من معتقدم ترامپ ممکن است این بار تعلیق تحریم های ایران را امضا نکند چراکه وی به دنبال جنگ با ایران است. البته همیشه می توان جنگ کرد. وقتی کشوری مصرانه به دنبال جنگ است هیچ دیپلماتی نمی تواند مانع آن شود. دستاورد بزرگ برجام برای ایران این بود که عناصر جنگ طلب در ایران را قدری مهار کرد و مردم را نجات داد.

شاید مهم ترین مسئله کنونی سیاست خارجی ایران ادامه توافق برجام باشد. ترامپ که با نوعی جرزنی قصد دارد زیر این توافق بزند، شروطی برای باقی ماندن در این توافق اعلام کرده است. برخی اخبار نیز حاکی از تلاش اروپا برای برآوردن این شروط برای راضی کردن ترامپ بر ماندن در توافق برجام دارد. از مهم ترین این شروط مذاکره با ایران درباره برنامه موشکی است.

در این باره خبرنگار پرشیا دایجست با فریدون مجلسی مصاحبه ای انجام داده و نظرات شخصی وی را جویا شده است. مجلسی که پیش از این یکی از دیپلمات های وزارت خارجه ایران بوده، اکنون به عنوان تحلیل گر مسائل سیاست خارجی و روابط بین الملل فعالیت می کند. او به صراحت لهجه مشهور است و مسائل را از دیدگاه منافع ملی بررسی می کند. مجلسی بیش از 57 کتاب نیز ترجمه و تالیف کرده و در میان قشر فرهنگی ایران نیز بسیار مشهور است. آنچه در ادامه می خوانید بخش نخست مصاحبه پرشیا دایجست با وی است که مربوط به تحولات توافق برجام می باشد.

*جناب مجلسی! به نظر شما آمریکا چطور می تواند با اهرم برنامه موشکی بر توافق برجام تاثیر بگذارد؟

برنامه موشکی ایران ارتباطی به تعهدات ایران در قالب برجام نداشت و فقط اشاره ای شده بود که ایران از ساخت موشک های بالستیک با قابلیت حمل کلاهک هسته ای خودداری کند. اما در یک اقدامی بر روی موشک ها شعاری مبنی بر نابودی اسرائیل نوشته شد که این اقدام، به زعم غربی ها، در واقع اقراری بود مبنی بر اینکه این موشک ها آنطور که ایران عنوان می کند دیگر تدافعی و بازدارنده نیست، بلکه ابزاری تهاجمی است و دنیای غرب را به چالش می کشد. من نمی دانم که آیا این اقدام منشاء داخلی داشت و از روی ناآگاهی بود و یا از خارج از کشور نشات گرفته بود.

متاسفانه این دیدگاه در ایران وجود دارد که همیشه حق با ایران بوده، هست و خواهد بود و فرهنگ خود انتقادی در ایران وجود ندارد. در حالی که در روابط بین الملل حق دوجانبه است و زمانی که ما از حقوقی برای خود دم می زنیم باید بپذیریم دیگران نیز حقوقی برای خود قائل هستند. قاضی رسیدگی به این حقوق نیز مجامع بین المللی هستند.

*به هر حال برنامه موشکی ایران ارتباطی با برجام ندارد. آیا آمریکا با این اقدام در حال نوعی جر زنی نیست؟

بله درست است و آمریکا هم زیر برجام نخواهد زد. بلکه عنوان می کند ما مسائل دیگری با ایران داریم.

*اما این مسائل را با برجام مرتبط کرده است

در شعار و سخن و برای یارگیری و تاثیرگذاری بر روی کشورهای اروپایی این مسائل را مرتبط می کند تا آنها را حتی المقدور در ادامه تحریم ایران همراه کند، کما اینکه تاکنون ایران مورد تحریم بوده است.

