نور خورشید سودمندی های بی شماری برای موجودات روی کره خاکی دارد، اما تابش شدید آن در فصل گرما می تواند موجب تشدید برخی بیماری ها به ویژه در اندام هایی چون پوست شود.
به گزارش ایرنا، تابستان برای شماری، فصل میوه های رنگارنگ، مسافرت، آب تنی، گشت و گذارهای عصرانه در دامن طبیعت است و برای برخی هم دوره عرق ریزان گرمای طاقت فرسا، کلافگی، آفتاب سوختگی و تب زدگی...
در کنار این ویژگی های نه چندان خواستنی فصل گرما که از آن یاد شد، بیماری هایی هم هستند که در تابستان گسترش می یابند.
در این پیوند، اندامی چون پوست که در معرض تابش مستقیم خورشید قرار دارد و در تابستان بیش از دیگر فصل های سال عرق می کند، به نسبت اندام های دیگر بیشتر با بیمارهای فصل گرما درگیر می شود.
** کارشناسان از بیماری های پوستی تابستان می گویند همانطور که اشاره شد، متخصصان پوست به طور کلی تشدید بیماری های پوستی در فصل تابستان را نتیجه 2 فرایند می دانند.
نخست، تابش شدید خورشید که سبب برخی دگرگونی ها در سلول های پوستی می شود و دوم عفونت هایی که بر اثر گرمای زیاد پدید می آید و به پوست آسیب می زند.
«جاوید حسینی» متخصص پوست، مو و زیبایی، روز شنبه در گفت و گو با پژوهشگر خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: در نور خورشید پرتو هایی وجود دارد که با وجود برخی سودمندی ها می تواند برای پوست زیان آور باشد.
یکی از مهمترین این پرتو ها، «فرابنفش» است که طول موجی کوتاه و انرژی بیشتری نسبت گونه های دیگر پرتو های خورشیدی دارد.
پرتو های فرابنفش نیز خود بر پایه میزان طول موج به سه دسته تقسیم می شود.
گونه «سی» (C) فرابنفش که انرژی بسیاری دارد و در مدت زمان کوتاهی می تواند پوست را از بین ببرد، از لایه اوزون عبور نمی کند و گونه «اِِِِِِی» (A) به دلیل طول موج بلندتر، کمتر از دیگر گونه ها زیان آور است.
در این بین، گونه «بی» (B) فرابنفش که بخشی از آن به زمین می رسد، می تواند آسیب هایی را برای پوست در فصل تابش شدید آفتاب دربرداشته باشد.
به گفته حسینی، «لوپوس» (1) بیماری است که بر اثر تابش مستقیم و شدید آفتاب بر پوست، تشدید می شود.
لوپوس که در دسته بیماری های «خود ایمنی» قرار می گیرد، بر اثر حمله دستگاه ایمنی بدن به سلول های ارگان و اندام های مختلف به وجود می آید؛ بیماری که همچون دیگر بیماری های گروه خودایمنی هنوز ریشه و عامل اصلی پدیداری آن مشخص نیست و درمانی قطعی نیز برای آن یافت نشده است.
در این بیماری که به دلیل درد و التهاب مفصل ها در دسته بیماری های «روماتولوژی» یا مفصلی- استخوانی (2) هم قرار می گیرد، نشانه هایی بر پوست پدیدار می شود؛ نشانه هایی چون قرمزی پوست (به طور ویژه روی گونه ها) که بر اثر تابش نور شدید خورشید و پرتو هایی چون فرابنفش شدیدتر می شود.
به این ترتیب، تابش شدید خورشید، پیامدها و عوارض اصلی بیماری لوپوس یعنی حساسیت و التهاب پوستی، درد شدید و سختی حرکت مفصلی، خستگی بیش از حد، ضعف و بی اشتهایی ادامه دار و ... را افزایش می دهد.
حسینی با اشاره به بیماری «دی. ال. ای» (3) که هم خانواده لوپوس است و پوست را به شدت درگیر بیماری می کند، گفت: پوشانده نشدن پوست مبتلایان به دی.ال.ای از پرتو های زیان آور، پیامدهایی نگران کننده برای بیماران به دنبال خواهد داشت.
در پیوند با بیماری های پوستی برآمده از پرتو های زیان آور خورشید، «اصغر مسعودی» متخصص و مدیر کلینیک تخصصی پوست، مو و لیزر ایران نیز در گفت و گوی روز پنجشنبه با پژوهشگر خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: پرتو های پیرامونی طول موج 280 نانومتر موجب تشدید بیماری هایی چون لوپوس و «لیکن پلان» (4) می شود و همچنین آسیب های پوستی را به دنبال دارد؛ آسیب هایی که حتی ممکن است به سرطان پوست بیانجامد.
مسعودی در پاسخ به پرسش پژوهشگر خبرگزاری جمهوری اسلامی که آیا عامل گرما به تنهایی می تواند سبب بروز آسیب های پوستی شود، تصریح کرد: بیماری هایی چون سرطان پوست بر اثر گرما به وجود نمی آیند و این تابش شدید نور خورشید است که می تواند زمینه ساز این دست بیماری ها شود.
مسعودی گفت: کسانی که زمینه های وراثتی ابتلا به بیماری های پوستی دارند، افرادی با پوست حساس و نیز دارای سابقه «پرتو درمانی» (5) در دوره کودکی و نوجوانی یا کسانی که موی بور، چشم آبی و پوست سفید دارند، بیش از دیگران در برابر تابش شدید و مستقیم خورشید در تابستان باید از خود مراقبت کنند.
