بانکداری موبایلی چیست؟

مسلما این مهمترین و پایه ای ترین سوال است. اینکه کلیت بانکداری موبایلی چیست و از طریق آن به چه خدماتی می توان دسترسی داشت.

بانکداری موبایلی یا Mobile Banking در واقع سامانه ای است که از طریق تلفن همراه و به صورت سیار به کاربران خدمات بانکی ارائه می دهد . در این روش معمولا با نصب یک نرم افزار روی گوشی موبایل می توانید از خدمات بانکی مثل میزان موجودی حساب ، انتقال وجه و پرداخت قبوض استفاده کنید . البته خدمات متنوع دیگری نیز به کاربران ارائه می شود که بستگی به بانک مورد نظر شما دارد . از این موارد می توان به مشاهده چند گردش مالی اخیر، درخواست دسته چک و …اشاره کرد.

در کشور ما به دلیل اینکه ارتباطات اینترنتی موبایلی بسیار ضعیف و ناکارآمد می باشد ، برخی بانک با همکاری اپراتورهای موبایل از کدهای USSD برای انجام این امور بهره می گیرند . مثلا با کد دستوری *۷۲۰# می توانید به خدمات بانک پاسارگاد از طریق سیم کارت های شرکت ایرانسل دسترسی حاصل کنید ( که البته قبل از آن باید مراحلی را پشت سر بگذارید).

امنیت در بانکداری موبایلی

نیازی به گفتن نیست . پول و اطلاعات مالی برای همه مردم دنیا از اهمیت زیادی برخوردار است . هیچ کس دوست ندارد که یک روز از خواب بیدار شود و ببینید که حساب بانکی اش کاملا خالی شده است . پس امنیت مهمترین بحث در انجام هرگونه عملیات مالی است . شاید در مورد امنیت در بانکداری اینترنتی در گویا آی تی مطالبی را خوانده باشید . اما در این مطلب می خواهیم در مورد امنیت در بانکداری موبایلی نکاتی را خدمت شما خوانندگان محترم عرض کنیم . با ما همراه باشید

۱- اولین توصیه، مراقب تلفن همراه خود باشید: مسلما گوشی تلفن همراه تان برای شما با ارزش است . به چند دلیل:

* چون برای آن هزینه کرده اید. مخصوصا اگر یک گوشی هوشمند چندصد هزار تومانی یا حتی میلیونی باشد .

* گذشته از هزینه ای که برای خرید آن گوشی پرداخته اید ، مسئله اطلاعات مالی که ممکن است در آن گوشی وجود داشته باشد هم وجود دارد . حتی گوشی های غیر هوشمند هم که ممکن است قیمت زیادی نداشته باشند و تنها به واسطه اینکه به یکی از حساب های بانکی شما متصل شده اند ، اهمیت زیادی پیدا خواهند کرد .

در هر صورت باید مراقب گوشی موبایل خود باشید تا آن را از دست ندهید . اما هر کاری هم که انجام دهید ، باز هم ممکن است که گوشی موبایل خود را گم کنید و یا حتی به سرقت برود . بهتر است اقدامات زیر را انجام دهید تا اگر گوشی موبایل تان را نیز از دست دادید ، بتوانید خطرات را به حداقل برسانید .

* اکثر گوشی ها امروزه قابلیت ایجاد یک کلمه عبور را در اختیار شما قرار می هند . از ساده ترین گوشی ها گرفته تا پیشرفته ترین آنها . حتی گوشی های هوشمند از روش های دیگری نیز برای ممانعت از دسترسی افراد غیر مجاز نیز بهره می گیرند . از این قابلیت ها می توان به تشخیص چهره صاحب دستگاه و ایجاد الگو ( که با متصل کردن نقاط روی صفحه انجام می شود ) اشاره کرد.

