بورس در انتظار ورود شخص رییس جمهور

ارزش معاملات کل هفته در دو بازار بورس و فرابورس در شرایطی در سطح 1.172میلیارد تومان رقم خورد که ارزش معاملات خرد ( بدون معاملات بلوکی و اوراق مشارکت ) در این بازارها معادل 323 میلیارد تومان بود.

افت شاخص بورس نیز از ابتدای هفته تا انتهای هفته از 63.290 تا 62.322 واحد معادل 1.53 درصد بود و شاخص فرابورس هم در این هفته از 710 به 691 واحد رسید و 2.67 درصد تنزل داشت.

دستان خالی سرمایه گذاران

بازدهی شاخص بورس در سال 94 تا امروز معادل حدودا منفی یک درصد بوده است به این معنی که بازار سهام در این دوماه و 20 روز گذشته از سال یک درصد زیان به سرمایه گذاران رسانده است و هرکسی که در این مدت سهام همه شرکت های بورسی را خریداری کرده باشد،بدون احتساب تورم ،یک درصد از دارایی خود را از دست داده است.(هر چند تمرکز گروه هایی از سهامداران در سهام کوچک بازدهی هایی بعضا قابل اعتنا را در پی داشته است).این در حالی است که شاخص کل بورس کاهش 30 درصدی را از 15 دی ماه 92 (قله تاریخی 89500 واحدی) تاکنون تجربه کرده است.

نمودار فوق به خوبی روایتگر اوضاع نامناسب بورس در 18 ماه گذشته است.یکی از سیگنال های با اهمیت نمودار مزبور ارزش معاملات بورس است که از متوسط بیش از 800 میلیارد تومان سال 92 هم اکنون به زیر 100 میلیارد تومان رسیده است!

بیشترین رشد شاخص در سال 92 همزمان با انتخابات و در پی کاهش ارزش پول ملی به یک سوم ، رخ داد. در این سال شاخص بورس حدودا 2 برابر شد و بازدهی 107 درصدی داشت که البته رشد 3 برابری ارزش معاملات مهم ترین دلیل جبران کاهش ارزش ريال و رسیدن شاخص به قله 89500 واحدی بود.

همچنین میزان بازدهی بازار از روز نخست سال تا 20 خرداد در 5 سال اخیر حکایت از آن دارد که در 2 سال گذشته بر خلاف سال های 90،91 و 92 شاهد کاهش بازدهی بورس بوده ایم.

همچنین اگر نگاهی به تعداد روزهای منفی و مثبت کلیه نمادها در سال 94 بیندازیم خواهیم دید به طور متوسط هر سهم حدودا 59 درصد از روزهای معاملاتی خود را در روند منفی گذرانده و 41 درصد آن مثبت بوده و این موضوع را اگر به شاخص نیز تعمیم دهیم بازدهی منفی 1 درصدی منطقی و معقول به نظر می رسد.

باید افزود که ملاک در اینجا شاخص بوده است،اما روند قیمتی سهام عموما متفاوت از شاخص کل تغییر می کند و شیبی بیشتر دارد.

اما در شرایط کنونی به لحاظ تکنیکی شاخص بورس در نزديكي كف قبلي يعني ٦١٥٠٠ واحد قرار دارد و انديكاتورها و اسيلاتورها نشان مي دهند كه فروشنده ها در اين روزها رفتار هيجاني دارند.

نقطه چین سبز رنگ کف قبلی شاخص بورس را نشان می دهد که محدوده حمایتی هست و اگر این کف شکسته بشود شاخص بورس تا کف کانال 57500 واحد افت می کند،اما اگر بازار حمایت شود و از نقطه مزبور ارزش معاملات افزایش پیدا کند می توان به رشد بازار تا سقف کانال یعنی 67500 واحد امیدوار بود.

چشم انداز بورس چندان هم تیره و تار نیست!