*با این تفاصیل و علی رغم تهدید ترامپ مبنی بر اینکه آخرین بار بود که تحریم های ایران را تعلیق می کند، آیا شما معتقدید در ماه می آمریکا از برجام خارج نخواهد شد؟

خیر اینبار امکان دارد خارج شود. بهانه جویی کار آسانی است. بهانه ای که ایران در دست آمریکا دارد این است که ایران از دیدگاه آمریکا، غرب، چین و روسیه صلح و امنیت جهانی را به خطر می اندازد. مجازات ایران به دلیل ساخت موشک نیست. ما اسیر آن جمله ای هستیم که بر روی موشک نوشته شد و آن جمله 40 سال است که ایران را اسیر کرده است.

*آیا شما معتقدید ایران به واقع قصد دارد روزی به اسرائیل حمله نظامی کند و چنانکه در شعارها عنوان می شود اسرائیل را از صفحه روزگار محو کند؟

در ایران دیدگاهی ضد یهودی وجود دارد که از آن جمله دیدگاه آقای احمدی نژاد است. این در حالی است که در صد و پنجاه سال گذشته بخش هایی از ایران به بهانه های مختلف جدا شده است، اما اکنون ایران برای بخش هایی از سرزمین اعراب که به جنگ ایران آمده بودند کاسه داغ تر از آش شده است.

*اگر امکان چنین هدفی وجود دارد چرا ایران برای چنین روزی خود را آماده نمی کند. اسرائیل دارای سلاح هسته ای است و ایران باید برای نابودی اسرائیل حداقل به سلاح هسته ای دست پیدا کند.

اگر ایران می خواست برنامه هسته ای خود را به سمت دسترسی به سلاح هسته ای ببرد، به جنگ منتهی می شد. لذا احتمالا این تصمیم گرفته شده که برای نابودی اسرائیل از مسیر دیگری اقدام شود و شما می بینید همین الان نیز اسرائیل برای آن جنگ نهایی در محاصره ایران است. به نظر من برای چنین تفکری مهم نیست که در این جنگ چقدر به ایران آسیب می رسد.

اما اگر فرض کنیم ایران صرفا برای شعار و تبلیغ صحبت از نابودی اسرائیل می کند، بنابراین متقابلا باید فرض کنیم آنها نیز برای تبلیغ و شعار صحبت از تغییر نظام جمهوری اسلامی می کنند. این در حالی است که اساسا در روابط و حقوق بین الملل این موضوع پذیرفته نیست که یک کشور صحبت از تغییر رژیم در کشور دیگری کند. اما اکنون در اثر تندروی برخی محافل در ایران، شما می بینید آمریکا چنین اجازه ای را به خود می دهد که بگوید ما در سوریه چنین رئیس جمهوری نمی خواهیم.

*آیا اروپا قصد دارد با شروع مذاکرات موشکی، مسائل منطقه ای و حقوق بشر با ایران، به نوعی ترامپ را برای ماندن در برجام قانع کند؟ آیا فرانسه و آلمان به صورت مستقل چنین سیاستی را در پیش گرفته اند یا تحت تاثیر آمریکا هستند؟

کشورهای اروپایی به صورت مستقل این سیاست را در پیش گرفته اند. خانم مرکل یک سال پیش به صورت رسمی اعلام کرد ایران اگر گمان می کند که ما روابط متعارف اقتصادی با آنها خواهیم داشت تا زمانی که اسرائیل را مورد تهدید قرار می دهند اشتباه می کنند. حمایت از اسرائیل در فرانسه حتی از آلمان نیز قوی تر است.

دوم آنکه اروپا با آمریکا رقابت هایی دارد و به خصوص از زمانی که ترامپ روی کار آمده است نگرانی های اروپا بیشتر شده است که مبادا ادامه توسعه اقتصادی آمریکا با مشکلاتی برای اروپا همراه باشد. اما این مسئله به این معنا نیست که اروپا بخواهد رعایت ایران را بکند. لذا من معتقدم اروپا در نهایت وارد مذاکرات موشکی و منطقه ای با ایران خواهد شد.