* قابلیت پاکسازی اطلاعات که معمولا با نام Remote Wipe شناخته می شود به شما کمک می کند که تمام اطلاعات گوشی خود را به صورت از راه دور پاک کنید . مسلما اگر گوشی شما گم یا دزدیده شود ، قابلیت Remote Wipe به کمک شما خواهد آمد . در اکثر گوشی های هوشمند می توانید از این قابلیت استفاده کنید . البته برای فعال سازی آن ممکن است که نیاز به برنامه های جانبی داشته باشید . مثلا برنامه های امنیتی مثل آنتی ویروس ها به شما این امکان را می دهند . آنتی ویروس رایگان آواست یکی از این موارد است که علاوه بر قابلیت Remote Wipe به شما امکان مشاهده موقعیت مکانی گوشی را نیز خواهد داد.

* کد IMEI واقعا مهم است و برای هر دستگاه موبایل نیز یک کد منحصر به فرد توسط شرکت سازنده تولید می شود . اما این کد به چه دردی میخورد ؟ فرض کنید گوشی شما به سرقت رفته است . شما هم برای گزارش این موضوع به پلیس مراجعه می کنید و پلیس هم این مورد را پیگیری خواهد کرد . اما پلیس برای اینکه بتوانید موقعیت مکانی گوشی شما را تشخیص دهد و برای دستگیری سارق اقدام کند ، نیاز به کد IMEI دارد . این کد معمولا روی جعبه گوشی و در قسمت داخلی بدنه گوشی نوشته می شود . اما روش های دیگری نیز برای دستیابی به این کد وجود دارد . کافیست کد دستوری *۰۶# را از همان گوشی شماره گیری کنید تا کد مذکور نمایش داده شود . همچنین از طریق بخش تنظیمات آندروید و مراجعه به قسمت About Phone نیز می توان این کد را مشاهده کرد . پس در اولین فرصت این کد را یادداشت کنید تا علاوه بر باز پس گیری گوشی ، بتوانید مانع از سو استفاده های احتمالی نیز بشوید.

اما بنابر هر دلیلی گوشی خود را از دست دادید ، سریعا به یکی از شعب بانک مذکور مراجعه کرده و موضوع را گزارش دهید تا ضمن مسدود کردن فعلی حساب ، اطلاعاتی نظیر کلمات عبور خود را نیز تغییر دهید .

۲- مراقب دانلودهای تان باشید : واضح است که اکثر بدافزارها و مخصوص انواع موبایلی آنها از اینترنت نشات می گیرند . شاید فکر کنید که تلفن های همراه زیاد به بدافزارها آلوده نمی شوند . اما این یک طرز فکر غلط است . شاید بدافزارها نتوانند مانند سیستم عامل های مخصوص کامپیوتر مثل ویندوز زیاد مانور دهند ، اما در سیستم عامل های موبایلی هم آنچنان دست و پا بسته نیستند . بدافزارهایی مشاهده شده است که می توانند خیلی راحت اطلاعات کاربری شما را بدزدند و یا با راه اندازی یک کیلاگر در پس زمینه سیستم عامل ، باعث دزدیده شدن کلیدهای فشرده شده توسط شما شوند .

اگر می خواهید این اتفاقات ناگوار برای شما رخ ندهد ، لطفا مراقب دانلودهای تان باشید . اپلیکیشن هایی مورد نیازتان را از هر سایت بی نام و نشانی دریافت و نصب نکنید . بهترین مکان برای نصب اپلیکیشن ها ، فروشگاه وابسته به شرکت سازنده سیستم عامل دستگاه شما می باشد .  مثلا برای آندروید ، بهترین مکان فروشگاه Google Play است که به صورت ۲۴ ساعته با استفاده از سیستم های امنیتی پیشرفته گوگل ، تمامی اپلیکیشن ها بررسی می شوند . شاید بگویید گوگل ما را تحریم کرده است . باور کنید با چند ترفند ساده که با کمی جستجو به آنها خواهید رسید ، می تواند اپلیکیشن ها را از گوگل پلی نصب کنید . یا اینکه نهایتا یک VPN که بیش از ۲۰۰۰ تومان برای تان هزینه نخواهد داشت.

