-یه پایاننامه میخوام، عنوانش تقریباً مثل عنوان پایاننامهای هست که شما در یک کتابفروشی در پاساژ برای فروش گذاشتید، چطوری میتونم یه پایاننامه آماده داشته باشم؟ قیمتا چطوریه؟
-لیسانس یا ارشد؟
-ارشد
-برای کِی میخوای؟
-خیلی عجله ندارم، چطور؟ پایاننامه آماده ندارید؟
-آمادهی آماده که نه، باید یه چیزی دربیاد که استادتون نگه تکراریه، باید یه بحث جدید توش باشه. در مورد هزینه سعی میکنم زیاد نگیرم ازت، اما حدود یکونیم تا دوونیم میلیون میشه که بستگی به جدید بودن موضوع داره. اگه مطلب سادهای بخوای حدود دو میلیون تومن میشه.
-خیلی گرونه!
- نه قیمتا همینه. یه کاری دستم هست، استادش سختگیره، کارشم زیاده من سه تومن بهش گفتم. اگه استادتون خیلی سختگیری نمیکنه دو تومن، اگه سادهتر بخوای حدود یکونیم.
- پایاننامه برای لیسانسم دارید؟
- بله، البته لیسانس اونقدر پیچیدگی نمیخواد، متنش در حد 40 الی 50 صفحه هست، اما ارشد در حد 120 صفحه به بالاست. قیمت لیسانس یک تومنه، بستگی به نوشتنش داره اگه نوشتن نخوای کمترم میشه چون نوشتنش وقتگیره. ما پروژههای خودمونو آماده نمیدیم عوضش میکنیم یک چیز جدید ازش درمیاریم که استاد گیر نده یا بگه این قبلاً کار شده یا از یکی دیگه گرفتید. خودتون موضوع دارید یا استاد گفته یه پایاننامه انجام بده؟
-گفته انجام بدم، اما هنوز پروپوزالم تایید نشده شاید موضوع رو عوض کنم.
-یه سری سایت هم برای انجام پروژه هست، یکی دو تاشون معتبرن اونا دستشون برای موضوعات بازتره یه تیم 30 نفره از بچههای دانشگاههای بزرگ ... و ... هستن، خواستی با اونام صحبت کن.
-یعنی مجوز دارن؟
-مجوز آنچنانی نه، فقط مجوز سایت دارن. اونا رو نمیگیرن ولی کارشونم قانونی نیست!
-یه دوست دارم رشتهاش انسانیه گفته اگه موفق شدی پایاننامه پیدا کنی برای منم پیدا کن، رشتههای انسانی تو چه قیمته؟
-من خودم انجام نمیدم، اینو باید به دوستام بگم چون من فقط پایاننامه مهندسی مرتبط با مهندسی شیمی انجام میدم. شما مکانیک هستین، گرایشتون چیه؟
- مباحث تبدیل انرژی.
- خب مثل رشته خودمونه. یه بار یکی از همون کتابفروشی زنگ زد گفت اقتصاد و از این حرفا، نمیدونم دوستت بود یا نه، ولی بهش بگو من مرتبط با مکانیک و شبیهسازی انجام میدم. بهش بگو که اشتباه نشه. اگر لازم شد از دوستام میپرسم و شمارهشونو بهت میدم.
- نمیدونید هزینهاش چقدر درمیاد؟
-از هزینههای انسانی خبر ندارم.
- شمارشونو میدید باهاشون صحبت کنم؟
- باید به چند نفر بگم ببینم کدومشون انجام میدن.
- من کی تماس بگیرم؟
- اگه میشه هفته بعد چون من شنبه امتحان دارم درگیر اونم.
- هفته بعد خیلی دیره!
- پس برای پایاننامه انسانی برید همون سایت که گفتم. تو گوگل بزنید "انجام
پایاننامه"، دو سه تا سایت میاد حتی روند کارو بهت میگن، یعنی مرحله به
مرحله یک سری فایل میفرستن و کارو انجام میدن.
***
مکالمه مذکور متن صحبتهای خبرنگار ایسنا با یکی از فروشندگان پایاننامه در سطح شهر است. با پرسوجویی نه چندان سخت محل عرضه پایاننامه را در یکی از پاساژهای سطح کلانشهر اراک را یافتم که بجز "طلا" همه نوع اقلامی اعم از مجاز و غیرمجاز در آن میتوان یافت.