هر چند نزديك به سه ماه از سال ١٣٩٤ سپري شده و بازار سهام در شرايط مطلوبي قرار ندارد و با وجود تاكيد سياست گذاران اقتصادي كشور مبني بر ارزنده بودن سهام شركت ها، بازار به آن واكنش منفي نشان مي دهد،اما آيا مشاركت كنندگان بازار با ناديده گرفتن چشم انداز عوامل بنيادي و محرك هاي اصلي بازار ، امنيت مالي خود را به مخاطره مي اندازند؟ يا اين كه بازار خردمندانه ، حتي ناديدني ها را در خشت خام مي بيند؟

به هر حال دولت براي نشان دادن حمايت جدي خود از بازار سهام اقدام به كاهش نرخ سود سپرده هاي بانكي كرده است. اقدامي كه در نظر فعالان بازار سرمايه چندان محسوس نبوده است. به هر روي گذشت زمان نشان خواهد داد كه قضاوت بازار در خصوص چشم انداز بازار سرمايه كشور درست بوده است يا سياست گذاران اقتصادي.ارزيابي از محرك هاي بنيادي بازار سهام مي تواند پيش بيني آينده بازار را امكان پذير نمايد البته بايد تاكيد كرد كه پيش بيني بازار سهام ايران تحت تاثير شوك هاي سياسي و اقتصادي بسيار سخت است.

دکتر ولی نادی قمی مدیرعامل تامین سرمایه نوین و یکی از کارشناسان خبره بازار سهام در ارزیابی جالبی از وضعیت بورس تهران و محرک های موجود این گونه تحلیل کرده که آینده بورس بر مبنای متغیرهای دردسترس امیدوار کننده است:

١- اوضاع اقتصاد جهاني چندان بر وفق مراد فعالان بازار سهام نيست. دورنماي رشد اقتصادي موتورهاي محرك اقتصاد جهاني ( چين و آمريكا) مناسب نيست،لذا چشم انداز افزايش قيمت هاي جهاني مواد خام مبهم است.درآمد و سود عمده شركت ها در بورس و فرابورس متاثر از قيمت هاي جهاني مواد خام است.

٢- وضعيت ناپايدار منطقه، قدرت گرفتن داعش و جنگ در يمن، امنيت اقتصادي منطقه و چشم انداز رشد را با ابهام مواجه كرده است. از طرف ديگربا توجه به پيش رو بودن انتخابات مجلس و خبرگان، اصطكاك سياسي در كشور با نزديك شدن به زمان انتخابات افزايش خواهد يافت. اين موضوعات نرخ تنزيل بازار را افزايش مي دهد. سرمايه گذاران در شرايط نامعلوم نرخ بازده بيشتري را در مقايسه با زماني كه در مورد ريسك و بازده سرمايه گذاري احساس اطمينان مي كنند، طلب مي نمايند.

٣- سود بنگاه هاي اقتصادي از ناحيه درآمدها و هزينه ها تحت فشار است.اصولا عمده رشد سود شركت هاي بورسي و فرابورسي طي ده سال اخير مرهون افزايش قيمت كالا و خدمات در بازارهاي داخلي يا بازارهاي جهاني بوده است. لذا با توجه به وضعيت نامناسب اقتصاد جهاني و سياست كنترل قيمت ها در داخل ، رشد سود شركت ها منوط به افزايش مقدار توليد( فروش) آن ها و يا اخذ تصميمات سخت از جانب دولت مبني بر آزادسازي قيمت ها خواهد بود.

٤- در بازار سهام عدم اطمينان نسبت به تصميمات سياست گذاران افزايش يافته است. افزايش نرخ خوراك پتروشيمي ها، عوارض معادن و افزايش قيمت حامل هاي انرژی و اجراي سياست كنترل قيمت ها، بازار را نسبت به سياست هاي دولت بدبين كرده است. بدين ترتيب وعده هاي دولت و اعلام سياست هاي حمايتي از سوي فعالان بازار چندان جدي گرفته نمي شود.