۳- سطوح دسترسی اپلیکیشن ها را بررسی کنید: یکی از امکانات خوبی که سیستم عامل های موبایلی در اختیار کاربران خود می گذارند این است که به هنگام نصب یک برنامه، سطوح دسترسی آن را به شما نشان می دهند. مثلا اینکه این برنامه به چه اطلاعاتی دسترسی خواهد داشت . پس همین طور کشکی هیچ برنامه ای را نصب نکنید:) . ممکن است به قیمت از دست دادن موجودی حساب بانکی تان تمام شود.

۴- از برنامه اختصاصی بانک مورد نظر خود استفاده کنید : امروزه اکثر بانک ها برنامه های اختصاصی خود را به کاربران ارائه می هند تا با نصب آن ها روی گوشی های موبایل بتوانند از خدمات بانکی استفاده نمایند . در واقع هنگام استفاده از این برنامه ها ، تمامی ارتباطات بین دستگاه شما و سرور بانک مورد نظر رمزنگاری خواهند شد تا اگر در بین راه کسی به اطلاعات دسترسی پیدا کرد ، چیزی جز یکسری اطلاعات بی معنا و مفهوم نصیبش نشود . همچنین از نصب اپلیکیشن هایی که از طریق ایمیل ارسال می شوند و ادعا می کنند که از طرف بانک شما هستند نیز خودداری کنید. چون بانک ها به هیچ وجه اپلیکیشن مخصوص به خود را از طریق ایمیل ارسال نمی کنند.

۵- امتناع از انجام عملیات بانکی به هنگام اتصال به شبکه های وای فای عمومی : در برخی مکان ها مثل کافی شاپ ها ، رستوران ها ، هتل ها ، بیمارستان ها و فرودگاه ها می توانید از شبکه اینترنت به صورت رایگان استفاده کنید ( البته در حال حاضر در کشور ما کمتر چنین چیزی دیده می شود ) . اما از انجام هرگونه عملیات بانکی چه از طریق موبایل و چه از طریق کامپیوتر به شدت خودداری کنید . چون شبکه های عمومی به شدت ناامن هستند و در واقع هیچ کس نمی داند که آیا کسی در حال خواندن اطلاعات رد و بدل شده روی شبکه هست یا نه . پس به شدت تاکید می کنیم که عملیات بانکی خود را به یک زمان دیگر موکول کنید .

لازم به ذکر است که اپراتورهای مخابراتی به شما امکان استفاده از اینترنت سیم کارت ( EDGE یا GPRS و جدیدا ۳G ) را می هند . امنیت انجام عملیات بانکی در این روش بالاتر از شبکه های عمومی می باشد . اما متاسفانه در ایران به دلیل ضعف شدید و کیفیت بسیار بد اینترنت موبایل و همچنین استفاده از نسل دوم اینترنت موبایل ( ۲G ) ممکن است نتوانید آنچنان که باید و شاید به انجام امور بانکی بپردازید . همچنین شبکه های ۲G نیز امنیت مناسبی نسبت به نسل سوم یا ۳G ندارند .

۶- لینک ها ، سلاح هایی پنهان : یک لینک به کجا ختم می شود ؟ پاسخ به این سوال کمی مشکل است . برخی لینک ها ممکن است کوتاه شده باشند . برخی دیگر نیز ابتدا به یک صفحه رفته و سپس به یک صفحه دیگر می روند و یا به اصطلاح Redirect می شوند . مسلما ما هم در این هزارتوی لینک ها سرگردان خواهیم شد . پس بهترین راهکار چیست ؟ روی لینک های مشکوک کلیک نکنید . به همین سادگی !

حتی اگر یک لینک از طرف دوستتان بود ولی مشکوک به نظر می رسید روی آن کلیک نکنید . ممکن است یک بدافزار را روی گوشی خود دانلود کنید و یا حتی به یک صفحه جعلی بروید .