تقلب در تهیه آثار علمی روز به روز در حال افزایش است، به گفته دانشگاهیان این امر میتواند ناشی از غلبه کمیت بر کیفیت باشد و آنچه که بیشتر انسان را از این بابت رنج میدهد عادی بودن، آشکار بودن و اهمیت ندادن دانشگاه و دانشگاهیان و البته متولیان آموزش عالی به این مهم است.
خو گرفتن اغلب دانشجویان به مطالب علمی آماده که میتواند ناشی از بیانگیزگی دانشجویان برای تحقیق و پژوهش، یا عملکرد نادرست سیستم آموزشی باشد، را نیز میتوان از جمله دلایل این اتفاقات روزمره دانست.
کسی چه میداند، شاید دانشجویانی که دست به فروش پایاننامه میزنند، در پی تولید ثروت از دانشی هستند که تئوریوار در اذهانشان حک شده است!
شیوع ویروس خرید پایاننامه در میان دانشجویان دانشگاه آزاد
به گزارش ایسنا، براساس نتایج فاز ششم اطلس جامع دانشگاههای استان مرکزی، نسبت استاد به دانشجو در مراکز آموزش عالی دولتی با 19 هزار و 917 دانشجو و هزار و 480 استاد، معادل یک به 13 و این رقم در دانشگاه آزاد اسلامی با 53 هزار و 984 دانشجو و سه هزار و 49 استاد معادل یک به 18 است.
دکتر علیرضا صلابت عضو هیات علمی دانشگاه اراک در این باره گفت: در دانشگاههای دولتی کمتر شاهد چنین اتفاقاتی هستیم و خرید پایاننامه بسیار نادر است، خرید پایاننامه و مشابه بودن عناوین معمولاً در دانشگاههای آزاد اتفاق میافتد.
وی با اشاره به علت رایجتر بودن این موضوع در دانشگاههای آزاد، افزود: تفاوت در این است که دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دانشگاههای دولتی بسیار کم بوده و در حد پنج الی شش نفر در حال تحصیل هستند، اما یک استاد دانشگاه آزاد ممکن است در آن واحد 20 الی 30 دانشجو در مقطع تحصیلات تکمیلی داشته باشد که طبیعتاً قادر به رسیدگی به آنها نخواهد بود و دانشجو مجبور میشود جهت پیشبرد سریع کار خود و فارغالتحصیل شدن، تن به خرید پایاننامه داده و سفارش تهیه آن را بدهد. این امر ممکن است ناخواسته باشد و فرد به ناچار سمت این موضوع کشیده شود.
صلابت گفت: با مقایسه نسبت تعداد دانشجویان دانشگاه آزاد اراک به اساتید در گروهها با این نسبت در دانشگاههای دولتی میتوان دریافت که نسبت استاد به دانشجو تناسب ندارد.
وی با بیان اینکه راهکار این مسئله به اساتید مربوط میشود، نه به دانشجو، افزود: به منظور کنترل این معضل وزارت علوم راهکار کنترلی در اختیار اساتید قرار داده است که با استفاده از سایت "ایرانداک" بتوان پایاننامهها را کنترل کرد.
صلابت تأکید کرد: طبیعتاً وقتی کمیت در حد معقول باشد، کیفیت حفظ میشود.
این استاد و پژوهشگر دانشگاه اراک تصریح کرد: تفاوتی ندارد که کدام دانشجو و در کدام رشته تقلب میکند، شاید تقلب در رشتههای فنی که تخصصیتر هستند و نیاز به آمار و ارقام بیشتری دارند نسبت به رشتههای انسانی بیشتر باشد.
وجدان کاری تنها راه مقابله با تقلب
مدیر آموزش و تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی نراق نیز بیان کرد: علت اصلی گرایش به این نوع تقلبها این است که در دانشگاهها تمام مسائل را در اختیار دانشجو گذاشتهاند و از سوی دیگر حجم کار اساتید بالا رفته یعنی استادی که طبق روال سالهای قبل باید سه مورد راهنما میگرفت، در حال حاضر پنج یا شش راهنما در چند واحد پراکنده میگیرد.
