رزماری با نام علمی Rosmarinus officinalis، یک گیاه دارویی چوبی، معطر و همیشه سبز با برگ هایی سوزنی شکل و گل های سفید، صورتی، بنفش یا آبی است. برخی از فواید سلامت رزماری شامل توانایی تقویت حافظه، بهبود خلق و خو، کاهش التهاب و سم زدایی بدن می شوند.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "ارگانیک فکتس"، رزماری بومی منطقه مدیترانه است و یکی از رایجترین گیاهان در قفسه های ادویه خانگی یا فروشگاهی محسوب می شود. محبوبیت بالای رزماری بی دلیل نیست زیرا نه تنها از مزه و عطر فوق العاده ای سود می برد، بلکه در صورت استفاده منظم در رژیم غذایی مجموعه ای از آثار سودمند برای سلامت انسان را نیز ارائه می کند.
همانند بسیاری دیگر از گیاهان دارویی و مفید دیگر، رزماری به خانواده طبقه بدنی مشابه با نعناع اختصاص دارد، اما از مزه خاص آن برخوردار نیست. رزماری دارای مزه ای گرمتر، تلختر و گستر است که عطر و طعم فوق العاده ای به سوپ ها، سس ها، خورش ها، کباب ها و چاشنی ها می بخشد. استفاده از رزماری به ویژه در غذاهای ایتالیایی رایج است.
اگرچه میزان کم مورد استفاده برای بهتر کردن عطر و مزه غذاها به طور معمول برای اثرگذاری چشمگیر بر بدن انسان کافی نیست، اما افزودن منظم برگ های این گیاه به غذا امکان استخراج فواید انباشته شده در ترکیبات ارگانیک و ترکیبات شیمیایی طبیعی موجود در برگ ها را برای بدن فراهم می کند.از دیگر روش های استفاده از رزماری می توان به مصرف مقادیر زیاد این گیاه و یا استعمال روغن عصاره ای آن به صورت مستقیم روی پوست اشاره کرد. در ادامه با فواید سلامت رزماری بیشتر آشنا می شویم.
یکی از نخستین موارد گزارش شده یا مستند در زمینه استفاده از رزماری برای بهبود سلامت به عنوان محرک شناختی بوده است. این گونه گفته شده بود که رزماری حافظه را تقویت می کند و به افزایش هوش و تمرکز کمک می کند. در شرایطی که همچنان پژوهش و مطالعه درباره درستی بسیاری از این ادعاها ادامه دارد، اما آثار رزماری بر مغز از بهبود قدرت حافظه حکایت دارند. در همین راستا، رزماری با تحریک فعالیت شناختی در افراد مسن، و همچنین آنهایی که از اختلالات حاد شناختی مانند آلزایمر یا زوال عقل رنج می برند، مرتبط شده است.
عطر رزماری به تنهایی با بهبود خلق و خوی انسان، پاکسازی ذهن، و کاهش استرس در افرادی که مبتلا به اضطراب و استرس مزمن ناشی از عدم تعادل هورمونی پیوند خورده است. هنگامی که این گیاه مصرف می شود یا به صورت موضعی مورد استفاده قرار می گیرد می تواند آثاری مشابه داشته باشد. رایحه درمانی با استفاده از روغن عصاره ای رزماری نیز چنین هدفی را دنبال می کند.
اجزا فعال موجود در رزماری آنتی اکسیدان، ضد التهاب و ضد سرطان زاهای طبیعی هستند. بر همین اساس، رزماری می تواند تهاجمی سه جانبه علیه بسیاری از بیماری ها و عوامل بیماری زا که سیستم ایمنی بدن را تهدید می کنند و یا به یکپارچگی بدن آسیب وارد می کنند را شکل دهد. ترکیبات آنتی اکسیدانی خط دوم دفاعی در پس سیستم ایمنی بدن را تشکیل می دهند و رزماری حاوی مقدار قابل توجهی از ترکیبات قدرتمند است که از آن جمله می توان به رزمارینیک اسید، کافئیک اسید، بتولیک اسید، و کارنوسول اشاره کرد.
در شرایطی که ویژگی های تقویت سیستم ایمنی بدن موجود در گیاه رزماری به اندازه کافی تاثیرگذار هستند، این گیاه در برابر عفونت های باکتریایی، به ویژه آنهایی که در معده رخ می دهند، نیز قدرتمند عمل می کند. باکتری اچ.پیلوری یک پاتوژن یا عامل بیماری زا شایع و بسیار خطرناک است که می تواند به بروز زخم معده منجر شود، اما مشخص شده است مصرف رزماری به جلوگیری از رشد آن کمک می کند. همچنین، رزماری با جلوگیری از عفونت استاف که هر ساله هزاران نفر را به کام مرگ می کشد، مرتبط است.
