عصرایران- روز جمعه اولین شب اجرای اپرای عاشورا به همراهی ارکستر سمفونیک در تالار وحدت اجرا شد. اپرا در موسیقی کلاسیک غربی به موسیقی نمایشی گفته می شود که بازیگران نقششان را از روی نت های موسیقی می خوانند و به دلیل اینکه ترکیب خوانندگی و بازیگری در نقش ها وجود دارد جز سخت ترین فرم ها برای اجرای کنسرت است.

اپرای عاشورا را به لحاظ رپرتوار اجرایی و فرم می توان با اپراهای موسیقی کلاسیک غربی مقایسه کرد اما با این تفاوت که نمونه بومی آن تعزیه و یا سوگ سیاوشون چند هزار سال سابقه تاریخی در ایران داشته است از این رو است که می توان اپرای عاشورا را که برگرفته از فرهنگ غنی ایران و موسیقی-نمایش تعزیه سالار شهیدان است در کنار اپراهای دیگر نظیر مولوی ،حافظ و ... اپرای ملی نامید. برای ساخت اپرا و نوشتن پارتیتور آن آهنگساز اثر که بهزاد عبدی است در کنار اینکه موسیقی کلاسیک غربی و ارکستر و علم آهنگسازی را باید بشناسد به موسیقی ایرانی و لحن های آن نیز باید تسلط داشته باشد که برای این امر یک نفر باید در علم و هنر موسیقی سال ها ممارست و تمرین و تحصیل کند.

در این اثر به لحاظ محتوا، ملودی ها و گوشه های موسیقی ردیف و موسیقی نواحی ایران با ترکیب سازهای ارکستر سمفونیک و گروه کر در هم تنیده شده اند تا صدای موسیقی و فرهنگ ایران در قالب یک اپرا شنیده شود که در آن خوانندگان همچون نقش خوان های تعزیه به ایفای نقش می پردازند اما در قالبی مدرن و جهانی. اتفاقی که بهروز غریب پور کارگردان عرصه تئاتر در سال ۸۷ بنیانگذار آن بود. عظمت این کار موقعی مشخص می شود که ارکستری در هر گوشه جهان به طور مثال در وین و با خوانندگان خارجی بدون آنکه با زبان فارسی آشنایی داشته باشند با خواندن پارتیتور این اپرا (نت های موسیقی این اثر) توسط رهبر ارکسترمی توانند این اثر را به عنوان هویتی از سرزمین ایران اجرا و معرفی کنند. از این روست که می توان نقش پررنگ هنر را به عنوان سفیر فرهنگ و هویت یک کشور و ملت درک کرد.

اما چه دردناک است وقتی چنین اثری با این پیچیدگی و زحمت فراوان و با تلاش بیش از ۱۰۰ نوازنده و خواننده وقتی در صحنه تالار وحدت در مرکز پایتخت ایران اسلامی و در رثای سالار شهیدان اجرا می شود و مردم با دیدن آن انس می گیرند و اشک می ریزند، جریان هایی که خود را دلواپس دین و فرهنگ مردم می دانند به جای آن که به زوایای زیبا و افتخار آفرین این اثر برای فرهنگ ملی و دینی ایران بپردازند دست می گذارند روی یک بخش و آن هم تکخوانی زن، آن هم در حد چند دقیقه کوتاه و بعد به صورت مخفیانه از کنسرت فیلم گرفته و فردای آن روز در رسانه ای انتشار می دهند که ای داد ای بیداد! یک زن به تکخوانی پرداخته است. آن هم در حالی که آهنگساز این اپرا در مصاحبه با صداوسیما اعلام می کند آن فیلم مربوط به بخش تمرین و تست صدا است.

ای کاش نگرانی ها برای به خطر افتادن دین بود اما حیف! حیف که همه حرف آن ها در راه مقاصد سیاسی است که برکناری معاون وزیر ارشاد و استیضاح وزیر از آن جمله است. یعنی افکار عمومی را به نحوی تحت تاثیر قرار می دهند تا جناح مقابل را نافی ارزش های ملی و دینی معرفی کنند.

چه بسا در دولت سابق، مواردی مشابه در کنسرت ها به چشم می خورد اما آن زمان این عزیزان سکوت می کردند و رسانه هایشان نیز واکنشی نشان نمی دادند. و چه بسا در زمان پخش سریال مختارنامه نیز این مباحث پیش آمد و سرانجام آن موسیقی تایید شد و پیوسته از تلویزیون پخش می شود.

پر واضح است که مردم حرف های دور از منطق و سیاست های یک بام و دو هوا را در طرح چنین موضوعاتی از دغدغه فرهنگی و دینی نمی دانند بلکه مقاصد برگرفته از نگرش سیاسی و جناحی است و ربطی به هنر و ارزش های مردم ندارد. کاش نمایندگانی که قدرت را در مجلس به دست دارند به جای موضع گیری برای استیضاح یک وزیر تلاشی برای اعتلای این فرهنگ می کردند. رویدادی که با عنوان اپرای ملی در تالار وحدت اتفاق افتاد باید باعث افتخار و غرور همه ما ایرانی ها باشد اما حیف که از آن همه زیبایی و عظمت آن اثر می گذرند و به مسائلی می پردازند که اساسا در حاشیه قرار دارد و بیشتر بوی بهانه جویی می دهد. اپرای عاشورا را کوچک نکنیم.

* آهنگساز و کارشناس ارشد موسیقی

تماشاخانه