گردش ۹۰۰ میلیاردی پول در بازار سیاه آموزش

نیازی به جست‌و‌جو و تلاش نیست فقط کافی است یک کاربر اینترنت باشید تا در گوشه و کنار سایت‌ها متوجه تبلیغات خوش آب و رنگ مؤسسات یا آموزشگاه‌های خصوصی شوید همه‌شان با آب و تاب تمام شیوه‌های نوین علمی‌شان را تبلیغ می‌کنند و مخاطب را خواسته یا ناخواسته به سمت سایت خود راهنمایی می‌کنند.

به گزارش ایران، همه این تبلیغات بیانگر آن است که این مؤسسه آموزشی بهترین و با سابقه‌ترین مؤسسه در کشور است و حتی آنها خود را نخستین مبتکر شیوه آموزشی در کشور عنوان می‌کنند البته وقتی نگاه کلی به این سایت‌ها داشته باشید عکس تعدادی از داوطلبان کنکور که رتبه‌های خوب دانشگاه‌ها را کسب کرده‌اند در این سایت ها ثبت شده است و با جملاتی به مخاطب القا می‌کنند که برترین‌های کنکور با این مؤسسات توانسته‌اند رتبه‌های بالا را کسب کنند. مؤسساتی که خود را تاپ نشان می‌دهند و قول قبولی صددرصد کنکور با رتبه‌های بالا را به مخاطبان می‌دهند.

وقتی یکی از آنها در سال‌های دور کارش را آغاز کرد و البته صدا و سیما و روزنامه‌ها نیز تبلیغات مختلفش را پوشش دادند فهمیدند با داشتن مؤسسه آموزشی می‌توانند درآمد میلیاردی داشته باشند به همین دلیل به فکر تأسیس مؤسسات خصوصی افتادند. خیلی از این مؤسسات تضمین کردند سد کنکور را با کلاس‌هایی که برگزار می‌کنند از بین می‌برند و حالا شاهدیم که صدها مؤسسه مجوز دار و بدون مجوز در کشور فعالیت می‌کنند.

محله یا منطقه‌ای نیست که تعدادی از کلاس‌های تقویتی، تک درس، کنکور، آزاد و خصوصی در آن وجود نداشته باشد البته هر کدام هم شیوه کار متفاوت خود را دارند، شیوه‌ای که خودشان می‌گویند آنها را متمایز‌تر از دیگری می‌کند اما وقتی با هر کدام از این مؤسسات آزاد و خصوصی تماس می‌گیرید متوجه می‌شوید فقط نوع بیان آنها متفاوت است چرا که در نهایت یک معلم سر کلاس خصوصی یا نیمه گروهی حاضر می‌شود و با همان شیوه معلمان مدارس درس را تدریس می‌کند.

البته این روزها خیلی از دانش‌آموزان هستند که طعم حضور در کلاس‌های مختلف آموزشگاه‌های خصوصی را چشیدند فرقی نمی‌کند در خانواده ثروتمندی باشند یا در خانواده متوسط یا کم درآمد. این روزها خیلی از خانواده‌ها هستند که برای بهتر شدن وضعیت علمی فرزندانشان هزینه می‌کنند یا برایشان معلم خصوصی می‌گیرند یا آنها را به مؤسسات آزاد و خصوصی می‌سپارند.

قبولی صددرصد تضمینی، برگزاری دست کم ۴۰ دوره آزمون به شیوه‌ای خاص، بیشترین ساعات آموزشی، برنامه‌ریزی حتی برای تعطیلات و روزهای سال نو، مشاوره خصوصی، حضور استادان باتجربه، کلاسهای آمادگی امتحانات و تست زنی و... این فهرست می‌تواند همچنان ادامه پیدا کند.

این تبلیغات در حالی در سطح جامعه پخش شده است که مسئولان وزارت آموزش و پرورش به خانواده‌ها درباره فریب آموزشگاه‌های خصوصی هشدار داده‌اند و تأکید کرده‌اند: «آمار قبولی‌های این مؤسسات و آموزشگاه‌های آزاد صحت ندارد و خانواده‌ها فریب این آموزشگاه‌ها را نخورند.»

موضوعی که اسفندیار چهاربند مدیر کل آموزش و پرورش شهر تهران آن را تأکید می‌کند و البته به خانواده‌ها درباره تدریس خصوصی در آموزشگاه‌ها نیز هشدار می‌دهد و می‌گوید: «اساساً تدریس خصوصی را قبول نداریم، آن را توصیه نمی‌کنیم و بشدت منع می‌کنیم. در تدریس خصوصی امکان نظارت وجود ندارد و نمی‌توان عوارض ناشی از آن را به‌طور قانونی پیگیری کرد.