٥- افزايش ارزش بازار سهام و رشد شاخص مستلزم افزايش سود شركت ها و يا رشد P/E بازار است.با توجه به ركود اقتصادي كشور و وضعيت قيمت ها در بازارهاي جهاني ، رشد سود شركت ها منطبق با واقعيت نخواهد بود. از طرف ديگر، در حال حاضر ميانگين P/E بورس حدود 5.4 مرتبه است. در صورت تداوم شرايط موجود( بالا بودن نرخ سود سپرده هاي بانكي ، ركود فعاليت هاي اقتصادي و تشديد اصطكاك سياسي) ميانگين P/E بازار مي تواند تا حدود ٢٠ درصد كاهش يابد. در چنين شرايطي بازار سهام ايران براي سال ١٣٩٤ چشم انداز مناسبي نخواهد داشت. البتهبا وجود شرايط سخت اقتصاد علي الخصوص براي سال ١٣٩٤ ، مي توان همچنان به تغيير شرايط اميدوار بود. با توجه به اين كه اقتصاد ايران براي مدت طولاني نرخ بهره بالاي ٢٥ درصد را تجربه كرده است لذا با توجه به كاهش نرخ تورم ، به نظر مي رسد كه كاهش نرخ سود سپرده هاي بانكي به تدريج و طي چند مرحله انجام خواهد شد. در ميان مدت مي توان انتظار داشت كه اين نرخ به حول و حوش ١٧ درصد كاهش يابد.در صورت حل موفقيت آميز مساله هسته اي، تعاملات با جهان افزايش خواهد يافت. كسري بودجه دولت ، بدهكاري دولت به بانك ها، هزينه معاملات بين المللي و اصطكاك با همسايگان كاهش يافته و ورود سرمايه و تكنولوژي به كشور امكان پذير مي شود. در اين حالت قرار گرفتن ميانگين P/E بورس حدود عدد 6.5 واحد منطقي به نظر مي رسد. سود ناشران بورسي و فرابورسي تحت تاثير افزايش مقدار فروش و كاهش سهم هزينه هاي ثابت در هر واحد از توليد، رشد مناسبي خواهد داشت.

با اين اوصاف چشم انداز بازار سهام براي سال ١٣٩٤ اميدوار كننده بوده و تاييدي بر تاكيد سياست گذاران مبني بر ارزنده بودن سهام است.

مراقب اظهار نظرهایتان باشید!

در هفته سپری شده عضو ناظر مجلس در شورای عالی بورس با تاکید براین که درصورتی که مذاکرات به نتیجه مثبت نرسد،بورس سقوط زیادی نخواهد داشت،گفت: این امکان وجود دارد که شاخص کل تنها حدود 10 تا 15 هزار واحد افت یابد    

وی در عین حال تصریح کرده بود که این میزان به معنای فروپاشی بازار سرمایه نیست.محمدحسن نژاد در گفت وگو با ایرنا،درباره آینده بازار سرمایه کشور،افزوده بود:سرنوشت بورس به مذاکرات گره خورده و تا زمانی که نتایج مذاکرات به صورت شفاف مشخص نشود وضعیت بازارسرمایه به همین منوال خواهدبود.

عضو ناظر شورای عالی بورس با بیان این که واقعیت این است که اقتصاد از کدام رکود خارج شده و کدام شرکت ها تولیدشان افزایش یافته است،گفت: استراتژی بلندمدتی که راه را به سرمایه گذاران نشان بدهد در بازارسرمایه کشور وجود ندارد و این از معضلات بازار سرمایه کشور است.

اما این اظهارات سبب شد تا بازار سهام در میانه هفته از حالت سکون خارج شده و سیر نزولی به خود بگیرد و حقیقی ها و حقوقی ها،ماشه فروش سهام را چکانده و وضعیت نامناسبی را رقم بزنند.

در یکی از مهمترین واکنش ها علیرضا عسگری مارانی مدیرعامل سرمایه گذاری ملی ایران و کارشناس ارشد بازار سرمایه گفت:نمایندگان و دولتمردان مسوول جان و مال مردم هستند و ایشان به عنوان یک نماینده مجلس باید مسوول حفظ مال و ثروت مردم باشد و جایگاهی که ایشان برای آن قسم خورده در این میان کجاست ؟هر سخنی که ثروت مردم را به نوعی کاهش دهد مسوولیت دارد. مگر این که ایشان در راستای مقرراتی که در یکی دو سال اخیر در مجلس تصویب شده و بر اساس آن ها بخشی از ثروت شرکت ها به دولت ها برگشته ،بخواهند دوباره منافع سهامداران را به نفت دولت به خطر بیندازند.

مدیرعامل سرمایه گذاری ملی ایران افزود:ایشان زمانی نیز در خصوص شرایط نامطلوب بورس گفته بودند؛« بازی اشکنک داره » و زیان سهامداران را به یک بازی تشبیه کرده بودند،در حالی که بازار سرمایه محل بازی نیست و یک محل سرمایه گذاری است.افزایش بهره مالکانه ،افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها ،افزایش مالیات بر ارزش افزوده و امثال این ها تصمیماتی است که توسط مجلس در یک سال اخیر گرفته شده و بازار سهام را دچار مشکلاتی کرده است.

