بورس و بازی یادم تو را فراموش!

بررسی آماری بورس تهران از درجازدن ممتد و خسته کننده سرمایه گذاران در سهام حکایت دارد. سهامداران در حالی روز بیست و هفتم اسفند ماه سال 93 بازار سهام را با شاخص 62532 واحدی ترک کردند که هم اکنون دماسنج بازار سهام روی عدد 62550 واحد مانده و در واقع سرمایه گذاران این بازار در این مدت فقط 0.02 درصد سود کرده اند و بس.

تازه این بازدهی ویژه سرمایه گذاران ریسک گریز است، یعنی آن هایی که به خرید سهام با دید بلندمدت و سهم های اصطلاحا بنیادی اقدام کرده و در این بین سرمایه گذارانی هستند که نه تنها سودی در کاسه خود نداشته اند،بلکه با خرید سهم های فولادی،سنگ آهنی و بانکی الان عملا «آسیب دیده بورسی» خوانده می شوند!حساب سفته بازان البته از قاطبه سرمایه گذاران جداست،چرا که آن ها با تحمل ریسک های بسیار زیاد و البته دور از چشم ناظر بعضا سهم هایی را بالا و پائین کرده اند و توانسته اند سودهایی را به خانه ببرند.

این شرایط در حالی است که دلار که تحت تدابیر مختلف بانک مرکزی مدیریت می شود در همین چند ماه گذشته دست کم 10 درصد بازدهی داشته و سایر بازارها همچون مسکن نیز تحرکاتی رو به بالا داشته اند.

در این بین هر چند هر روز خبرهای مثبت سیاسی از جمله گزارش مثبت آمانو درباره فعالیت صلح آمیز هسته ای ایران و ورود مکرر خارجی ها به تهران منتشر می شود اما هنوز یخ بازار آب نشده است.به نظر می رسد خبرهای مربوط به صنایع مهم بورسی مثل خوراک پتروشیمی ها،سنگ آهن و کاهش نرخ سود بانکی در حال حاضر برای بورس مهم تر از خبرهای سیاسی است.صنایعی که هر از چند گاهی با اظهار نظرهای جالب و غیر عملیاتی مسئولان مواجه می شوند،مسئولانی که ظاهرا وارد بازی معروف یادم تو را فراموش شده اند!تنها با این هدف که بگویند یادشان هست که مشکلاتی هم وجود دارد و بعد هیچ!!!

به این خبرها توجه کنید...

تعیین تکلیف نرخ خوراک پتروشیمی دو هفته دیگر به تعویق افتاد

بیژن زنگنه 40 روز پیش گفته که قیمت خوراک پتروشیمی ها تا دو هفته دیگر مشخص می شود،الان یک ماه از پایان آن دو هفته وعده داده شده می گذرد و معاون زنگنه وعده داده که به خاطر خارجی ها و نه به خاطر بلاتکلیفی واحدهای پتروشیمی کشور که ارزآورترین صنعت کشور هستند و 23 درصد ارزش بازار سهام را در اختیار دارند،قیمت خوراک تا یک هفته دیگر اعلام می شود:

معاون زنگنه: به خاطر خارجی ها نرخ خوراک را اعلام می کنیم؛تا یک هفته دیگر

البته این تنها نمونه ای از خروارها مصاحبه بی پشتوانه مسئولان امر است.

از این دست خبرها بسیار زیاد است،مثلا در حالی که 10 سال است از تولید کنندگان سنگ آهن هزینه ای تحت عنوان بهره مالکانه به دلیل به نام بودن پروانه بهره برداری به نام دولت گرفته می شود،هر از چند گاهی از برگرداندن پروانه به نام این شرکت ها سخن گفته می شود...

