نشانه‌ها و علائم مسمومیت آفت‎کش‌ها اغلب شبیه به انواع مختلفی از عوارض بیماری‎ها هستند به عنوان مثال سردرد، تب، تهوع، استفراغ و اسهال علائم معمولی بیماری هستند که در شرایط متفاوت ایجاد می‌‎شود.

یک دکترای تخصصی گیاهپزشکی گفت: استفاده غیرکار‌شناسی و بیش از اندازه از سموم شیمیایی، محصولات کشاورزی سالم و ارگانیک را به محصولاتی خطرناک تبدیل کرده است.

رضا نامداری، بیان کرد: همان‌طور که امنیت غذایی یکی از دغدغه‌های اساسی جوامع بشری است، اطمینان از سلامت مواد غذایی نیز حق طبیعی مصرف کننده و نظارت بر تولید و عرضه محصول کیفی و سالم نیز رسالت بدیهی و اولیه دستگاه‎های متولی از جمله جهاد کشاروزی است.

وی اضافه کرد: دور زمانی نیست که والدین ما بدون مصرف هیچ گونه کود شیمیایی و سموم آفت‎کش، تنها با افزودن باقی مانده‌های آلی طبیعی همانند کودهای گیاهی و حیوانی در باغ و مزارع بهترین و سالم‌ترین مواد غذایی را تدارک می‎دیدند.

دکتر نامداری ادامه داد: مدت زیادی از سال‎های تبلیغ و ترویج کودهای شیمیایی و سموم آفت‎کش توسط کار‌شناسان برای افزایش تولید گیاهی نمی‌گذرد اما افزایش یاد شده بیشتر کمی بوده است تا کیفی و ما این تغییر را هنگام مصرف خوراک و میوه‎های بی‎مزه و بی‎کیفیت، آشکارا احساس می‌کنیم و دردآور‌تر اینکه مواد یادشده نه تنها دلچسب و خوشمزه نیستند بلکه خطر آفرین و بیماری‎زا هم شده‎اند.

این محقق گیاهپزشکی افزود: هر چند کنترل عوامل خسارت‎زا با استفاده از آفت‎کش‌ها در بخش کشاورزی سودمند و ضروری است، اما استفاده غیرکار‌شناسی و بیش از اندازه از سموم شیمیایی، محصولات کشاورزی سالم و ارگانیک را به محصولاتی خطرناک تبدیل کرده است و بی توجهی و افراط در مصرف آفت‎کش‎های سنتزی، باعث خسارات روزافزون خاک، منابع غذایی گیاهی دامی، منابع آبی و نیز ایجاد بیماری و مرگ انسان‌ها در همه جای جهان به ویژه ایران شده است.

نامداری تصریح کرد: استفاده غیرمتعارف انواع سموم از جمله حشره کش، قارچ‎کش، کنه‎کش و سایر سموم علف‎کش در مزارع برای تولید محصول گوجه فرنگی و دیگر محصولات جالیزی از جمله خیار، سبزیجات و صیفی جات دیگر زنگ خطر را به صدا درآورده است.

به گفته وی در گلخانه‌ها وضع از این هم بد‌تر است زیرا به علت شرایط گرم و مرطوب انواع گوناگونی از آفات مکنده و بیماریهای قارچی روی محصول تغذیه می‎کنند و اغلب گلخانه‎داران، بدون توجه به خطرات مهلکی که این سموم برای مصرف کنندگان ایجاد می‌‎کنند، برای نجات محصول و حذف عوامل زیان آور گیاهی، به طور معمول هر سه روز یک بار مواد شیمیایی و هر ۱۰ روز یک بار مواد غذایی را محلول پاشی و یا از طریق آبیاری قطرهای به گیاهان تزریق می‌کنند.

این پژوهشگر گیاهپزشکی اظهار کرد: اوج فاجعه زمانی است که کشاورزان آخرین سمپاشی را درست پیش از برداشت محصول(خصوصاً محصولاتی که بصورت خام مصرف و بدون هیچگونه تغییر و فرآوری به طور مستقیم وارد دستگاه گوارش می‎شوند) انجام می‎دهند تا محصولی که روانه بازار شده است براق و مشتری پسند‌تر باشد.

