قدیمی‌ترین پمپ بنزین ایران، زباله‌دانی شد!

پمپ بنزین دروازه دولت در زمینی ذوزنقه‌ای به مساحت حدود ۹۰۰ مترمربع بنا شده است و پلانی به شکل سه مربع و پیش‌آمدگی در قسمتی از مربع میانی دارد.

پمپ بنزین دروازه دولت، یکی از قدیمی‌ترین پمپ‌ بنزین‌های باقی‌مانده در ایران است که به مکانی برای نگهداری سطل زباله یا وسایل مربوط به خدمات شهری در تهران تبدیل شده است.

به گزارش ایسنا، شهرام شهریار در سایت «سفرنویس» در مطلبی با عنوان «پمپ بنزین دروازه دولت، محل نگهداری سطل زباله»، درباره‌ی این مکان تاریخی آورده است: «پمپ بنزین دروازه دولت، یکی از قدیمی‌ترین عمارت‌های پمپ بنزین ایران، پمپ بنزینی با کاشی‌های هفت رنگ، پمپ بنزینی با معماری ایرانی و اسلامی است.

این پمپ بنزین که متعلق به شرکت نفت بود، برای ساخت ایستگاه مترو در اختیار شرکت مترو قرار گرفت، سپس به شهرداری و بعد از آن به یک شرکت خصوصی داده شد و سپس به محل نگهداری سطل زباله تبدیل شد.»

او در ادامه‌ این مطلب با اشاره به این‌که این بنای تاریخی باقی‌مانده از دوره‌ی پهلوی دوم و قرارگرفته در تقاطع خیابان انقلاب و خیابان سعدی در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده، درباره‌ پیشینه و تاریخچه‌ این پمپ بنزین اظهار کرده است: «با توجه به اطلاعات صفحه‌ی 41 کتاب راهنمای تهران که آذرماه ۱۳۳۰ توسط دایره‌ جغرافیایی ستاد ارتش منتشر شد، در تهران ۱۰ جایگاه پمپ بنزین قرار داشت که پمپ بنزین شماره‌ 6 در خیابان سعدی، دروازه دولت بنا شده و به احتمال فراوان، این ششمین پمپ بنزین شهر تهران بوده که تاکنون معماری آن به همان صورت حفظ شده است.

بنای این پمپ بنزین در کل آجری و نمای آن به‌صورت طاق‌هایی با کاشی‌کاری‌های هفت رنگ فیروزه‌یی است. طاق‌های قوس‌دار با کاشی‌کاری‌های نفیس زینت یافته و قاب‌های دور هر طاق به‌صورت نقش گره بوده که با طرح‌های اسلیمی تزیین شده که از فضای سوخت‌گیری تفکیک شده و دیوارهای داخلی با اندود گچ پوشانده شده است. در اطراف عمارت و در ضلع‌های شمالی و غربی طاق‌نماهای آجری که یادآور معماری ایرانی است قابل مشاهده است.»

این فعال حوزه‌ میراث فرهنگی در ادامه‌ مطلب خود درباره‌ وضعیت کنونی این بنای متعلق به دوره‌ پهلوی دوم آورده است: «متأسفانه اکنون این عمارت در اختیار کارگران یک شرکت خصوصی است که در زمینه‌ خدمات شهری فعالیت می‌کنند که به علت رسیدگی نکردن به این عمارت، کاشی‌های هفت رنگ آن در برخی نقاط آسیب جدی دیده و جداره‌ی آن به‌صورت غیراصولی رنگ‌آمیزی شده است. اگر به فکر نباشیم، ممکن است اتفاقی که برای پمپ بنزین شهرری افتاد، برای این پمپ بنزین نیز رخ دهد و بنایی از نخستین نسل معماری پمپ بنزین‌های ایران از بین برود.»

براساس این مطلب، «پمپ بنزین شهرری در سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و تنها پمپ بنزین ثبت‌شده در این فهرست بود؛ اما شبانه تخریب شد و اگر فکری برای بنای تاریخی پمپ بنزین دروازه دولت نشود، آن هم به عاقبت پمپ بنزین شهرری دچار می‌شود.»

تماشاخانه