شیرزاد: نباید به فضای ضدعربی دامن زده شود

 ماجرای روابط بین ایران و عربستان این‌بار پای خود را فراتر از دولتمردان دو کشور و همین طور بحث اختلاف در یمن گذاشته است . بعد از حادثه دلخراشی که برای دو زائر نوجوان ایرانی رخ داد و پس از آن عدم اجازه ورود هواپیماهای ایرانی به عربستان ، شبکه‌های مجازی ، مردم ، و حتی فوتبال ! به یکباره رنگ و بوی سیاسی برخود گرفتندو سیل حرف ها و بحث ها بود که این‌بار در بین محافل پیچید.

به گزارش نوشته "آفتاب یزد"، تاجایی‌که مردم خود در مقابل سفارت عربستان بی‌آنکه مجوزی صادر شده باشد و کسی گفته باشد تجمع می کنند . اما تاکنون دولت و مسئولین در این زمینه چگونه عملکردی داشتند ؟و چگونه باید عمل کنند ، آیا باید با موضع گیری صریح از خود عکس العمل نشان دهند و یا اینکه حفظ برخی مناسبات سیاسی صلاح را برچیز دیگری می داند .دستور اخیر ریاست جمهوری به وزیر ارشاد در راستای پیگیری بحث زائران ایرانی تا چه میزان التیام بخش این موضوع خواهد بود ؟

جو سیاسی به وجود آمده از سویی و همین‌طور نوع تردید در نحوه برخورد مسئولین با این ماجرا باعث شد تا با احمد شیرزاد نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی و کارشناس مسائل بین‌الملل دراین‌باره گفتگو کنیم .

 آقای شیرزاد قطعا پیرامون مسائل عربستان صحبت هایی دارید ، به نظرتان در چنین شرایطی بهترین راهکار برای رویارویی با این قضیه و مدیریت آن چیست ؟

به نظر من نباید به این فضای ضد عربی دامن زده شود. از این نوع رویدادهای تلخ همیشه وجود دارد ما خاطرمان هست در اوایل انقلاب تحریکاتی در مرزهای ایران و عراق صورت گرفت و عکس‌العمل‌های شدیدی صورت گرفت تا اینکه این عکس‌العمل‌ها از سوی عراق به صورت تعرض‌های کوچک و بزرگ تداوم پیدا کرد و کل کار بالا گرفت. نمی خواهم بگویم امروز ما در چنین فضایی قرار گرفتیم ،اما واقعا این جو به نفع منطقه نیست. اینکه فضای ضدایرانی در کشورهای عربی و فضای ضدعربی در ایران شکل بگیرد.

درست است که یک عده ای کار زشتی انجام دادند ولی باید این را هم گفت که گفته می‌شود مسئولین سعودی سعی کردند نسبت به این مسئله عکس‌العمل نشان دهند و با خاطیان قاطعانه برخورد کنند. اگر بخواهیم منصفانه صحبت کنیم باید گفت اگر چنین اتفاقی در کشور ما می افتاد مگر ما چه می‌کردیم؟ مطمئنا باید مسئله فرودگاه جده به صورت جدی و حقوقی پیگیری شود ولی دامن زدن به این مسئله و فضای اجتماعی تحریک آمیز ایجاد کردن به نفع مردم ایران نیست.

اما موضوع فقط به اینجا ختم نشد پس چرا عربستان پروازهای ایران را به این کشور برگرداند؟آیا واقعا بهانه هایی که آنها در این زمینه می آورند را هم می شود باورکرد ؟

در زمینه پروازها وضعیت فرق دارد و مشخص است که عربستان انگیزه‌های سیاسی در آن دارد و قبل از این هم گزارش‌هایی بوده که از سوی مقامات سیاسی برخوردهای شایسته‌ای صورت نمی‌گیرد و برخوردهای خوبی با زائران ایرانی ندارند من اصلا منکر این قضایا نیستم، ولی باید این مسائل را صبورانه و از راه حل دیپلماتیک طی کنیم.

