مهر: برای بیشتر مردم جسد مومیایی شده یعنی فرعون هایی که غرق در طلا و جواهراتشان زیر اهرام غول پیکر مصر خوابیده اند. اما شاید خبر نداشته باشید که در همین تهران هم هر سال چندین جسد مومیایی و به خارج از کشور فرستاده می شوند!
جسدهایی که در سازمان پزشکی قانونی مومیایی می شوند نه از دسته مشاهیر هستند و نه از ثروتمندان جاه طلب. آنها آدم معمولی هایی هستند که قرار است در جای دیگری به خاک سپرده شوند و طبق قوانین حمل و نقل هوایی بین المللی پرواز آنها قبل از مومیایی شدن غیرقانونی است.
دکتر پریچهر خزعلی، مدیرکل امور تشریح و بررسی صحنه جرم سازمان پزشکی قانونی در این باره می گوید: «طبق قوانین بین المللی برای انتقال اجساد از یک کشور به کشوری دیگر، باید فرایند مومیایی کردن روی آنها صورت گیرد تا ظاهر جسد حفظ و از فساد آن جلوگیری شود.»
البته مومیایی کردن جسد برای حمل نقل با شکل و شمایل مومیایی های مصر و مومیایی های موزه ای متفاوت است. اجسادی که با این روش مومیایی می شوند، ماندگاری زیادی ندارند و فقط در حدی ماندگار می شوند که در طول پرواز فاسد نشده و مایعات بدنشان به بیرون نشت نکند. جنازه مومیایی شده به این شکل کاملا تازه می ماند و بعد از دفن کم کم تاثیر مواد به کار رفته در آن از بین می رود و جسد تجزیه می شود.
مومیایی اجساد در پزشکی قانونی کمتر از نصف روز وقت می گیرد و یک تکنسین تشریح زیر نظر پزشک این فرایند را انجام می دهد. اجساد بعد از مومیایی شدن در سردخانه نگهداری می شوند تا خانواده متوفی هماهنگی های اداری لازم را با سفارت و شرکت هواپیمایی انجام دهند. بعد از آن، جسد در جعبه هایی قرار می گیرد که بدنه خارجی آن چوبی و پوشش داخلی اش فلزی است. این جعبه بعد از پلمب شدن در اختیار شرکت هواپیمایی قرار می گیرد.
دکتر خزعلی می گوید: «بعد از کالبد گشایی جسد، محتویات روده و معده که زودتر فاسد می شوند تخلیه شده و با تزریق مواد شیمیایی به جسد، این مواد وارد بافت ها می شوند و روند فساد جسد کند می شود. این فرایند از آنجایی که به انتقال هوایی منتهی می شود و این مرحله بسیار حساس و مهم است، تنها در تهران صورت می گیرد.»
با یک میلیون تومان مومیایی شوید!طبق تعرفه های پزشکی قانونی مومیایی اجساد برای انتقال به خارج از کشور حداقل یک میلیون تومان هزینه دارد و هزینه های بعدی مربوط به مراحل اداری انتقال جسد می شود. مثل ترجمه اسناد پزشکی قانونی، هزینه های سفارت و گمرک و خزید جعبه مخصوص حمل جسد است.
اما اجسادی که در داخل کشور جا به جا می شوند به جای مومیایی تحت فرآیند دیگری قرار می گیرند که صرفا مانع از نشت مایعات بدن به خارج می شود و به آن «ضدعفونی کردن جنازه» گفته می شود. در این فرآیند ماده ای به جسد تزریق نمی شود و مواد شیمیایی نگهدارنده فقط استفاده بیرونی دارند.
جسدی در قسمت بارهزينه حمل جسد به وزن آن و مسير پروازي که طی می کند بستگی دارد. مثلا برای ارسال جسد به لندن، به ازای هر کیلوگرم از وزن جسد و تابوت باید ۱۱هزار و ۵۰۰ تومان بپردازید که البته به این رقم ۶درصد مالیات و ۱۵هزار تومان بارنامه اضافه می شود. این رقم برای پاریس به ازای هر کیلوگرم از وزن جسد با تابوت، ۱۱هزار و ۱۰۰ تومان و برای چین ۸هزار و ۱۰۰ تومان محاسبه می شود.
در پروازهای داخلی اما هزینه حمل و نقل جسد به مراتب ارزان تر است. گران ترین مسیر پروازی برای یک جسد مسیر تهران- چابهار است که هزینه آن به ازای هر کیلوگرم از وزن جسد با تابوت، ۳هزار و ۳۰ تومان محاسبه می شود و ارزان ترین مسیر، مربوط به اصفهان است که ۱۴۱۰ تومان محاسبه می شود. به این رقم ها باید ۶درصد مالیات و مبلغ بارنامه ای را که در فرودگاه به شما اعلام می شود اضافه کنید تا هزینه نهایی حمل و نقل جسد مشخص شود. این هزینه از حمل و نقل زمینی ارزان تر تمام می شود.
مهدی یوسفی، مسئول فروش بار خارجی هواپیمایی هما می گوید: «شرکت های هواپیمایی برای نقل و انتقال جسد به خارج از کشور نیازمند ترجمه ی نامه پزشکی قانونی در دارالترجمه رسمی و به زبان لاتین، اصل و کپی پاسپورت متوفی و سایر مدارک شناسایی او هستند. همچنین نامه پزشک قانونی باید به مهر و امضای سفارت کشور مقصد در ایران برسد. بعد از آن نوبت به هماهنگی برای رزرو بلیط می رسد تا جسد به کشور مورد نظر انتقال داده شود.»
یوسفی می گوید که محل نگهداری جسد در طول پرواز قسمت بار هواپیما است که البته فضایی جدا از بخش چمدان ها دارد: «این فضا دمای متفاوتی دارد که مانع از فساد جسد خواهد شد. هر چند که اجسادی که در پزشکی قانونی مومیایی شده اند و ۴۸ تا ۷۲ساعت سالم خواهند ماند.»