توانایی حمل مایعات به همراه خود، در زمان‌های قدیم مزیت بزرگی محسوب می‌شد چراکه دیگر نیازی نبود که در نزدیکی چشمه یا رودخانه ماند. با این حال قدیمی‌ترین ظرفی که تاکنون کشف شده است برای حمل آب یا غذا استفاده نمی‌شده است، بلکه برای ترکیب کردن رنگ مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

برای دهه‌ها باستان‌شناسان آثار باستانی منحصربه‌فردی را در حفاری‌ها کشف کرده‌اند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که اجداد ما کی شروع به ساخت تمدن به شکلی که امروزه آن را می‌شناسیم، پرداختند.

ابزاری که ما استفاد می‌کنیم و چیزهایی که بر تن می‌کنیم، نقش به‌سزایی در آنچه ما را از حیوانات جدا می‌کند، دارد. برخی از اشیای باستانی تمثیلی از تمدن انسانی در سراسر جهان هستند. یافته‌های باستانی به ما کمک می‌کند تا دریابیم اجداد ما کی متمدن شدند.

در ادامه با برخی از قدیمی‌ترین اشیای ساخته شده توسط انسان آشنا می‌شویم که دامنه پیشرفت انسانی را به رخ می‌کشند.

جواهرات

جالب‌ترین ویژگی طلا و جواهر ارزش اجتماعی آن است چراکه ما را گرم نگه نمی‌دارند یا در یافتن غذا کمکی به ما نمی‌کند. بنابراین تنها نشان‌دهنده طبقه اجتماعی است. اولین نمونه استفاده از طلا و جواهر به عنوان تزئین به صد هزار سال قبل بازمی‌گردد.

دانشمندان کلکسیونی از صدف را در غار «اسخول» در کوهستان کارمل پیدا کردند؛ وسط همه صدف‌ها یک سوراخ وجود داشت تا نخی از میان آنها رد شود و بتوان از آن به عنوان گردنبند یا دستبند استفاده کرد.

رصدخانه

نجوم یکی از قدیمی‌ترین رشته‌های علمی است. چرخه نورهایی که در آسمان می‌بینیم، می‌تواند همه چیز را، از پیش‌بینی آب و هوا گرفته تا دسترسی به مواد غذایی، نشان دهد. بنابراین جای تعجب نیست که انسان‌های اولیه به دنبال فراگیری علم نجوم بودند؛ آنها نیز می‌خواستند درک کند که چه اتفاقاتی در حال رخ دادن است.

با این حال وقتی محققان رصدخانه هفت هزار ساله‌ای را در آلمان پیدا کردند، بسیار شگفت‌زده شدند که چگونه کشاورزان ساده‌لوح، ساکنین اولیه این منطقه، توانسته‌اند چنین بنایی را بسازند. «محفل گوسک» ساختاری 67 متری است که با استفاده از عکسبرداری هوایی در این منطقه پیدا شده است.

این رصدخانه دروازه‌هایی دارد که دقیقا با موقعیت انقلاب زمستانی و تابستانی همتراز است. باستان‌شناسان براین باورند که رصدخانه می‌تواند نمادی از خورشیدپرستی مردم آن دوره باشد.

چرخ چوبی

اگر در گوگل عبارت «بهترین اختراع پس از چرخ» را سرچ کنید، 182 هزار نتیجه نشان داده می‌شود که البته هیچ‌کدام از آنها تاثیری که چرخ بر فرهنگ و تمدن انسانی گذاشت را ندارند. متاسفانه هویت مخترع چرخ مشخص نیست اما قدیمی‌ترین چرخی که تا کنون کشف شده است 5200 سال قدمت دارد.

این چرخ که در جنگلی در اسلوونی پیدا شد، 140 سانتی‌متر عرض و 120 سانتی‌متر طول دارد. این چرخ همراه با محورش پیدا شده بود که در سوارخ مربع شکل وسط آن چفت می‌شود. با وجود این که تنها نیمی از چرخ جان سالم به در برده بود اما باستان‌شناسان دریافتند که آن متعلق به گاری دو چرخی بوده است.