در سال های گذشته از علی صالح آبادی رئیس سابق بورس گرفته تا حسن قالیباف اصل مدیرعامل بورس تهران،محمد رضا پور ابراهیمی نماینده کرمان و چندین و چند مسئول دیگر از خروج بهره مالکانه معادن از بودجه سالانه و بازگردادن پروانه به معدنی ها سخن گفته اند.از این حرف ها زیاد زده شده اما تصمیمات در جایی دیگر گرفته می شود و الان حدود یک دهه از دریافت بهره مالکانه از معادنی که برای خود سنگ آهنی هاست،می گذرد.همین چندی پیش هم مامور ویژه رئیس سازمان بورس از قضایی شدن پرونده پروانه بهره برداری معادن شرکت های گل گهر و چادرملو خبر داده بود و گفته بود پروانه بر می گردد....

خبر با اهمیت مامور ویژه فطانت/«پروانه» به گل گهر و چادرملو بر می گردد

و این هم یک خبر دیگر

مدیرعامل بانک سپه از توافق بانک‌ها برای کاهش ۲ درصدی نرخ سود سپرده از اول آذرماه خبر داد

الان 15 روز از آذر می گذرد اما شورای پول و اعتبار تصمیمی در این خصوص نگرفته است!

ظاهرا خیلی از مدیران اعتیاد به مصاحبه دارند و نمی توانند بدون مصاحبه روزگار بگذرانند!در حالی که اقتصاد عالم واقعیت هاست نه مثل عالم سیاست که سیاسانی بخواهد که به الفاظ دیپلماتیک و شعار گونه مسلط هستند.توصیه ما به مسئولان این است که آخرین خبر درباره خوراک پتروشیمی ها به عنوان جنجالی ترین پرونده صنایع مهم بورسی فقط از زبان بیژن زنگنه اعلام شود و آن خبر هم شامل این باشد که نرخ خوراک چند... .ظاهرا پرونده خوراک،سنگ آهن و نرخ سود بغرنج تر از پرونده هسته ای است و بعضا با عبور از 10 سال ابهام قصد شفاف شدن ندارد!

آیا بورس جهش ارزی در پیش دارد؟

انتظار برای تکرار اتفاقات سال 91 و 92 در بازار سرمایه و تاثیر پذیری جدی از افزایش 3 برابری نرخ ارز در ترازنامه شرکت ها ،در شرایط فعلی غیر قابل تصور است. با این حال افزایش قیمت دلار برای برخی شرکت های بورسی اتفاق میمونی است .برای برخی هزینه های تامین مواد اولیه را جبران می کند . برای برخی گروه های بورسی نگرانی به ارمغان می آورد. دلار از ابتدای آبان ماه تا هفته پیش تقریبا 8 درصد افزایش قیمت داشته است. مرز 3400 تومان را تا مرز 3700 تومان درنوردیده و افق های بالاتری را نیز نشانه رفته است.

رکود در برخی بازارهای داخلی ، ابهامات ادامه دار و ایجاد نگرانی در اجرای نهایی برجام ،تسهیل دسترسی به بازار ارز برای نوسان گیری در مقایسه با سایر بازارهای رقیب، ورود تقاضای مسافری و مناسبتی ،کسری بودجه دولتی ،تلاش شرکت های پتروشیمی برای جبران هزینه های ناشی از نرخ خوراک 13 سنتی ، مستهلک کردن فشارهای ناشی از بهره مالکانه معدنی ها و سیگنال بانک مرکزی برای افزایش نرخ دلار رسمی از مهمترین دلایلی بوده اند که در بالا رفتن قیمت دلار خود نمایی کرده اند.

شرکت های صادراتی برای فروش حواله های درهمی و دلاری و حتی یورویی خود به صرافان داخلی مزایده برگزار می کنند و قطره چکانی دلار به بازار صرافان می ریزند. کارشناسان بورسی در لابلای اظهارات این روزهای خود هنوز نگران وضعیت شرکت های تولیدی هستند که در بخش صادرات و فروش همچنان پشت دروازه های کشورهای همسایه نیز گیر کرده اند.آن هایی که می توانند صادرات داشته باشند،به راحتی دلارهای خود را وارد نمی کنند. گزارش های 6 ماهه شرکت ها نیز توقعات را برآورده نکرده و البته چشم انداز بهتری نیز نخواهد داشت.