 زائران ایرانی هم خودشان شعور و عقل دارند و اگر این گزارشات برسد که در آن جا برخوردهای خوبی صورت نمی‌گیرد طبیعتا از تقاضای سفر حج کاسته می‌شود ولی اینکه به این موضوع دامن بزنیم صحیح نیست ضمن اینکه باید عوامل خاطی در فرودگاه جده شناسایی بشوند و به مجازات برسند. اما به هر حال در شهرهای عربستان سعودی‌ خیلی‌ها میهمان خدا هستند و خیلی از عربستانیها از میهمانان خدا پذیرایی می کنند بنابراین نباید نگاه منفی به همه مردم عربستان داشته باشیم در شرایط کنونی باید با حداقل تحریک اجتماعی برخوردبا این مسائل پیش برود.

تجمع خودجوش مردم در مقابل سفارت عربستان را چگونه ارزیابی می کنید ؟

نمی‌توانم حرکت تجمع مقابل سفارت را هم تایید کنم چون ممکن است این باعث عکس‌العمل طرف مقابل هم شود و ما در جهان اسلام نباید روحیه انسجام خودمان را فدای این موارد کنیم. ولی باید حتما اعتماد کنیم که دولت این حادثه‌ها را پیگیری می‌کند به هر حال نسبت به تجاوز به یک نوجوان خیلی جامعه حساس است و این حساسیت‌ها در فضاهای رسانه‌ای، گفتنش باعث دامن زدن به آن می‌شود . باید با این مسئله خیلی صبورانه‌تر برخورد شود این موضوع یک امتحان مهم است. بیایید این سوال را از خود بپرسیم که اگر این حادثه در دو کشور اروپایی رخ داده بود هم این صف آرایی اجتماعی شکل می‌گرفت؟مطمئنا در آن وقت وضعیت طور دیگری بود .

فکر می کنید در این بین دولت باید چه تصمیمی را اتخاذ کند تا هم از سویی حامی صدای مردم باشد و هم از طرفی دیگر در چارچوب روابط دیپلماتیک سیاسی متناسب با شرایط منطقه رفتار کند ؟باتوجه به اینکه این روزها صحبت‌های برخی از مردم مبنی براین است که مقامات ایران باید حتی سفرهای حج را لغو بکنند ؟

دولت باید سعی کند این مسئله را مدیریت کند و هم اینکه وجدان مردم ما به این موضوع قانع شود که دولت از مسافران و زائران ایرانی دفاع می‌کند و هم در طرف مقابل احساس نشود که فضای ضدعربی ایجادشده است. یادمان نرود که شاید طرف سعودی بدش نیاید که تحریکات ما با تحریکات متقابل همراه شود من به یاد می آورم بعد از آن حادثه مکه در سال 1365، چند سال حج تعطیل شد، فشار اجتماعی بسیار شدیدی در جامعه ما برای حج رفتن به وجود آمد و از یک طرف دیگر فشار جامعه که این تصمیم برگردد. تردید نکنید برای مدتی دوباره تقاضا برای سفر حج در جامعه وجود خواهد داشت و مردم نیاز دارند به اماکن متبرکه بروند و این املاک متبرکه ملک عربستان سعودی نیست و متعلق به همه مسلمانان است. بنابراین باید با محاسبات کامل در این زمینه اقدام کنیم. بله اگر واقعا خود مردم احساس بکنند در یک سفری به آنها توهین می‌شود کمتر به آن سفر خواهند رفت ولی اینکه از سوی مقامات مسئول چنین منعی صورت بگیرد این اصلا کار به جایی نیست و من با آن مخالفم و فکر می‌کنم بعد از اینکه این فضای موجود خوابید، شرایط تغییر خواهد کرد. اما اینکه چه باید بکنیم باید گفت عربستان سعودی در بحث پروازها شیطنت کرده است و واقعا آزارهایی داده است. ما می‌توانیم از طریق سازمان اتحادیه هوایی کشوری شکایت و ادعای خسارت بکنیم یا از کانال‌های دیپلماتیک اقدام کنیم و متناسب با اقداماتی که صورت گرفته ما هم می‌توانیم تلاش‌هایی انجام دهیم .

