدود 5 درصد كاهش و در وقوع 5.5 درصد افزايش كشف داشتيم، نرخ وقوع قتل در سال 1390 رقم 2.9 (دو ونه درصد) در هر يكصد هزار تن است و اين رقم در سال 1389 به ميزان 3.1 (سه و يك درصد) بوده است.
معاون مبارزه با جرائم جنايي پليس آگاهي ناجا افزود: تعدادي از قتلهاي واقع شده مربوط به مهاجران و اتباع بيگانه است كه اگر اين قتلها را از مجموع كسر كنيم نرخ واقعي قتل در كشور 2.7 درصد در هر يكصد هزار تن بوده است. كشفيات قتل نسبت به وقوع در سال گذشته 86.5 درصد است.
وي افزود: درسرقت مسلحانه بيشترين كاهش وقوع را داريم و آمار وقوع اين نوع سرقت در مقايسه با سال 1389 حدود 40 درصد كاهش دارد.
به گفته مصطفايي كشفيات سرقت مسلحانه نسبت به وقوع در سال گذشته حدود 80 درصد بوده است.