از این رو پس از منفی شدن تراز تجارت جهانی گاز ایران و انحلال شرکت صادرات گاز، با خرد جمعی به کار رفته در شرکت ملی نفت، سیاست‌های صادرات گاز طبیعی کشور در دو بخش جداگانه خط لوله و LNG باید پیگیری شود.

هیئت مدیره شرکت ملی نفت با صدور مصوبه‌ای پس از انحلال شرکت ملی صادرات گاز، فعالیت‌های صادرات گاز از مسیر خط لوله را به مدیریت بازرگانی شرکت گاز و صادرات LNG را به امور بین‌الملل شرکت نفت واگذار کرد.

به گزارش مهر، هر چند اقتصاد دانان از 33 تریلیون ذخایر گاز طبیعی به عنوان یک مزیت برای اقتصاد وابسته به نفت ایران یاد می‌کنند اما به نظر می‌رسد این ذخایر عظیم گازی به دلیل نبود یک سند جامع و نقشه راه کلیدی به یک پاشنه آشیل برای اقتصاد کشور تبدیل شده است.

پس از منفی شدن تراز تجارت گاز ایران و صرف میلیاردها دلار برای لوله کشی گاز به دورترین شهرها و روستاهای کشور و حتی اتصال بزرگترین بیابان‌های ایران به شبکه ملی گاز، این روزها صنعت گاز کشور با یک بحران جدید دیگر هم دست و پنجه نرم می کند.

بر این اساس اگرچه افزایش تولید روزانه گاز ایران به بیش از 1.4 میلیارد مترمکعب و تصاحب سهمی 10 درصدی از تجارت جهانی گاز از مهمترین اهداف صنعت گاز کشور در برنامه پنجم توسعه است، اما مجمع عمومی شرکت ملی نفت اواسط تیرماه سالجاری با صدور مصوبه‌ای، رسما اقدام به انحلال شرکت صادرات گاز ایران کرده است.

بر اساس این مصوبه جدید شرکت ملی نفت، قرار است بخش صادرات گاز ایران از مسیر خطوط لوله در مدیریت بازرگانی شرکت ملی گاز و بخش LNG به شرکت ملی نفت ایران واگذار شود.

به‌عبارت دیگر هیات مدیره شرکت ملی نفت با پیاده‌سازی سیاست دو سال قبل وزیر سابق نفت رای به انحلال شرکت صادرات گاز و تفویض اختیارات خرید (واردات)، فروش (صادرات)، ترانزیت و سوآپ گاز در قالب یک مدیریت به شرکت ملی گاز داده است.

مسابقه موازی کاری برای صادرات گاز و LNG

نصرت الله سیفی مدیر عامل اسبق شرکت ملی صادرات گاز در گفتگو با مهر با اظهار تعجب و انتقاد از این تصمیم خلق الساعه در سطح صنعت گاز ، گفت: در شرایط فعلی برای صادرات گاز به دلیل تحریم‌های غیر قانونی غرب به اندازه کافی مشکلات وجود دارد اما به نظر می‌رسد که انحلال شرکت صادرات گاز ضربه‌ای به مراتب سهمگین تر از تحریم بر تجارت گاز کشور وارد کند.

این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه انحلال صادرات گاز قطعا منجر به سردرگمی در بین خریداران خارجی گاز ایران خواهد شد، تصریح کرد: تفکیک شرح وظایف و مسئولیت‌ها در بخش صادرات گاز از مسیر خط لوله و محموله‌های LNG منجر به یک موازی کاری در این بخش خواهد شد.

وی همچنین خواستار اعمال سیاستهای یکپارچه در بخش مدیریت صادرات، واردات، سوآپ و ترانزیت انرژی کشور در بخش برق، LNG و گاز طبیعی شد و افزود: قطعا پراکنده سازی سیاست‌های صادرات گاز منجر به قفل شدن فعالیتهای افزایش سهم ایران در تجارت جهانی گاز خواهد شد.

سیفی با بیان اینکه بدون شک سیاست‌های فروش و صادرات LNG از گاز طبیعی تفکیک ناپذیر است خواستار تجدید نظر وزیر نفت برای لغو این مصوبه شد و تاکید کرد: این سیاست یک مسابقه موازی کاری بین شرکت ملی گاز و شرکت نفت ایجاد می کند.

مدیرعامل سابق شرکت ملی صادرات گاز با اعلام اینکه تغییرات متعدد در ساختار صادرات گاز کشور منجر به احساس ناامنی در بین مشتریان خارجی گاز طبیعی ایران خواهد شد، بیان کرد: پیش از شرکت ملی صادرات گاز قراردادهایی با پاکستان و سوئیس برای صادرات گاز امضا کرده بود که با انحلال شرکت صادرات گاز باید دید تکلیف این قراردادها چه می‌شود؟

سایه نفتی‌ها بر سر گاز ایران سنگین تر شد

با گذشت 50 سال از تاسیس اولین شرکت تخصصی دولتی گاز ایران، گاز طبیعی هنوز از زیر سایه سنگین سیاست‌های نفتی کشور خارج نشده است و با وجود افزایش سهم گاز در سبد انرژی جهانی اما در ایران هنوز این نفت است که یکه تازی می‌کند.

مقایسه ارزش حرارتی ذخایر نفت و گاز کشور نشان می‌دهد که در حال حاضر با وجود در اختیار داشتن ذخایر 155 میلیارد بشکه‌ای نفت اما معادل 170 میلیارد بشکه نفت خام، ایران ذخایر گاز طبیعی در اختیار دارد به عبارت دیگر ایران حداقل تا 200 سال آینده گاز برای تولید و صادرات در اختیار دارد.

ذکر این نکته هم ضروری که هم اکنون بزرگترین جبهه کاری مجموعه وزارت نفت توسعه فازهای پارس جنوبی و افزایش حدود 400 میلیون متر مکعبی تولید روزانه گاز طبیعی ایران است با این وجود در شرایط فعلی هیچ سیاستی برای نحوه استفاده از این ذخایر انرژی به منظور افزایش حجم صادرات گاز کشور دیده نشده است.

این در حالی است که آمارهای رسمی موسسات معتبر انرژی جهان نشان می‌دهد، فقط در بازار اروپا به‌طور تقریبی سالانه یک درصد به مصرف گاز اضافه می‌شود؛ به طوری‌که پیش بینی می‌شود مصرف سالانه 500 میلیارد متر مکعب گاز اروپایی‌ها در سال 2030 میلادی به 700 میلیارد مترمکعب افزایش یابد.

همزمان با این افزایش تقاضا در یکی از بزرگترین بازارهای انرژی جهان، ایران به عنوان دومین قدرت گاز جهان هنوز یک متولی برای مذاکره و نهایی کردن سیاست های صادرات گاز طبیعی ندارد و این در حالی است که در کشورهای رقیب همچون ترکمنستان، قطر، روسیه و حتی عراق یک شرکت متولی اصلی تولید، توسعه، صادرات، واردات و ترانزیت گاز طبیعی است.

حال باید دید که ایجاد 2 جبهه کاری متفاوت برای صادرات گاز طبیعی کشور از مسیر خطوط لوله و LNG تا چه حد می‌تواند منجر به بهبود سیاست‌های کالان انرژی کشور به منظور افزایش سهم 8 درصدی در تجارت جهانی گاز ایران شود؟

تماشاخانه