به نظرتان چرا تا به حال چنین اقدامی نکردیم؟

نمی‌دانم. این موضوع را باید از مسئولان وزارت خارجه بپرسید. ولی باید برخورد شود وقتی یک پروازی بدون اخطارقبلی برگردانده می‌شود باید از راههای قانونی وارد شد حتی وزارت راه و ترابری باید اقدام کند. سازمان حج و زیارت باید پیگیر شود . ولی این کارها به این معنا نیست که ما بلافاصله بیاییم بگوییم که سفر حج را تحریم می‌کنیم. فرض بگیرید مسئولان ما هم در شهری در پذیرایی از میهمانان سوءرفتاری داشته باشند باید علیه آنها اقدام قانونی انجام داد ولی مسافرت را نمی‌شود تعطیل کرد. بنابراین من فکر می‌کنم سفر حج، یک سفر سیاسی و حکومتی نیست و یک مسئله بین ملت‌هاست و دولت‌ها نمی‌توانند به نیابت از کسی اقدام کنند. باید حوصله به خرج دهیم و تسلیم این تحریکات نشد و با هوشیاری عمل کرد. دلیلی ندارد اگر در منطقه یمن اختلاف نظری وجود دارد، بخواهیم آن را به همه شئون روابط متقابل بسط دهیم.

آیا اقدامات ایران در چه در زمینه بحث تعرض و چه در بحث ممانعت از پروازهای ایران مناسب بوده است ؟

به هر حال ممکن است گاهی دستگاه‌های ما دچار کم‌تحرکی باشند و در عکس‌العمل نشان دادن کند عمل کنند ولی دستوری که ریاست جمهوری در این رابطه به وزیر ارشاد دادند دستور قاطعی بود و باید متناسب
با این دستور عمل شود. باید حادثه فرودگاه پیگیری شود از طریق وزارت راه و سازمان حج و زیارت مسئله پروازها به جد دنبال شود و اگر بهانه‌ای عربستان در ارتباط با پروازهای ما دارد باید این بهانه‌ها رفع شود. اگر عربستان‌ یکباره اعلام می‌کند که هواپیمایی بالای 25 سال حق پرواز به عربستان را ندارد باید اخطار به موقع داده می‌شد و این نبود اخطار ،از سوی ما قابل طرح و شکایت است ولی من فکر می‌کنم برای همه این موارد راهکارهایی وجود دارد که بهتر از دامن زدن به یک فضای سیاسی تنداست .

جناب شیرزاد ! جو ناشی به وجود آمده در این مدت را تا چه میزان ناشی از حوادث یمن می‌دانید؟

حادثه تعرض به نظر من ربطی به هیچ کدام ازحوادث بعدی و قبلی نداشت و آن یک خطای شرعی – اخلاقی و قانونی است که از طرف مامورین فرودگاه صورت گرفته و برنامه‌ای از پیش طراحی شده از سوی مقامات آن کشور نبوده و گفته شده سعودی‌ها خاطیان را دستگیر کردند و قرار است محاکمه شوند ولی در مسائل دیگر مثل ممانعت از پروازها مسلم است که حوادث یمن مسئله کاملا اصلی است و برخورد سعودی‌ها یک برخورد احساسی است و آنها حق ندارند به خاطر مسائل یمن بیایند و سنگ بر سر زائران ایرانی بگذارند. اما ما با برخورد احساسی نباید برخورد احساسی کنیم باید با برخورد احساسی آنها، برخورد منطقی کنیم. اصولا عربستان لشکرکشی‌اش به سمت یمن هم جنبه احساسی دارد و من فکر می کنم که این لشکرکشی نتایج منفی برای عربستان خواهد داشت. بهترین راه حل مسائل، مذاکره است و گروه‌های یمنی باید بنشینند و راجع به سرنوشتشان تصمیم بگیرند. بنابراین مسائل یمن صددرصد در قضیه پروازها دخیل بوده است.