رزماری دیر زمانی است که در فرهنگ های مختلف به عنوان یک درمان طبیعی برای ناراحتی معده، یبوست، نفخ، و اسهال مورد استفاده قرار می گیرد. ویژگی های ضد التهابی و محرک این گیاه دلیل این کار است و از این رو برای کمک به تنظیم حرکات روده و دستگاه گوارش می توانید مصرف منظم رزماری را در رژیم غذایی هفتگی خود مد نظر قرار دهید.
به عنوان یک عامل ضد باکتری طبیعی، رزماری در قالب یک خوشبو کننده نفس کاربرد دارد و همچنین سلامت دهان و دندان شما را بهبود می بخشد. شما می توانید برگ های رزماری را در آب داغ ریخته و سپس این مخلوط را در دهان خود غرغره کنید تا افزون بر نابودی باکتری ها، نفسی تازه و خوشبو را تجربه کنید.
رزماری به عنوان یک محرک برای بدن عمل می کند و تولید گلبول های قرمز و جریان خون را تقویت می کند. این شرایط به اکسیژن رسانی بهتر به اندام ها و مناطق حیاتی بدن کمک می کند و از عملکرد روان و کارآمد فعالیت های متابولیک در این مناطق اطمینان حاصل می شود. افزون بر این، حرکت مواد مغذی به سوی سلول هایی که نیازمند ترمیم هستند، تحریک می شود.
به عنوان یک ماده ضد درد، رزماری صدها سال است که به صورت موضعی در قالب خمیر یا مرهم روی بخش دردناک بدن استفاده می شود. هنگامی که به صورت خوراکی مصرف شود، رزماری به عنوان یک مسکن درد برای نقاطی که دسترسی به آنها دشوارتر است مانند سر و دردهای ناشی از یک بیماری به کار گرفته می شود. در حقیقت، یکی از محبوب ترین کاربردهای رزماری برای درمان میگرن است. مالش عصاره رزماری روی شقیقه ها یا بو کردن عطر رزماری با کاهش شدت علائم میگرن مرتبط است.
شاید مهم ترین کاربرد رزماری به عنوان یک عامل ضد التهاب در بدن باشد. کارنوسول و کارنوسیک اسید دو ترکیب آنتی اکسیدانی و ضد التهابی قدرتمند موجود در رزماری بوده و با کاهش التهاب در عضلات، رگ های خونی، و مفاصل مرتبط هستند. از این رو، رزماری درمانی موثر برای بسیاری شرایط از جمله فشار خون، نقرس، ورم مفاصل، و جراحت های ناشی از فعالیت بدنی یا جراحی محسوب می شود. رزماری به صورت خوراکی یا موضعی برای ایجاد اثر ضد التهابی قابل استفاده است. افزون بر این، کاهش التهاب در سیستم قلبی عروقی می تواند به بهبود سلامت قلب و جلوگیری از تصلب شرایین کمک کند.
طبیعت رزماری اندکی ادرار آور است و از این رو می تواند به خروج کارآمدتر سموم کمک کند. افزون بر این، هنگامی که رزماری به صورت مرتب مصرف شود با افزایش میزان آب خروجی از بدن به خروج عوامل بیماری زا، نمک ها، سموم و حتی چربی اضافی کمک می کند. رزماری با کاهش سطوح سیروز (التهاب شدید کبد) و بهبود سریعتر این عضو در ارتباط است. کبد از جمله اندام هایی با آهنگ کند درمان در بدن انسان محسوب می شود.
ویژگی های ضد پیری رزماری به خوبی شناخته شده اند. اگرچه استفاده از روغن عصاره ای آن رایجتر است، اما برگ های رزماری می توانند هم از داخل و هم به صورت موضعی روی پوست اثرگذار باشند و به بهبود کیفیت جوانی و شادابی بزرگترین عضو بدن انسان کمک می کند. افزون بر این، رزماری به درمان لکه ها، درخشش طبیعی و ظاهر هیدارته پوست نیز کمک می کند.
روغن عصاره ای رزماری مصرف خوراکی ندارد، اما خوردن خود رزماری به میزان کافی و اندازه در رژیم غذایی مشکلی ایجاد نمی کند. اگر به دیگر اعضای خانواده نعناع حساسیت دارید، استفاده از رزماری نیز ممکن است احساس ناخوشایندی را در شما ایجاد کند اما واکنش ها به طور معمول خفیف هستند.
مترجم: محمد مهدی حیدرپور