مسعودی همچنین تاکید کرد: کسانی که خال های تیره یا آبی دارند، التهاب در این نقطه ها بر اثر تابش پرتوهای زیان آور می تواند زمینه ساز سرطان شود.
با توجه به آنچه گفته شد، این افراد باید در صورت بروز دگرگونی وضعیت خال ها، این نشانه را جدی گرفته و درکنار مراقبت پوستی بیش از پیش نسبت به پرتوهای زیان آور، به مراکز درمانی بروند.
کارشناسان با اشاره به بیماری های عفونی فصل گرما، قارچ ها، ویروس ها و باکتری های را نیز در زمره دیگر عوامل آسیب های پوستی تابستان بر می شمرند.
به باور این کارشناسان، گرما سبب عرق کردن زیاد و خیسی طولانی مدت پوست در برخی قسمت های بدن می شود که در محیط های گرم و مرطوب امکان بیماری های قارچی و باکتریایی افزایش می یابد.
در این ارتباط، گرما، خیسی و نیز نمک برآمده از عرق روی پوست می تواند زمینه ساز آسیب های پوستی چون «فولیکولیت» (عفونت ریشه مو) ، «اگزما» (بیماری مزمن خارش، التهاب و قرمزی پوست) یا «آکنه» (ضایعات یا جوش های پوستی) شود.
حسینی در توضیح بیماری های قارچی تابستان گفت: خیسی و عرق آلودگی قسمت هایی چین خورده پوست مانند زیر بغل، کشاله ران و نیز کف پا سبب بیماری های قارچی می شود.
همچنین برخی باکتری ها و ویروس ها نیز در چنین فضایی می توانند سبب بروز بیماری های پوستی شوند.
افزون بر بیماری هایی که از آن یاد شد، کارشناسان بروز لکه های پوستی مانند «ملاسما» (9)، آفتاب سوختگی، ترک خوردگی پوست، عرق سوز شدن، تبخال، زگیل کف پا و گزش ساس و کنه را از دیگر آسیب های پوستی تابستان برشمرده اند.
** توصیه های متخصصان برای بهداشت پوست
یکی از مهمترین توصیه های کارشناسان در زمینه نگهداری از پوست در فصل تابستان، دور نگهداشتن این اندام از تابش مستقیم و شدید نور خورشید است.
این توصیه عمومی برای کسانی که پوستی حساس و دارای ضایعات گوناگون دارند و نیز خردسالان از اهمیت بیشتری برخوردار است.
در این ارتباط، مسعودی تاکید کرد: در برابر تابش پرتوهای زیان آور، افراد می توانند از لباس های آستین بلند، گشاد و نخی استفاده کنند و نیز کلاه هایی که بر سر و صورت سایه می افکند.
مسعودی گفت: هر چند فرهنگ استفاده از چترهای آفتابی در کشور ما جا نیافتاده، ولی استفاده از این نوع چترها تاثیر زیادی بر جلوگیری از جذب پرتو های زیان آور در پوست دارد، از این رو نهادینه سازی استفاده از چترهای آفتابی تا حد زیادی می تواند مانع از گسترش بیماری های پوستی در تابستان شود.
مسعودی افزود: استفاده از عینک های آفتابی و نیز کرم های ضد آفتاب راهکار مناسبی برای جلوگیری از بیماری های پوستی است.
کرم های ضد آفتاب از معدود کرم هایی هستند که برای پوست مفیدند و می توانند از این اندام محافظت کنند.
حسینی نیز در مورد راهکارهای جلوگیری از ابتلا به بیماری های پوستی گفت: شست و شوی پوست در تابستان تاثیری انکار ناپذیر در سلامت پوست دارد.
افراد در تابستان باید روزانه بدن خود را بشویند و لباس های زیر خود را عوض کنند.
همچنین لباس های زیر پس از شست و شو باید بین 24 تا 48 ساعت زیر تابش نور آفتاب قرار گیرد و به این ترتیب امکان رشد قارچ ها و باکتری ها در این لباس ها کاهش یابد.
مسعودی نیز با تاکید بر شست و شوی روزانه یا دست کم یک روز در میان بدن، تاکید کرد برای جلوگیری از خشکی پوست نباید بیش از حد از صابون استفاده کرد و در برخی زمان ها شست و شو با آب و بدون مواد شوینده برای تمیز نگه داشتن پوست کفایت می کند.
همچنین افراد در ساعت های میانی روز که تابش پرتوهای زیان آور بیشتر است، در صورت امکان از قرار گرفتن زیر آفتاب پرهیز کنند.
رعایت بهداشت فردی در صورت استفاده از استخرهای عمومی که برخی از آن ها آلوده به انواع قارچ ها و عوامل عفونت هستند، تغذیه سالم و استفاده از سبزیجات و میوه های تازه و نیز پرهیز از استفاده دخانیات دیگر راهکارهایی است که کارشناسان برای جلوگیری از بیماری های پوستی به آن ها اشاره کرده اند.
در مجموع باید گفت، نگهداری از پوست در برابر آسیب های فصل گرما مساله ای ضروری برای حفظ سلامت بدن است؛ مساله ای که توجه ویژه به بایسته های آن، نگرانی های موجود در این زمینه را از خاطر آفتابی تابستان خواهد زدود.