بسیاری از این مدرسان، دانشجو یا فارغ‌‌التحصیل رشته‌هایی دیگر هستند و در روزنامه‌ها برای تدریس آگهی می‌دهند بنابراین خانواده‌ها در این باره هشیار باشند. > البته مسئولان آموزش و پرورش نسبت به آموزشگاه‌های غیرمجاز که تعدادشان بیشتر از آموزشگاه‌های مجاز در شهر تهران است هشدار داده‌اند. بر اساس اعلام وزارت آموزش و پرورش در شهر تهران 845 مؤسسه آموزشی آزاد، شامل 602 آموزشگاه آزاد زبان انگلیسی و 243 آموزشگاه علمی در شهر تهران فعالیت می‌کنند.

درحال حاضر 845 آموزشگاه آزاد مجوزدار و 950 آموزشگاه آزاد غیرمجاز در سطح شهر تهران مشغول به فعالیت هستند، بر این اساس سال گذشته 80پرونده مربوط به آموزشگاه‌های غیرمجاز به مراجع قضایی ارسال شده است. از این تعداد حدود 32 آموزشگاه غیرمجاز پلمب و حدود 17 مورد تمکین کردند و مراحل آخر اخذ پروانه را می‌گذرانند.

آموزشگاه‌های خصوصی شناسنامه‌دار می‌شوند

 آموزش خارج از چرخه مدارس در سال‌های اخیر همواره مورد بحث و تبادل نظر بوده است و تعداد زیادی از خانواده‌ها و دانش‌آموزان به آموزش‌هایی که در مدرسه ارائه می‌شود، بسنده نمی‌کنند و خود را نیازمند آموزش‌های تکمیلی می‌بینند.

مجتبی زینی‌وند مدیر کل مدارس غیردولتی وزارت آموزش و پرورش در این باره به «ایران» می‌گوید: «5 هزار و 204 آموزشگاه علمی آزاد در کشور در بحث کلاس‌های تقویتی فعالیت می‌کنند همچنین حدود 400 هزار دانش‌آموز در این کلاس‌ها حضور دارند و بالاترین رقم شهریه این کلاس‌ها هم طبق مصوبه وزارت آموزش و پرورش 7هزار تومان است که سالانه بر اساساس برآوردهای آموزش و پرورش گردش مالی این مؤسسات 900میلیارد تومان است.»

وی درباره نظارت بر آموزشگاه‌های خصوصی اظهار می‌کند: «امسال به طور جدی بحث نظارت بر آموزشگاه‌های خصوصی را پیگیری می‌کنیم. البته از سال گذشته اقدام به شناسنامه دار کردن آموزشگاه‌های خصوصی کرده‌ایم و اداره کل آموزش و پرورش در سال گذشته مؤسسات علمی آموزشی آزاد را ساماندهی کرده است و به ازای هر 20 آموزشگاه یک کارشناس بر فعالیت این مؤسسات نظارت می‌کند و این کارشناسان موظفند در ماه، 2 بار از این آموزشگاه‌ها بازدید کرده و مسائل آموزشی و مالی این مؤسسات را مورد بررسی قرار دهند.

مؤسسات آموزشی آزاد از لحاظ شهریه، محتوا، دوره تحصیلی و نیروی انسانی طبقه‌‌بندی شده‌اند و شدت نظارت بر این مؤسسات از تذکر شفاهی، کتبی تا انحلال کامل در نظر گرفته شده است.»

وی درباره پلمب برخی از مؤسسات خصوصی می‌گوید: «مکاتباتی با اداره اماکن درباره برخی از مؤسسات آموزشی داشته‌ایم و متأسفانه برخی از این مؤسسات از سوی اداره اماکن پلمب نشده‌اند انتظار ما این است زمانی که اداره کل آموزش و پرورش با اماکن درباره تخطی‌های یک مؤسسه آموزشی نامه‌نگاری می‌کند این اداره سریع جلوی فعالیت این مؤسسه را بگیرد در صورتی که پروسه پلمب آموزشگاه‌های آزاد غیرمجاز طولانی است و 7 ماه طول می‌کشد البته به شرط اینکه مستمراً یک کارشناس این موضوع را پیگیری کند؛ این درحالی است که افراد براحتی طی 24 ساعت شرکتی را ثبت می‌کنند و بعد بدون آنکه مجوز آموزش و پرورش را دریافت کنند اقدام به تشکیل کلاس‌های آموزشی می‌کنند.»