مهدی آعلی با اشاره به اینکه تعداد کلاسهای درسی زیاد شده است، افزود: استادی که هفتهای 16 ساعت تدریس دارد، چگونه میتواند برای راهنمایی و مشاوره وقت بگذارد، بنابراین با کمرنگ شدن همکاری استاد با دانشجوی پایاننامهدار و عدم دسترسی دانشجو به استاد، کپیکردن و خرید و فروش پایاننامه امری طبیعی و ساده خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه اساتید کاملاً به این مشکل واقف هستند، تصریح کرد: چگونه میتوان یک پایاننامه 400 صفحهای را در زمان 20 الی 25 دقیقه دفاع کرد، آیا تمام مسائل و موضوعات در این زمان قابل گفتن است؟
آعلی با بیان اینکه از نزدیک شاهد این قضیه بودهام، اظهار کرد: این موضوع یک واقعیت بوده و مثل روز روشن است، اساتید نیز اطلاع دارند و واقف هستند که وقتی دانشجو موضوعی را معرفی میکند و بعد تصویب میشود، وی فصول پایاننامه را کپیبرداری کرده است و فقط فصل آخر و نتیجهگیری را براساس مطالعه تهیه میکند.
مدیر آموزش دانشگاه آزاد نراق گفت: بخش آماری 99 درصد از پایاننامهها توسط استاد مشاور یا اساتیدی که از بیرون میگیرند، انجام میشود، یا دانشجو با پرداخت 200 الی 300 هزار تومان جمعآوری اطلاعات آماری را بر عهده فرد دیگری میگذارد.
وی تصریح کرد: این معضل در کل کشور رایج است، شاید در رشتههای دیگر قابل تحمل باشد، اما متأسفانه در رشتههای پزشکی و بهداشت و درمان نیز این اقدامات انجام میشود.
آعلی گفت: با توجه به تجربه و شناختی که دارم و اطلاعاتی که به من میرسد، به جرات میتوانم بگویم 10 تا 15درصد از دانشجویان کشور به این روش پایاننامه تهیه میکنند و شاغل بودن دانشجو مزید بر علت شده است.
وی با اشاره به معایب این شیوه تهیه آثار علمی، بیان کرد: این روند قطعاً از لحاظ کمی و کیفی اثرات نامطلوبی بر خروجی دانشگاه گذاشته و کیفیت مقالات را کاهش میدهد، همچنین فعالیتهای علمی در دانشگاهها کمرنگ شده و استاد در حد یک مدرس عمل میکند، در صورتی که هیات علمی باید در سال دو مقاله تالیف کند.
بخشنامه زیاد است
آعلی در رابطه با لایحه مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی که وزارت علوم ابلاغ کرده است و نحوه مقابله با تقلب گفت: بخشنامه زیاد است، اما مهم اجرا شدن است. مهم این است که در اجرایی شدن بخشنامهها و فرهنگسازی و نظارت همت شود.
وی با بیان اینکه دانشگاهها فقط آموزشی هستند نه پژوهشی، ادامه داد: تنها راه این است که وجدان کاری پررنگتر شود.
دانشجوی دکترای دانشگاه آزاد و مدرس این دانشگاه نیز گفت: اسناد و مدارک نشان میدهد که کپی کردن پایاننامه در جامعه ما بسیار رایج است و اراک نیز از این قضیه مستثنی نیست.
عسگر اکبری ادامه داد: در زمان تصحیح پایاننامه، عنوان آن در ایرانداک "پایگاه اطلاعاتی پایاننامههای کشور" چک میشود که اگر در این سایت این عنوان ذخیره نشده باشد، میتوان در یک ترم دو پایاننامه را همزمان ارائه داد در واقع میتوان آنرا به دو نفر فروخت.
وی با بیان اینکه تشخیص تکراری بودن یک پایاننامه در دانشگاهها دشوار است، گفت: مشکل دیگر این است که داوران یک نفر نیستند، در یک دانشکده چندین استاد راهنما وجود دارد و یک پایاننامه ممکن است به دو استاد ارائه شود!
پایاننامهفروشی معلول علتهای بسیار
دبیر شورای هماهنگی دانشگاههای استان مرکزی نیز عقیده دارد که پایاننامهفروشی معلولی است که خود تابع علتها و دلایل متعددی است، یعنی هم عوامل دروندانشگاهی بر ارتکاب به این عمل تاثیرگذار است و هم عوامل برون دانشگاهی.
غلامرضا فتحآبادی افزود: با توجه به تغییراتی که در نظام آموزش عالی کشور شاهد هستیم، به نوعی این آسیب هم چند سالی است که شکل گرفته است، گرچه در استان مرکزی در مقایسه با تهران و برخی استانها کمرنگ است.
