«بُمبَک» 3 هزار، «دینامیت» 5 هزار تومان!

خبرآنلاین: در غیاب نهادهای نظارتی، فروش انواع ترقه و فشفه و بمب های صوتی در کنار خیابان ادامه دارد.

همه چیز دارد، از شیر مرغ تا جان آدمی زاد، البته در زمینه انفجار و ترکاندن. بساطش را در یکی از بازارهای قدیمی تهران، جلوی مغازه بقالی پدرش، پهن کرده و حالا با خیال راحت دارد قیمت می دهد: "بمبک اینه، وقتی بترکونی، محله می ره روی هوا، صداش رو همه تهرون می شنون. ارزون هم هست، تعداد بخوای میدم 3 هزار تومان، تکی بخوای، می شه 3 و پونصد."

هنوز پشت لبش سبزنشده، ولی پیداست تخریبچی قابلی برای خودش شده. برای همین سعی می کند همه اطلاعات جنسی را می فروشد، به مشتری های پر تعدادش بدهد. بیشتر اجناسش را با آوردن نمونه، معرفی می کند: "این رو که روشن کردی، باید بری عقب، چون وقتی برسه به کوزه ش، آتیش تا 4 متر این ور و اونور رو می گیره."

جنسی که نشان می دهد را "کوزه جنی" معرفی کرده، همان چراغ جادو، آن ظرف باستانی که از توی آن، غول بیرون می آید. ولی این یکی، نه چراغ است و نه جادوگری می کند؛ فقط یک قوطی حلبی است که دور و بر درش را چسب ریخته اند و از وسط در آن، فتیله ای گذرانده اند تا آتش به مخزن باروت داخل قوطی برسد. بعد، غول افسانه ای بیرون می پرد لابد، با آتشی که این فروشنده نوجوان می گوید به شعاع 4 متر همه جا را می سوزاند.

اکثر جنسی که ترقه فروشان این روزها در شهرها می فروشند از چین می آید. چشم بادامی ها، وارد صنعت آتش بازی ایرانی یعنی چهارشنبه سوری هم شده اند. پشت بیشتر این اقلام آتش زا، نام کشور چین به عنوان سازنده چاپ شده و معلوم نیست آسیب دیدگان حوادث چهارشنبه سوری در سالهای گذشته، باید یقه کدام کارخانه چینی را بگیرند.

تبلیغات ایمن بودن مواد آتش زا، دروغ است

واقعیت این است که تمام اجناس فعلی موجود در بازار، فاقد آرم و نشان استاندارد هستند، یعنی بالقوه و در برخی موارد، قطعا این ابزار، خطرناک و حادثه سازند. در بازار، چهار گروه عمده اقلام آتش زا و ترقه به چشم می خورد. گروه اول که بیشتر تنوع و تعداد را دارند، اسباب بازیهای خطرناک ساخت چین هستند. این گروه، دارای بیشترین مجموعه ترقه هایی است که تاکنون در بازار مشاهده شده و تماما از طریق کانالهای غیرقانونی به کشور وارد می شود، زیرا نه تنها کد واردات ندارد، بلکه هیچ یک نیز دارای آرم و نشان استاندارد نیست.

در این طیف از آتش زنه ها می توان انواع فشفه های پرتابی، جرقه افکن ها و انواع انفجاری را دید. بعضی از فشفشه هایی که در گروه تولیدات آتش زنه ای چین جا می گیرد، دارای قیمتهای 2 هزار تا 10 هزار تومان هستند. برخی فروشندگان می گویند فشفشه هایی را در اختیار دارند که می تواند تا 50 متر بالا برود و در چند مرحله، منفجر شود.

انواع بالن های تفریحی هم در تولیدات این کشور به چشم می خورد. بالون هایی که طبق یک سنت شرقی، به عنوان یادبود مردگان، در هوا نور افشانی می کنند و حالا کم کم راه خود را در شب چهارشنبه سوری ایرانیان هم باز کرده است.

شاید متنوع ترین گروه در گروه تولیدات چینی آتش زا، اقلام انفجاری باشد. اقلامی که هیچ گونه آرم و برچسبی ندارند و به سادگی، با بیرون دادن یک فتیله نازک، آماده انفجار می شوند. اقلامی که در بین جوانان و جوانان به دینامیت، بمبک و کپسول معروف است، در این گروه جا می گیرد. اکثر آنها دارای بدنه مقوایی و برخی هم دارای بدنه پلاستیکی هستند که با باز کردن این پلاستیک می توان مشاهده کرد قطر این پوسته سخت در بعضی جاها به بیش از 3 میلیمتر می رسد.

