درمانهای ارتودنسی معمولا دارای دو بخش هستند : بخش اول که درمان فعال است و در آن دندانها حرکت داده می شوند یا رشد اسکلتی فکین کنترل می گردد و بخش دوم که درمان نگهدارنده است و در آن حرکت یا کنترل فعال دندانها و فکین صورت نمی گیرد، بلکه نتایج درمان فعال قبلی حفظ می گردد. موفقیت هر دو بخش به همکاری مطلوب بیمار در استفاده از وسایل ارتودنسی و ویزیتهای های منظم توسط متخصص ارتودنسی وابسته است.
درمانهای نگهدارنده خود شامل دو گروه عمده هستند : درمانهای گروه اول در کودکان و نوجوانان پس از درمان فعال "تصحیح رشد” (Growth Modification) برای کنترل رشد فکی بکار می روند و تا زمان اتمام رشد فک و صورت در اواخر دهه دوم زندگی (۱۸ تا ۲۰ سالگی) ادامه خواهند داشت، در این درمانها معمولا همان ابزار و وسایل ارتودنسی که در طی درمان فعال به صورت تمام وقت (Full Time) استفاده می شد، به صورت نیمه وقت (Part Time) و عمدتا به صورت شبانه بکار می روند.
درمانهای نگهدارنده گروه دوم که پس از منظم شدن دندانها توسط درمان فعال اعمال می گردند و هدف از آنها ممانعت از بازگشت بی نظمی و شلوغی دندانهاست. این درمانها می توانند توسط وسایل ارتودنسی متحرک (پلاکهای ارتودنسی) و یا ابزار ارتودنسی ثابت (Fixed Retainer) انجام شوند.
پلاکهای ارتودنسی وسایلی از جنس پلاستیک و سیمهای فلزی هستند که بیمار می تواند در طی درمان نگهدارنده در صورت لزوم (مانند زمان صرف غذا یا مسواک) آنها را موقتا از دهان خارج نماید. اما نگهدارنده ثابت معمولا قطعه سیمی است که در پشت دندانها (عمدتا دندانهای جلویی) متصل می گردد، قابلیت برداشتن و گذاشتن توسط بیمار را ندارد و برای چندین سال موقعیت دندانها را حفظ نموده و مانع بی نظمی آنها می شوند.
بهداشت دهانی مطلوب بیمار در هنگام کاربرد نگهدارنده ها بویژه نگهدارنده های ثابت برای ممانعت از پوسیدگی دندانها و ابتلا به بیماریهای لثه الزامی است. اگرچه طی درمان نگهدارنده، اغلب فاصله ویزیتهای ارتودنسی طولانی تر است، اما کنترل وضعیت رشدی فکین و مرحله رویشی دندانها بویژه دندانهای عقل توسط متخصص ارتودنسی الزامی است. مدت زمان درمان نگهدارنده ارتودنسی بسته به نوع آن، از حداقل یک سال تا چندین سال (در مورد نگهدارنده های ثابت) متفاوت است.