با این حال شرایط فعلی با توجه به سیاست های انقباظی دولت در حوزه پولی مانع از تشدید انتظارات تورمی شده و دلار شرکت های بورسی را وادار به تجدید ارزیابی دارایی ها و تطابق با دلار گران نکرده است.این اتفاق حداقل فعلا متصور نیست. از این رو بازار سرمایه در تاثیر گرفتن از رشد 8 درصدی نرخ دلار عملا تعلل دارد.

تنها بازاری که طی روزهای اخیر، ایام پرخبری را پشت سر گذاشته ، ارز بوده است.بهای دلار در این روزها تا 3هزار و 600تومان هم افزایش داشته است. البته این افزایش نرخ هیچ گونه تاثیری در روند و شاخص سایر بازار ها ازجمله بازار سرمایه نداشته و همچنان بورس ایران به حرکت آرام خود ادامه می دهد.

این در حالی است که بسیاری از تحلیلگران و فعالان بازار سرمایه معتقدند بازار سرمایه چندان هم دستخوش تغییرات نرخ ارز نیست. چراکه از یک سو هزینه های برخی شرکت های صادرات محور را می پوشاند و از سوی دیگر مایع زحمت شرکت های وارد کننده مانند خودرو و... است. برخی دیگر معتقدند بازار ارز به دلیل تقاضای موقت در ایام اربعین با رشد قیمت مواجه شده و با پشت سر گذاشتن این خیز، دوباره از حرکت می ایستد. همچنین با رفع تحریم ها نرخ برابری ارز به ریال کاهش خواهد داشت.

در انتظار بودجه 95

بورس تهران دهه اول آذر ماه هم دست خالی بود و همچنان بازدهی اهالی بازار از ابتدای سال منفی بوده و سودی دست اهالی بازار را نگرفته است. شرایط رکودی حاکم بر اقتصاد و تحولات منفی در بازارهای جهانی تبعات سنگینی برای بازار سرمایه به دنبال داشته است. در این بین دولت برای خروج از رکود طرح اعطای وام خودرو و کارت اعتباری برای کالاهای بادوام را در دستور کار خود قرار داد و اگرچه از این طرح استقبال شد اما این محرک ها برای خروج از رکود سنگین فعلی کارگر نیست و باید اقدامات دیگری همچون تعیین تکلیف نرخ خوراک ، بهره مالکانه معادن، محرک هایی برای بازار مسکن و کاهش نرخ سود بانکی صورت پذیرد تا پول های پارک شده در بانک ها، اوراق مشارکت و اوراق بدهی مجاب به تغییر رویکرد در زمینه سرمایه گذاری شوند.

یکی از منابعی که باعث افزایش یا کاهش پول و اعتبار در اقتصاد و در نتیجه در بازار سهام می‌ شود، سیاست ‌های مالی دولت است و این سیاست ‌ها صرفا از کانال بودجه متبلور می ‌شود؛ بر این اساس با توجه به ماهیت انقباضی بودجه 94 (کاهش درآمد های نفتی و افزایش سهم مالیات در بودجه) نقدینگی در بازار سهام کاهش یافت که این امر به روند نزولی و گاها فرسایشی روزهای اخیر ختم شده است. لذا اگر دولت تمایلی به بهبود وضعیت بازار سرمایه دارد، باید سیاست هایی در بودجه سال 95 اتخاذ نماید که هزینه شرکت ها و بنگاه های تولیدی کاهش یافته تا شرکت ها بتوانند روی پای خود بایستند. در غیر این صورت رکود سنگین ایجاد شده اندک سود شرکت ها را هم خواهد بلعید و آن وقت دیگر سودی باقی نمی ماند تا شرکت ها مالیات آن را به دولت پرداخت کنند و وضعیت اقتصادی کشور بیش از پیش پیچیده و دشوار خواهد شد.