مارانی گفت:شاخص اگر پایین آمده به دلیل تصمیمات مجلس و دولت است.نظارت کافی توسط مجلس بر وزارت نفت برای تعیین قیمت خوراک گاز وجود ندارد.او افزود:از شاخص کل بازدهی نقدی کم نمی شود و از این رو اگر ارزش کل سهام صفر شود ،شاخص در نهایت تا 25 تا 30 هزار واحد افت می کند.وی با انتقاد مجدد از مطرح شدن این گونه سخنان گفت: جایگاه وزرا و نمایندگان کجاست؟ وظیفه دولت و نمایندگان مردم کم کردن ریسک های سیتماتیک بازار است.

سایر بازیگران بازار سرمایه هم طرح این گونه اظهار نظرها را به دلیل مصارف سیاسی عنوان کرده و از همه ابعاد نظریه احتمال ریزش 15 هزار واحدی شاخص بورس را رد کردند اما به هر حال این سخنان دو روز بورس تهران را اسیر صف های گسترده فروش و افت شدید قیمت سهام کرد.

بورسی ها از دولت راضی نیستند

اما همزمان با 24 خرداد پایگاه خبری-تحلیلی بورس 24 در یک نظرسنجی اینترنتی از 4000 فعال بازار سهام سوال کرده با توجه به فرارسیدن سالروز 24 خرداد از حدود دوسال ریاست جمهوری روحانی چقدر رضایت دارید؟

این 4000 نفر به 4 سوال مطرح شده این گونه پاسخ داده اند:

«خیلی زیاد به دلیل اقدامات زیرساختی و بنیادین»

%۱۰

» خیلی کم به دلیل انتظار محض برای توافق سیاسی و امید دادن بیهوده»

%۵۹

» رضایت نسبی دارم»

%۱۴

» فعلا اظهار نظری نمی کنم»

%۱۶

بنابراین میزان محبوبیت دولت در بورس مشخص است و به نظر می رسد که باید دولت برای بهبود وضعیت بازار سهام فکری اساسی کند و شاید بازدید روحانی از بورس و اطلاع از دغدغه های سرمایه گذاران بتواند دست کم این دستاورد را داشته باشد که سهامداران دریابند بورس برای دولت مهم است و اظهارنظرهای حمایتی از بازار سرمایه تنها به وزیر اقتصاد به عنوان یک عضو کابینه که مسئولیت مستقیم هم دارد،محدود نمی شود.به هر حال این که دولت همه تقصیرها را به گردن شرایط موجود بیندازد و تنها منتظر توافق هسته ای باشد درست نیست ،چراکه بخشی از حکمفرمائی شرایط موجود ناشی از سیاست های خود دولت است.

سرنوشت یک معامله مهم!؟

پس از آن که یکی از بالقوه ترین خریداران بلوک حدود 27 درصدی سرمایه گذاری ساختمان ایران یعنی توسعه صنایع بهشهر رسما اعلام کرد که در صورت مزایده این بلوک،قطعا خریدار نیست و خرید «وساخت» جذابیتی برای «وبشهر» ندارد،یکی از حقوقی هایی که تصور می شد به خرید «وساخت» فکر می کند،از عدم حضور در مزایده احتمالی خبر داد.

سید محمد صدر هاشمی نژاد مدیرعامل گروه استراتوس در برابر این سوال که «وپترو» اعلام کرده که سهام «وساخت» را بزودی عرضه می کند و با توجه به مالکیت حدود 40 درصدی استراتوس در ساختمان ایران آیا برای قبضه مدیریتی کل شرکت، در مزایده شرکت می کنید،گفت:خیر-خرید این سهم برای ما جذابیتی ندارد،چراکه با توجه به شرایط موجود،بازده اقتصادی مناسبی ندارد.

صدرهاشمی نژاد در تحلیل خود از اوضاع سهام ساختمانی و تاثیر وام 80 میلیون تومانی مسکن بر این صنعت گفت:این وام هم نمی تواند به پایان رکود مسکن بینجامد،چرا که قیمت تمام شده ساختمان نسبت به سال گذشته 30 درصد بالا رفته و حتی به رغم رکود در صنعت نمی توان واحد های ساخته شده را به هر قیمتی فروخت و وام 80 میلیون تومانی هم در شهرهای بزرگ نمی تواند محرکی برای خرید مسکن باشد.

وی گفت:در صورت ادامه شرایط کنونی و به پایان رساندن تابستان با شرایط رکودی فعلی،شرکت های ساختمانی نمی توانند بودجه های خود را محقق کنند و بعضا به مرز ورشکستگی خواهند رسید.

_{*کارشناس بازار سرمایه}