نامداری افزود: بنابراین توجه به این نکته ضروری است که درصد زیادی از موادغذایی به ویژه میوه‌ها و سبزیجات، به باقیمانده آفت‎کش‌ها آلوده هستند که مقدار آن بیش از حد مجاز است به طوری‎ که این امر که ناشی از مصرف نامناسب و بی‌رویه آفتکش است، به عنوان یک معضل جهانی مطرح است و سلامت جوامع بشری را تحت‎الشعاع خود قرار داده است.

وی خاطرنشان کرد: اثرات سوء سموم شیمیایی کشاورزی بر سلامت انسان ناشی از تماس مستقیم و غیرمستقیم با آفت‎کش‌ها است. افرادی که در تماس مستقیم با این مواد شیمیایی قرار می‎گیرند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند این افراد شامل کشاورزان و خانواده آن‌ها و کارگرانی هستند که در بخش کشاورزی یا در کارخانه تولید سموم شیمیایی مشغول به کارند.

این دکترای گیاهپرشکی یادآور شد: اولین محل تماس سم در انسان پوست است، به محض اینکه بدن در معرض سم قرار می‌‎گیرد، سم در بدن جذب می‌‎شود و یا بدون جذب شدن تنها در پوست باقی می‌‎ماند. جذب آفت کش در بدن می‌تواند باعث بروز مشکلاتی برای سلامتی انسان شود که از آن جمله می‎توان سوزش چشم، مشکلات دستگاه تنفسی و مسمومیت حاد را نام برد که ممکن است به مرگ منجر شود. در صورت عدم جذب و باقی ماندن سموم روی پوست، حساسیت‌های پوستی اتفاق می‎افتد.

نامداری گفت: تماس غیرمستقیم با سموم شیمیایی ناشی از ورود باقیمانده سموم به بدن بواسطه خوردن غذاهایی است که سموم آفت‎کش در آن‌ها نفوذ کرده‌اند که این امر می‌تواند باعث افزایش مقدار مواد سمی در بدن انسان شود (خاصیت تجمعی)؛ بدن انسان دارای سیستم‎های تنظیم کننده متعددی است که باعث می‎شود تمام اجزا بدن در پاسخ به محرک‎های بیرونی، واکنش مشخصی را نشان دهند.

وی اضافه کرد: این نوع تنظیم، به نام خود پایداری شناخته می‌شود و برای تمامی فرآیندهای جسمی بدون اطلاع و آگاهی بروز می‌‎کند، هنگامی‎که در اثر شرایط محیطی (گرما یا سرمای زیاد) یا شرایط درونی (بیماری یا مسمومیت) بدن قادر به تنظیم نباشد، علائم غیرمعمول و بیماری ظاهر می‌‎شود.

این پژوهشگر ادامه داد: بنابراین نشانه‌ها و علائم مسمومیت آفت‎کش‌ها اغلب شبیه به انواع مختلفی از عوارض بیماری‎ها هستند به عنوان مثال سردرد، تب، تهوع، استفراغ و اسهال علائم معمولی بیماری هستند که در شرایط متفاوت ایجاد می‌‎شود.

نامداری بیان کرد: سموم شیمیایی باعث ایجاد تغییر در سرعت فعالیت‌های مختلف بدن می‌‎شوند که این تغییر ممکن است به صورت افزایش آن‌ها (افزایش تپش قلب و تعریق) و یا کاهش آن‌ها (توقف کامل تنفس) خودنمایی کند به عنوان مثال، افرادی که در معرض حشره کش مالاتیون قرار می‎گیرند دچار تعریق زیاد می‌شوند. به عبارت دیگر می‎توان گفت علائم مسمومیت شیمیایی به وسیله سموم آفتکش شبیه علائمی هستند که به وسیله میکروارگانیسم‌هایی نظیر باکتری، ویروس و قارچ ایجاد می‎شود.

برای خواندن سایر مطالب سلامت اینجا کلیک کنید

تماشاخانه