در معاملات روز سه شنبه وضعیت چندان مناسب نبود و همچنان شاهد معاملاتی کسل کننده بودیم که البته در این بین منتفی شدن جلسه شورای پول و اعتبار به بهانه نزدیک شدن ایام اربعین نیز موثر بود. کار به جایی رسیده که مسئولین دولت از هر حربه ای برای به تعویق انداختن کاهش سود بانکی استفاده می کنند ! البته در روند کلی بازار نیمچه نگرانی هایی هم از بابت بحث PMD دیده می شد که به نظر با گزارش روز چهارشنبه آژانس مرتفع شده باشد. اما در کل بزرگترین معضل بازار ، تحولات اقتصادی داخلی است که بازار را رسما زمین گیر کرده است.

مطالعه نوسانات قیمت سهام در صنایع مختلف بازار نشان می ‌دهد که از میان 37 صنعت ریز و درشت بازار ، 22 صنعت با روند نزولی و سایر صنایع نیز با روند صعودی و یا عدم تغییر سطح قیمت ها و شاخص ها روبرو شدند. در معاملات روز سه شنبه منفی 2 گروه انبوه سازی و کانی های غیر فلزی قوی تر از سایر صنایع بود. اما برای هفته پیش رو قاعدتا باید بازار بهتری داشته باشیم چراکه گزارش آمانو درخصوص PMD اعلام شده و از سوی دیگر یکی از سخنگویان وزارت امور خارجه آمریکا گفته که گزارش آژانس، ابهامات و سئوالات باقی مانده در مورد برنامه اتمی ایران را به خوبی پاسخ داده است.

او گفت که آمریکا و 5 کشور دیگری که در مذاکرات اتمی با ایران مشارکت داشتند در جلسه شورای حکام آژانس در روز 15 دسامبر با مختومه شدن این پرونده موافقت خواهند کرد تا بتوانیم بر اجرای توافق جامع اتمی متمرکز شویم. شرایط موجود نشان می دهد که تقریبا ریسک مذاکرات از سر بازار برداشته شده و از این به بعد باید شاهد تحولات اقتصادی باشیم. هر چند که این روزها نبود نقدینگی باعث شده تا بهانه ها و توجیه های مختلفی برای ریزش بازار وجود داشته باشد. در هر صورت امیدواریم با خبرهای مثبت سیاسی شاهد خاتمه یافتن مسیر اصلاحی بازار باشیم.

در نتیجه معاملات هشتمین روز کاری از آذر ماه سال 94 ، شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با افت 98 واحدی واحدی ، بیش از پیش به میانه های کانال 62.000 واحدی نزدیک شد. همچنین شاخص قیمت در معاملات روز سه شنبه با افت 38 واحدی در ارتفاع 24.355 واحدی عقب نشست. در نگاهی به نمودار یک ساعته ، شاهد روند نزولی شاخص از ابتدا تا انتهای ساعت معاملات بودیم که البته میزان این افت می تواند تا 150 واحد هم باشد اما هلدینگ خلیج فارس باز هم به کمک شاخص رسید تا کماکان شاخص اعتباری برای تحلیل و بررسی نداشته باشد.در فرابورس وضعیت کمی بهتر بود بود و شاخص این بازار با افت کمتر از 1 واحدی جایگاه خود در سطوح 690 واحدی را حفظ نمود.

مجموعا ارزش معاملات کل هفته در دو بازار بورس و فرابورس برابر با 931 میلیارد تومان بود،حال آن که ارزش معاملات خرد ( بدون معاملات بلوکی و اوراق مشارکت ) در بازار بورس و فرابورس معادل 248 میلیارد تومان رقم خورد.

شاخص بورس تهران نیز از ابتدای هفته تا انتهای هفته از 62.734 تا 62.550 واحد معادل 0.29 درصد افت را به خود دید و شاخص فرابورس هم از ابتدای هفته تا انتهای هفته ( از 692 تا 690 واحد ) معادل 0.28 درصد نزولی بود.

*روزنامه نگار اقتصادی و کارشناس بورس