چند روز پیش، 10 مقصد برتر گردشگری حلال از دو قاره آسیا و آفریقا در سایت «یاهو» اعلام شدند؛ اما در میان آنها نامی از ایران نبود!
به گزارش ایسنا، چند سالی میشود که مسئولان گردشگری کشور با تأکید بر مقاصد مذهبی ایران، اعلام میکنند که میخواهند گردشگری مذهبی را راهاندازی کنند و به مقصد اول مسلمانان دنیا تبدیل شوند؛ اما در حالی که ما مشغول تأکید و برنامهریزی هستیم، کشورهایی مانند ترکیه و مالزی تلاش کردهاند مقاصد گردشگری حلال خود را توسعه دهند و در عین حال، روی آنها تبلیغ گسترده کنند، کاری که ما در طول این سالها انجام ندادهایم.
البته اینکه چندی پیش معاونت گردشگری کشور به استناد آمار پلیس مهاجرت اعلام کرد: عراق، جمهوری آذربایجان و ترکیه سه کشور اول فرستندهی گردشگر به ایران هستند، تا حدودی نشان میدهد ایران برای مسلمانان منطقه خیلی هم ناشناخته نیست؛ ولی با توجه به گفتهی آژانسداران کشور، سیستم ورود گردشگر از این کشورها هنوز ساماندهی نشده است و عموما گردشگران عراقی و آذربایجانی خودشان برای سفر به ایران اقدام میکنند، ضمن آنکه انگیزهی بیشتر آذربایجانیها برای سفر به ایران، خرید از بازارهای مرزی و منطقهیی و در مرحلهی بعد، درمان است. به هر حال این شرایط، نشان از نبودن یک حرکت منسجم و تبلیغات گسترده برای معرفی ایران بهعنوان مقصد گردشگری مذهبی یا به اصطلاح «حلال» است.
در گزارشی که سایت یاهو منتشر کرد، نام کشورهایی مانند اردن، مصر، امارات، اندونزی، ترکیه، مالزی، مراکش، قطر، تونس و بحرین دیده میشود. هرچند معیار مشخصی برای تعیین این مقاصد اعلام نشده، اما تلویحا اشاره شده است که این کشورها بهخاطر داشتن و معرفی چشماندازها و نقاط گردشگری مورد استفاده مسلمانان، اجرای رسوم و آیینهای مختلف مذهبی و اسلامی، داشتن مراکز عرضهی غذای حلال و برپایی جشنوارههای مختلف در مناسبتهای مذهبی مانند ماه مبارک رمضان و عید قربان انتخاب شدهاند.
ابراهیم پورفرج - رییس جامعه تورگردانان ایران - در پاسخ به این که واقعا چرا ایران با وجود داشتن جاذبههای مذهبی و نداشتن مشکل برای عرضهی غذای حلال، جایی در این فهرست ندارد؟ صرفا به گفتن این جمله اکتفا کرد: باید دید چه معیاری برای این انتخاب در نظر گرفته شده است.
در گزارش سایت یاهو، مرکز یا موسسهای که این بررسی و انتخاب را انجام داده، اعلام نشده است؛ ولی مصطفی شفیعیشکیب - عضو جامعهی تورگردانان ایران و انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی - که پیشینهای طولانی در وارد کردن گردشگران خارجی و همچنین گردشگران مسلمان دارد، این احتمال را مطرح کرد که این گزارش را سایتها یا موسسههای عربی تهیه کرده باشند که در این صورت، آنها تحت تأثیر شرایط حاکم بر منطقه، ترجیح میدهند نام ایران در این فهرست نباشد.
ولی پرسش که این گزارش به ذهن متبادر میکند، صرف نظر از اینکه این گزارش را کجا و با چه رویکردی و بر چه اساس و معیاری تهیه کرده، این است که آیا ایران اصلا جزو مقاصد گردشگری مذهبی یا حلال برای مسلمانان جهان بهشمار میآید؟
شفیعی در پاسخ به این پرسش گفت: تا چند سال پیش، ایران مقصد اصلی مسلمانان عربستان، عمان و بویژه کویت بود؛ اما حالا شرایط تا حدودی تغییر کرده است و گردشگران مسلمان این کشورها که اتفاقا پولدار هم هستند، مقاصد دیگری را برای سفر انتخاب میکنند.
وی معتقد است: تغییر این شرایط صرفا جنبهی سیاسی ندارد، بلکه به نبود تبلیغات، وضعیت خدمات گردشگری کشور و همچنین عرضه نشدن پکیج سفر برای گردشگران مذهبی مطابق با نیاز و سلیقهی آنها هم مربوط میشود. به علاوه، ما در مراسم خاصی مانند ماه مبارک رمضان و اعیاد مذهبی، مثل این 10 کشور، جشنواره یا برنامهای برای جذب گردشگران مسلمان نداریم.
این تورگردان با اشاره به ضعف تبلیغات ایران برای معرفی داشتهها و امکاناتش، گفت: ایران در دنیا بهعنوان مقصد گردشگری حلال یا مذهبی و یا بهعنوان مقصد گردشگری سرگرمکننده، تفریحی، ورزشی، اکوتوریسم و .... مطرح نیست، بلکه احتمالا ایران فقط بهعنوان مقصد گردشگری فرهنگی در دنیا شناخته میشود که آن هم سابقهی قدیمی دارد.