*آیا ایران چنین مذاکراتی را قبول می کند؟

اگر ایران می خواهد در جامعه بین المللی زندگی کند باید مذاکره کند. البته ایران زیر بار تغییر در توافق برجام نخواهد رفت و نباید هم برود؛ چراکه تنها حرف درست ترامپ همین بود که ایران در توافق برجام سر آمریکا را کلاه گذاشت. اینکه آمریکا بهانه جویی می کند تا اثبات کند که ایران از تعهدات برجامی خود تخطی کرده است به این خاطر است که بتواند بازگشت تحریم های بین المللی را قانونی کند.

به نظر من مذاکرات موشکی انجام خواهد شد و در این مذاکرات، ایران باید دلایلی که آنها می خواهند برنامه موشکی ایران محدود شود را مورد بررسی قرار دهد. البته ایران می تواند زیر بار این مذاکرات هم نرود اما در آن صورت باید خود را برای جنگ آماده کند. البته اسم این مذاکرات، مذاکرات موشکی هم نخواهد بود و با عنوان مذاکره درباره مسائل امنیتی و بین المللی انجام خواهد شد.

*آیا انجام چنین مذاکراتی به نفع ایران است؟

بله به نفع ایران است چراکه در این مذاکرات به این نتیجه خواهد رسید که قدرتش در حد یک قدرت درجه دوم و سوم است و نمی تواند ادای کشور درجه یک را درآورد. ایران نمی تواند همچون آمریکا در اقصی نقاط دنیا پایگاه نظامی داشته باشد چرا که توان مالی بالایی ندارد و باید از غذای روزانه مردم خود بزند و در آخر هم به نتیجه نخواهد رسید.

*در فرایند مذاکرات منتهی به برجام تعدادی از سناتورهای آمریکایی نامه ای به رهبران ایران نوشتند مبنی بر اینکه شما خیلی از سیاست و حکومت در آمریکا اطلاع ندارید و فریب اوباما را نخورید؛ چراکه رئیس جمهور آتی آمریکا می تواند با یک چرخش خودکار، از این توافق خارج شود. اکنون روند حوادث نشان می دهد آقای ترامپ ممکن است سه ماه دیگر از برجام خارج شود. آیا در این صورت می توان گفت چنانکه سناتورهای آمریکایی گفتند، تیم مذاکره کننده ایران فریب خورده است؟

ما در ایران فردی نداریم که به اندازه آقای ظریف به مسائل سیاست و حکومت در آمریکا و روابط خارجی و بین المللی آشنا باشد. اتفاقا این آقای ظریف بود که آمریکا را فریب داد چراکه امضای آنها را پای توافقی گرفت که شش قطعنامه شورای امنیت را ملغی کرد. اکنون اگر آمریکا بخواهد از این توافق خارج شود باید دید آیا سایر کشورها این موضوع را می پذیرند؟ و ایران چه چیزی را از دست خواهد داد؟ مگر ایران همین حالا نیز تحت تحریم های آمریکا نیست؟

*اتفاقا سوال این است که چه اهمیتی دارد که سایر کشورها بپذیرند آمریکا از توافق خارج شود یا نپذیرند؟ مهم این است که آمریکا با خروج خود از برجام می تواند بر روی این توافق تاثیر بگذارد و تحریم های هسته ای این کشور علیه ایران نیز باز خواهد گشت.

*سوال من این است که آیا آقای ظریف و تیم مذاکره کننده ایران می دانستند که رئیس جمهور آتی آمریکا می تواند به راحتی از توافق برجام خارج شود و در عین حال این توافق را امضا کردند یا نمی دانستند؟

ایران می دانست و امضا کرد چرا که در حال کلاه گذاشتن سر آمریکا بود. ایران برنده توافق برجام است و سناتورها نمی دانستند که با آن نامه باعث شدند ایران در امضای توافق تعجیل کند.

تماشاخانه