یک کارشناس مسائل سیاسی گفت: در دهه های گذشته ریاکاری به صورت یک جذام در حال پیشرفت بوده و اندام وارهِ اخلاق سیاسی در ایران را دچار آسیب جدی کرده است.
دکتر مهدی مطهرنیا استاد دانشگاه آزاد واحد تهران شمال و کارشناس مسائل سیاسی در مورد تعریف تظاهرگرایی در سیاست به مهر گفت: تظاهرگرایی انعکاس رفتار ضداخلاقی تحت عنوان ریاکاری در ادبیات مذهبی ماست. ریاکاری به واقع گذاشتن نقاب های پنهانی است که به جای چهره پردازی منطبق با بافت های موقعیت های گوناگون تلاش می کند حقیقت منفی موجود را در قالب تظاهرگرایی های منطبق بر بافت های موقعیتی متفاوت از آن خود سازد.
وی افزود: به بیان دیگر ظاهرآرایی های مناسب و متناسب با بافت های موقعیتی گوناگون تظاهرگرایی نیست. این در حالی است که اگر رذایل هویتی پشت نقاب های مثبت آرایشی قرار بگیرند ریاکاری بروز و از درون آنها نفاق برمی خیزد.
این کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: ریاکاری سیاسی به واقع به قولی می توان گفت سمندرگرایی هایی است که در جهت رسیدن به منافع و اهداف تعریف شده شخصی رنگ به رنگ شدنهای متفاوت را بروز و ظهور می بخشد و موجب می شود تا فرد به جای در نظرداشتن منافع و اهداف ملی، منافع شخصی و گروهی را رجحان می بخشد و با رنگ پذیری های متفاوت زمینه پرور فضای مساعد در جهت استفاده یا سوء استفاده از فضای موجود به نفع خود شود.
مطهرنیا عنوان کرد: رنگ شدنهای متعدد و متنوعی که بر محوریت منافع فردی و گروهی شکل گرفته و از ریشههای اصیل اصالتهای عمیق برخوردار نیست، در این مسیر است که شاهد بروز نفاق در حوزههای گوناگون رفتاری بویژه رفتار سیاسی هستیم. در کشورهایی که این معنا وجود ندارد هر کنشگر سیاسی به صراحت باورهای خود را بیان و در یک جامعه مردمسالار آن را به رأی مردم باز میسپارند تا مردم در چارچوب ادبیات دینی اقوال و نگرشهای مختلف را شنیده و به محک تجربه گذارند و سپس از میان آنها بهترینی را که تشخیص می دهند برگزینند.
مطهرنیا در مورد اینکه چقدر این رذیله اخلاقی در سیاستمداران ما مشهود است هم افزود: در پاسخ به این پرسش باید بر رفتارهای گوناگون در مقاطع گوناگون تاریخی توجه کنیم . بر اساس محک تعریف شده در پاسخ به پرسش نخست به یک تعریف عملیاتی در مورد رفتار ریاکارانه و تظاهرگرایانه و سمندرانه دست یابیم سپس مسئولان کشور را در ردههای مختلف در این زمینه به محک نهیم. به باور من نمیتوانیم به طور کلان و کلی به ارزیابی تک تک مسئولان در ردههای گوناگون توجه نداشته و به این پرسش پاسخ دهیم.
وی تصریح کرد: اما درمجموع میتوان گفت در دهه های گذشته ریاکاری به صورت یک جذام در حال پیشرفت است و انداموارهِ اخلاق سیاسی در ایران را دچار آسیب جدی کرده است.
مطهرنیا درمورد علل فردی و گروهی تظاهرگرایی در سیاست هم اظهار داشت: رذیله اخلاقی تظاهرگرایی ، ریاکاری، یک جانبه یا دوجانبه نیست بلکه از شاخصههای متفاوتی تأثیر می پذیرد که در دوسوی یک بردار به شخص ریاکار و از سوی دیگر به فضای مدیریت شده حاکم بر رفتارهای متفاوت در لایه های گوناگون برمی گردد. فلذا هر دو سوی قضایا در سطح تحلیل کلان در این رذیله اخلاقی و رذایل شبیه آن مؤثرند به این معنا که ما از یک سو سیستم حکومتی و حاکمیتی را که بر ارایه های ظاهری بیش از محتوای درونی تأمل و دقت دارد و ظواهر بیرونی و ثبات این ظواهر بیرونی را ارزش مدارانه تلقی می کند. چنین رویکردی در ارزیابی اشخاص و افراد بر مبنای ظواهر، زمینه پرور ریاکاری می شود و از سوی دیگر کنش گرانی داریم که حداکثر استفاده از این بافت موقعیتی را به عمل می آورند.