وی با بیان اینکه در کل، این مسئله در استان به شکل پنهان و نامحسوس وجود دارد، اظهار کرد: در برخی استانها همچون تهران در خیابان انقلاب، افراد به صورت کاملاً آشکار تابلوها و بنرهایی را با مضمون فروش پایاننامه در دست میگیرند و حتی پایاننامهها را با موضوعات مشخص به نمایش گذاشتهاند.
مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مرکزی اضافه کرد: در استان مرکزی به رغم اینکه یک استان دانشگاهی است و بالغ بر 117 هزار دانشجو در آن به تحصیل مشغولند، هنوز این معضل به شکل آشکار درنیامده و حداقل قبح آن شکسته نشده است.
وی با بیان این نکته که این موضوع ممکن است استان ما را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد، گفت: دولت در این زمینه دست به اقداماتی زده است، همچنین شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسات متعدد با اساتید و گروهها به این موضوع پرداخته و طرحهایی ارائه داده است.
فتحآبادی اظهار کرد: طرحهای مذکور بیشتر بر محدودسازی و تغییر شیوه تحقیقات علمی در دانشگاه متمرکز است.
وی تصریح کرد: با توجه به دسترسیهای موجود به فضای مجازی و اینترنت، دسترسی دانشجویان به اطلاعات راحت شده و دانشجو قادر است به راحتی مطالب مورد نیاز برای پایاننامه خود را تهیه و جمعبندی کند، این دانشجو ممکن است با غفلت اساتید نیز مواجه شده و آن مطالب را تبدیل به موضوع پایاننامه کند.
اساتید تعیینکننده موضوع پایاننامه باشند
فتحآبادی بیان کرد: موضوع دیگری که در حال حاضر در حال پیگیری است این است که موضوع را اساتید تعیین کنند و به عهده دانشجو نگذارند، البته این مقوله که در شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد بحث قرار گرفته هنوز نهایی نشده است.
دبیر شورای هماهنگی دانشگاههای استان مرکزی گفت: اگر موضوعات را اساتید مشخص کرده و بر روند انجام پایاننامه نظارت بیشتری کنند، همچنین موضوعات با رویکرد میدانی انتخاب شده باشد که مرحله به مرحله پیش برود، میتوان جلوی پیشرفت این معضل را گرفت.
وی افزود: اینکه پایاننامهها در مقطع کارشناسی ارشد تا چه حد تاثیرگذار هستند، نیز مورد بحث است. مشکل بزرگ دیگر این است که موضوعات پایاننامهها با نیازهای جامعه ارتباط چندانی ندارد و باید کاربردی شوند.
فتحآبادی با بیان اینکه نقش دستگاه اجرایی نیز میتواند در این زمینه بسیار موثر باشد، افزود: ضعیف بودن پیوند بین دستگاه اجرایی و دانشگاه موجب میشود، دانشگاه، دستگاه و جامعه هر کدام مسیر جداگانه خود را طی کنند؛ در حالی که اگر این پیوند برقرار شود و پایاننامهها بویژه در مقطع دکترا با هماهنگی دستگاههای اجرایی و با توجه به نیازهای موجود انجام شوند، میتوان از بروز این چالشها جلوگیری کرد.
مدیرکل امور اجتماعی استانداری مرکزی با اشاره به اینکه باید منتظر ابلاغ این دستورالعملها باشیم، بیان کرد: هرچند پایاننامههایی که نوشته میشوند خیلی کاربردی نیستند، اما این چالش هنوز در استان مرکزی جدی نیست.
پایاننامههای بدون کاربرد/احتمال لغو پایاننامه در ارشد
وی ادامه داد: چه پایاننامههایی که از محل فروش و به صورت غیرقانونی به دست میآیند و چه آنهایی که قانونی و با تلاش دانشجو بدست آمدهاند، هر دو خروجی مشابهی دارند و از آنجاکه نیازهای جامعه را مرتفع نمیکنند و کاربرد خاصی ندارد، کارکرد یکسانی داشتهاند که این موضوع نیز باید حل شود.
فتحآبادی گفت: ممکن است به جایی برسیم که پایاننامه در دوره کارشناسی ارشد لغو شده و تحقیق به شیوه دیگری صورت بگیرد که این موضوع نیز به کار کارشناسی و بررسی جامع نیاز دارد.
