جمهوری آذربایجان درحالی موضوع ثبت جهانی بازی «چوگان» را به‌عنوان میراث جهانی به‌نام خود دارد که شواهد موجود حاکی از آن است که این کشور از پیگیری ثبت این بازی، اهداف تجزیه‌طلبانه و رؤیایی موهوم آذربایجان بزرگ را در نظر دارد.

به گزارش ایسنا، دولت‌ جمهوری آذربایجان که در هفته‌ی جاری میزبان هشتمین مجمع سازمان جهانی یونسکو خواهد بود، در درخواست خود برای ثبت چوگان در فهرست میراث جهانی ناملموس، جمهوری آذربایجان را کشوری دانسته که از هزاران سال قبل رام‌ کردن اسب در آن رواج داشته که یکی از دلایل اصلی آن نیز تربیت اسب‌ها برای بازی چوگان بوده است!

در درخواست دولت این کشور آمده است: «در بیشتر مواقع از اسب نژاد قره باغ که در منطقه‌ای به همین نام در جمهوری آذربایجان پرورش داده می‌شود، برای این بازی استفاده می‌شده است و همواره این بازی در فرهنگ و هنر جمهوری آذربایجان نمود داشته که بخشی از آن‌را به نقاشی‌های مینیاتور از دوره‌های مختلف تاریخی می‌توان اشاره کرد و اکنون نیز مردم این کشور به دنبال رشد و معرفی بیشتر این ورزش هستند. همچنین این بازی از جمهوری آذربایجان به دیگر مناطق و کشورها در جنوب و شمال و همچنین منطقه قفقاز راه یافته است، به همین دلیل چوگان یکی از قدیمی‌ترین بازی‌های این کشور به شمار می‌رود».

حتی در اسناد پیوست این درخواست، از لفظ مجعول و واهی آذربایجان جنوبی نیز استفاده، و رواج این بازی در ایران را به رواج آن در شهرهای آذربایجان جنوبی و البته خیالی نسبت داده است. این اسناد به‌خوبی نشان می دهد که این کشور در پیگیری ثبت پرونده‌ی چوگان در فهرست جهانی به‌نام خود، اهداف تجزیه‌طلبانه و البته گستاخانه را مورد نظر دارد.

در همین حال 21 چهره فرهنگی جمهوری آذربایجان نیز با ارسال نامه‌ای به دکتر ایرینا بوکووا - دبیرکل سازمان یونسکو - با اشاره به این‌که چوگان همزمان با بسیاری از بازی‌های محلی جمهوری آذربایجان از جمله «پاپاگ»، «یایلنیگ»، «آتوستوگولاش» و «باهارباند» از قرن‌ها قبل در این کشور رواج داشته، به تکرار مستندات ناقص دولت آذربایجان درباره تاریخچه چوگان و استفاده از اسب قره‌باغ پرداخته‌اند. آن‌ها همچنین اعلام کرده‌اند که برای این بازی از قرن‌ها قبل مدرسه‌های ویژه آموزش چوگان در نقاط مختلف این کشور دایر بوده، و بر این اساس، خواستار ثبت این چوگان به عنوان میراث ناملموس جمهوری آذربایجان در فهرست میراث ناملموس سازمان یونسکو با هدف حفظ آن شده‌اند.

این درحالی است که اسناد ایرانی، یونانی و اروپایی موجود که به‌زودی در کتاب دیگری هم با این رویکرد منتشر خواهد شد، گویای آن است که «چوگان» از زمان هخامنشیان از بین‌النهرین برخاسته و به دیگر نقاط سرزمین پارس گسترش یافته که البته در آن زمان و تا همین چند دهه پیش، جمهوری آذربایجان امروزی، جزو مرزهای کشور ایران محسوب می‌شده است. حتا میدان نقش جهان در اصفهان و در عصر صفوی نیز برپایه‌ی استوار بر زمین بازی چوگان توسط صفویان ایجاد شد.

در این شرایط ایران نیز با ارایه درخواستی به سازمان یونسکو مخالفت خود را با این اقدام جمهوری آذربایجان ابراز کرده و خواستار ثبت مشترک این ورزش باستانی شده است.

در سال 2010 نیز برای ثبت رژیم غذایی مدیترانه‌ای بین کشورهای منطقه مدیترانه اختلاف نظر وجود داشت که درنهایت این رژیم غذایی باستانی به نام میراث ناملموس چهار کشور اسپانیا، یونان، ایتالیا و مغرب در فهرست میراث جهانی ناملموس سازمان یونسکو به ثبت رسید و جهانی شد. همچنین زمانی که ایران برای ثبت جهانی نوروز در سال 2009 اقدام کرد، با اعتراض کشورهایی ازجمله همین جمهوری آذربایجان، یونسکو درنهایت این آیین را به‌طور مشترک بین هفت کشور در فهرست جهانی خود ثبت کرد.

تماشاخانه