این مورد در هنگام خرید از فروشگاه های بی نام و نشان بیشتر به چشم میخورد . مثلا پس از انتخاب کالا روی لینک پرداخت کلیک می کنید و به یک صفحه مانند صفحات آشنای بانک ها می روید . در حالی که صفحه کاملا جعلی است و در صورتی که اطلاعات بانکی خود را وارد کنید ، باید منتظر عواقب آن باشید . به منظور جلوگیری از اینگونه حملات که به حملات فیشینگ مشهور هستند ، بهتر است به آدرس بار مرورگر خود نگاهی بیندازید و آدرس سایت فعلی را با آدرس اصلی سایت بانک مطابقت دهید . در صورتی که آدرس تفاوت داشت ، فورا از آن صفحه خارج شوید .

۷- اطلاعات بانکی خود را در برنامه نوت برداری گوشی یادداشت نکنید : خیلی عجیب است . برخی افراد اطلاعات بانکی خود را در برنامه نوت برداری گوشی خود یادداشت می کنند یا اینکه آن را در یک SMS نوشته و به عنوان پیش نویس ذخیره می کنند . این کار مانند این است که گاو صندوق را قفل کنید و کلید را روی سر آن بگذارید . البته اگر آدم حواس پرتی هم هستید نباید به این شکل اطلاعات خود را ذخیره کنید . بهتر است از برنامه های مخصوص این کار استفاده کنید . مثلا برای سیستم عامل آندروید می توانید از برنامه Keepass Droid که رایگان هم می باشد استفاده کنید . قبلا مطلبی در مورد این برنامه آندرویدی در گویا آی تی نوشته ایم که می توانید از پایان همین مطلب آن را بخوانید .

۸- فروش یا امانت دادن گوشی به دیگران : اگر قصد دارید گوشی خود را بفروشید یا اینکه به کسی امانت بدهید ، ابتدا باید سعی کنید که هرگونه اطلاعات بانکی که در گوشی ذخیره شده است را پاکسازی کنید . اگر می خواهید گوشی را بفروشید بهترین کار این است که گوشی را ریست کارخانه ای کنید . با این کار تمام اطلاعات موجود روی گوشی پاکسازی خواهند شد . روش انجام این کار در هر سیستم عاملی متفاوت است . ما در اینجا به روش انجام کار در آندروید اشاره خواهیم کرد .

برای ریست کارخانه ای گوشی های آندرویدی کافیست به بخش Settings رفته و از قسمت Backup & reset گزینه Factory data reset را انتخاب کرده و مراحل را طی کنید . به همین راحتی گوشی شما ریست کارخانه ای خواهد شد .

اما اگر می خواهید گوشی را به کسی امانت بدهید و همچنین نمی خواهید تمام اطلاعات شما از روی آن پاک شود ، بهتر است از طریق خود اپلیکیشن بانک اقدام کنید . معمولا در این اپلیکیشن ها گزینه ای به منظور ریست تنظیمات و پاکسازی اطلاعات وجود دارد .

۹- نصب یک آنتی ویروس : از زمانی که آندروید پا به دنیای سیستم عامل های موبایلی گذاشت ، شرکت های امنیتی نیز سعی کردند تا برنامه های امنیتی خود را برای این پلتفرم عرضه کنند . نام های معتبر زیادی را در دنیای آنتی ویروس های موبایلی می توانید مشاهده کنید . مثل کسپرسکی ، آواست ، بیت دیفندر ، ESET ، لوک آوت و … . هر کدام از این محصولات هم قابلیت های مختلفی را به کاربران ارایه می هند . اما چیزی که در همه آنها مشترک است این است که همگی به منظور مقابله با تهدیدات امنیتی در حوزه موبایل پا به میدان گذاشته اند . پس نصب یک آنتی ویروس می تواند تا حدودی ( نه ۱۰۰% ) خیال شما را راحت کند .

بانکی دات آی آر