وی درباره سایتهایی که به صورت اینترنتی دست به تهیه و فروش پایاننامه و تحقیق میزنند، بیان کرد: این سایتها غیرقانونی هستند و متاسفانه تعداد آنها نیز بسیار است، همچنین کنترل فضای مجازی به آسانی شکل نمیگیرد؛ البته چند سالی است که شورای عالی فضای مجازی در راستای مقابله با تخلفات فضای مجازی شکل گرفته و این موضوعات را رصد میکنند، اما هنوز به راهبرد مشخصی در این زمینهها نرسیده است.
قوه قضاییه ورود پیدا کند/ ضرورت جدیت وزارت علوم
به اعتقاد عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی از قوه قضاییه انتظار میرود که با افرادی که در راستای تکثیر پایاننامه فعالیت میکنند برخوردی قاطع کند.
نیز معتقد است که خرید و فروش پایاننامه یک معضل جدی در کشور است و آسیبهای فراوانی را به بنیه علمی کشور وارد میکند.
حجتالاسلام علیرضا سلیمی افزود: عدم جدیت در برخورد با بنگاههای تولید پایاننامه امروز به عنوان یک معضل اساسی بر سر راه رشد علمی کشور مطرح است. برای مقابله با این کار قانون کپیرایت و برخورد با تقلب در تهیه آثار علمی تصویب شده است.
وی با بیان اینکه به نظر میرسد به دلایلی وزارت علوم در این راستا این جدیت و همیت لازم را ندارد، تصریح کرد: به نظر میرسد که یک مافیای قدرتمند در این بخش شکل گرفته و برخی از افراد استادنما در این مافیا اجازه تصمیمات قاطع را نمیدهند و در اینباره امروز و فردا میکنند. به هر کیفیت این مسئله ناشایست در کشور هنوز وجود دارد.
نماینده مردم محلات و دلیجان بیان کرد: در برخی شهرها تبلیغات پایاننامه به وفور یافت میشود. پایاننامهفروشی، مخصوصا در تهران و برخی شهرهای بزرگ و مراکز استانها آشکارا انجام میشود و چشمهای مسئولین آنها را نمیبیند. این وقایع نشان میدهد یک مافیا در این بخش شکل گرفته و باید با این مافیای شوم مبارزه کرد.
به نظر میرسد "ایران داک" هم به تنهایی نمیتواند مرهمی بر زخم خرید و فروش پایاننامه باشد، انگار این خانه از پایبست ویران است، دانشجویان ضعیفی که عدم تواناییشان در نوشتن پایاننامه ضعف علمی دانشگاه را اثبات میکند، دانشجویان توانمند بیکار و نیازمند پولی که توانمندیشان در رشته تحصیلی مورد نظر و ذکاوتشان در سبک و سنگین کردن شرایط و پیدا کردن نواقص سیستم به آنها فرصت درآمدزایی از محل همین نقطهضعفهای آموزشی را میدهد، همه و همه کار را به خرید و فروش پایاننامه میکشانند.
از سویی توسعه سریع ارائه مقاطع تحصیلات تکمیلی در دانشگاهها که به نظر میرسد به محل کسب درآمد خوب و مطمئنی برای دانشگاهها نیز تبدیل شده است، عدم امکان نظارت اساتید بر فوج عظیم پایاننامهها، بیکاری فارغالتحصیلان دانشگاهها و ناچاری آنها از ادامه تحصیل حتی بی هدف در یک رشته آسانتر و البته ارزانتر از مابقی رشتهها به امید باز شدن دری برای اشتغال و ... از جمله مواردی است که به گفته صاحبنظران در حوزه آموزش عالی سنگ بنای پایاننامهفروشی را گذاشته و دیوار کجی از آن حاصل شده که چوبش را حالا میخوریم و در آینده خواهیم خورد.
بماند که عموما سر دانشجویان دود چراغ خوردهای که شبهای بسیاری را برای نوشتن یک پایاننامه با کیفیت به صبح رساندهاند، بیکلاه میماند و در سیستم بیمار پارتیبازیمآبانه آنکه در نهایت به شغل مناسب دست پیدا میکند، عموما آن کسی نیست که بیخوابی کشیده است، آن کسی است که شب را به لطف پایاننامهفروشها سر راحت بر زمین گذاشته و خوب خوابیده است.