می توان تصور کرد در صورتی که ترکشهای پلاستیکی این جنس موقع انفجار به صورت یک نفر بخورد، چه صدماتی در انتظار اوست. قیمت این قلم از 1500 تومان تا 6 هزار تومان نوسان دارد. کپسول، نوعی از اقلام انفجاری است که به گفته فروشنده آن، دارای صدای فوق العاده بلندی است که ممکن است اگر در حیاط خانه منفجر شود، شیشه ها را خورد کند. این جنس هم از طریق غیرقانونی وارد کشور می شودو در حال حاضر، فروش آشکار آن، جرم است، البته روی کاغذ! چون در حال حاضر، به راحتی می توان با پرداخت نزدیک به 2 هزار تومان، یک کپسول را به جیب گذاشت.

ایرانی های دست ساز، خطرناکترین ابزار چهارشنبه سوری

اما گروه دوم از آتش زنه هایی که این روزها، به راحتی در پیاده رو می توان خریداری کرد، اقلام آتش زنه ای و انفجاری دست ساز است. ترکیب ابتدایی این اقلام، همان ساروج و شن و باروت است که به راحتی به ترکیب آنها می توان به ماده ای انفجاری و تندشکن (با قابلیت فعال شدن ناگهانی) دست یافت.

فروش این اقلام از سالهای گذشته در بازار غیرقانونی اعلام شده بود ولی هنوز به راحتی در دسترس مردم قرار دارد، زیرا کارگاه های زیر راه پله ای ساخت این ابزار خطرناک، همچنان فعال است.

انواع بزرگ ترقه هایی که با چسب نواری پیچیده شده اند و بسیار سنگینند، از 2 هزار تا 5 هزار تومان در بازار خرید و فروش می شود. ترقه هایی که با انفجار آنها، ترکیب خطرناکی از شن و ماسه، به صورت همه کسانی که تا شعاع 10 متری محل انفجار هستند، پاشیده می شود و بیشترین آسیب به مردم را در چهارشنبه سوری های اخیر، زده است. گزارشهای متعددی از انفجار ناگهانی محل ساخت و نگهداری این ترقه ها در سالهای گذشته، حساسیت آن را به مردم ومسئولان گوشزد کرد، ولی هنوز، بازار خرید و فروش یعنی عرضه و تقاضای این اقلام، گرم است. در این گروه، ترقه های بزرگی که به دینامیت و نارنجک معروف شده اند از همه پرتقاضاتر و طبعا گرانتر و خطرناک تر هستند.

خارجی های بی نام و نشان

گروه بعدی اقلامی که در بازار فروخته می شود، محصولات ایرانی است که دارای نام و نشان کارخانه سازنده است. این اقلام، بیشتر در گروه جرقه افکن ها، جا می گیرد. اقلامی مانند فشفشه های ضعیف، آبشارهای طلایی و ترقه های کوچکی قرار دارند که به هیچ وجه طبع هیجان دوست جوانان و نوجوانان را ارضا نمی کند. برخی از ترقه های این گروه تا 300 تومان، کاهش قیمت داده اند، چون کسی، خریدار آنها نیست.

پشت برخی از آبشارسازهای طلایی هم نام و نشان کارخانه های ایرانی است، ولی این اقلام هم مطلقا دارای نام و نشان استاندارد نیست، یعنی حتی تولیدات ایرانی هم نام و نشان استاندارد ندارد.

گروه بعدی که کمترین تعداد اقلام هیجان آور بازار را شامل می شوند، ترقه ها و فشفشه هایی است که به نام کشورهای اروپایی و بیشتر ترکیه، فروخته می شود. در این گروه، برخی از فشفشه های پرتابی دیده می شود که به دلیل گران بودن، چندان مورد استقبال جوانان قرار نگرفته اند. بیشتر در محلات مرفه نشین و در اسباب بازی فروشیهای گران قیمت می توان این اجناس را پیدا کرد که البته باید پذیرفت دادن 20 هزار تومان برای یک فشفشه ساخت ترکیه، چندان برای هیجان دوست های شب چهارشنبه سوری به صرفه نیست، چون با همین قیمت می شود دست کم 4 فشفشه گردن کلفت چینی را خرید.

استاندارد، همچنان خاموش است

واقعیت این است که با گفتن و موعظه کردن و بازداشت برخی از جوانان که شب چهارشنبه سوری، ترقه در می کنند، نمی توان به ناامنی و غیرایمن بودن این اقلام غلبه کرد. هر چند فرهنگسازی های فراوان باعث کاستن از آسیبهای ناشی از هیجان زودگذر چهارشنبه سوری شده است، ولی هنوز هم اسم چهارشنبه سوری که می آید، چهارستون بدن مادرانی که نگران فرزند خود هستند، می لرزد. هنوز سازمان استاندارد درباره بی خطر و ایمن کردن اقلام هیجان آور و اسباب بازیهای انفجاری و آتش زنه ها، اقدامی صورت نداده و پیاده رو فروشی این اقلام در همه شهرهای کشور ادامه دارد.