گردش مالی میلیاردی آموزشگاه‌ها

150 میلیون نفر ساعت دانش‌آموز تهرانی در سال از خدمات مؤسسات آموزشی آزاد استفاده می‌کنند. گردش مالی در این مؤسسات اعم از رسمی و غیررسمی در تهران 500 میلیارد تومان برآورد می‌شود. موضوع این است که آیا وجود آموزشگاه‌های خصوصی و آزاد که در آنها همه درس‌های دبیرستان در قالب‌های مختلفی تدریس و ارائه می‌شود ممکن است به تنبل شدن سیستم آموزش رسمی منجر شود و معلمان و دانش‌آموزان ناخودآگاه حس کنند، بی‌شک ضرورتی هست تا بخشی از بار آموزشی مدارس به عهده این مراکز گذاشته شود. تا آنجا که بسیاری از دانش‌آموزان با وضع مالی نه چندان مناسب خانواده حاضرند شهریه‌های چندصدهزارتومانی یا میلیونی را برای شرکت در این کلاس‌ها بپردازند.

دکتر نادر جهان‌آرا کارشناس تعلیم و تربیت با اشاره به این موارد می‌گوید: «موضوع به‌روزشدن نظام آموزش و پرورش و تطبیق آن با نیازهای امروزی، از اهمیت خاصی برخوردار است و وقتی که دانش‌آموز از نظام آموزشی حاکم بر مدارس، نیازهای خود را تأمین نکند، باید به شکلی عقب‌ماندگی ناشی از کمبودهای آموزش و پرورش را جبران کند و تنها راه‌حلی که در جامعه ما به این دانش‌آموزان ارائه می‌شود این راه است.

اما در اصل نمی‌توان گفت ضعف در سیستم آموزشی منجر به این امر می‌شود زیرا هیچ داده‌ای مبنی بر اینکه این کلاس‌ها و روند آموزش خارج از چارچوب مدرسه بتواند منجر به پیشرفت درسی و کسب نمره بهتر در امتحان شود وجود ندارد و از آنجا که این آموزش‌ها خارج از محدوده مدرسه و آنچه خواست نظام آموزشی کشور و معلمان است، صورت می‌گیرد همیشه با استانداردهای آموزشی و انتظارات معلمان فاصله دارد.»

وی می‌گوید: «این آموزش‌ها تثبیت‌کننده مدارس هستند در حالی که به نظرم کلاس‌های تست کنکور لزومی ندارد که در جامعه برگزار شود و در کنار کلاس‌های گروهی شاید برای خیلی‌ها تأثیر‌گذار باشد، با این حال شاید ۸۰ تا ۹۰ درصد کتاب‌های آموزشی که در این کلاس‌ها ارائه می‌شود ضرورتی نداشته باشند، شاید تغییری که با حذف کلاس‌های کنکور رخ می‌دهد کمتر از 5 تا ۱۰ درصد است اما عوارض و مشکلات ناشی از این رشد بی‌رویه کلاس‌های کنکور نظیر مشکلات اقتصادی برای خانواده‌ها، مشکلات اجتماعی، مشکلات استرس و روحی و روانی و ده‌ها عوارض دیگر بسیار بیشتر از تأثیر آن است. قطعاً زمانی که اصل و فرع را اشتباه تشخیص دهیم خود به خود اصل کلاس‌های آموزشی با مشکل مواجه می‌شوند و افراد تصور می‌کنند اگر به این کلاس‌ها بروند اتفاق چشمگیری خواهد افتاد.»

وی درباره مشکلات آموزشگاه‌های خصوصی به خانواده‌ها هشدار می‌دهد و می‌گوید: «در مدارس دانش‌آموزان همسن و سال هستند اما در آموزشگاه‌ها این اتفاق نمی‌افتد و ممکن است افراد گروه دوستی غیر همسن و سال خود را داشته باشند و البته دانش‌آموزان با دوگانگی رفتار معلمان مواجه شوند و البته با تفکیک جنسیتی هم مواجه نیستند و همین آثار سوء بر دانش‌آموز دارد. خانواده‌ها باید درباره موضوعات مختلف این چنینی با فرزندان خود صحبت کنند.»