از سال 2014، این چرخ در موزه‌ای در آلمان به نمایش درآمده است.

تیر و کمان

تیر و کمان محبوبیت تازه‌ای در فرهنگ‌ جدید دارد. تیر و کمان سلاح و نماد زن شورشگر نشان داده شده است: مریدا، شخصیت اول انیمیشن «شجاع»، و کتنیس، شخصیت اول سری کتاب‌های «عطش مبارزه»، هر دو در استفاده از تیر و کمان مهارت دارند.

تیر و کمان در سراسر دنیا پیدا می‌شود و برای هزاران سال بهترین و کارآمدترین راه برای کشتن از راه دور بود. قدیمی‌ترین کمان‌هایی که تاکنون کشف شده‌اند حدود هشت هزار سال قدمت دارند. این کمان‌ها که در دانمارک کشف شده‌اند 170 سانتی‌متر طول دارند و از جنس چوب نارون قرمز هستند. این کمان‌ها چنان سالم و دست‌نخورده هستند که امکان بازسازی آنها وجود دارد.

قدیمی‌ترین تیرهایی که تاکنون توسط انسان کشف شده است، سه هزار سال بیشتر از این کمان‌ها قدمت دارند و در فاصله نه چندان دوری از آنها پیدا شده‌اند. متاسفانه کمان‌های ساخته شده با این تیرها از جنس چوب کاج بودند و نتوانستند از گذران قرن‌ها جان سالم به در ببرند.

کفش

قدیمی‌ترین و کامل‌ترین کفش در ارمنستان کشف شده است و حدود 5500 سال قدمت دارد. این کفش چرمی لنگه پای راست است؛ درواقع یک کیسه چرمی است که توسط تسمه‌های چرمی به‌هم دوخته شده‌اند و به طرز شگفت‌انگیزی تا به امروز سالم باقی مانده است.

معمولا چرم به این اندازه دوام نمی‌آورد اما این کفش زیر یک توده پهن گوسفند دفن شده بود. شواهد حاکی از آن است که صاحب کفش مسافت زیادی را با آن طی کرده است اما این کفش هنوز فرسوده نشده بود.

صندل‌ها قدمتی بیشتر از کفش دارند؛ قدیمی‌ترین نوع صندلی که تا کنون پیدا شده است تقریبا دو برابر کفش پیدا شده در ارمنستان قدمت دارد. این صندل که در سال 1938 در غاری در اورگان کشف شد بیش از 10 هزار سال قدمت دارد. این صندل زیر خاکستر آتشفشانی دفن شده بود که به همین دلیل هم تا به امروز دوام آورده است.

ظروف و وسایل نقاشی

این ظرف ترکیب رنگ حدود 100 هزار سال قدمت دارد و از جنس نوعی صدف ساخته شده است. همراه این ظرف، دیگر ابزارآلات نقاشی از جنس استخوان و سنگ کشف شده است. آنها 60 هزار سال باستانی‌تر از قدیمی‌ترین غارنگاره کشف شده‌ هستند. به نظر می‌رسد که اجداد ما روی چیزی نقاشی می‌کردند که تاب تحمل گذر زمان را نداشته است.

تقویم

اگر مایایی‌ها چیزی به ما یاد داده باشند این است که تقویم‌های باستانی می‌توانند مردم را به مرز دیوانگی بکشانند. با این حال مایایی‌ها اولین کسانی نبودند که به فکر ساخت تقویم افتادند. قدیمی‌ترین تقویم کشف‌شده در زمینی در شمال اسکاتلند کشف شده است. باستان‌شناسان متوجه 12 ردیف گودال در زمینی در اسکاتلند شدند که مراحل قرارگیری ماه طی ماه‌های قمری را نشان می‌دهد.

این تقویم 10 هزار سال قدمت دارد که دو برابر بیشتر تقویم‌های پیشرفته خاور نزدیک سن دارد. باستان‌شناسانی که این تقویم را پیدا کردند آن را این گونه توصیف می‌کنند: «مکانی که زمان در آن اختراع شد».

بیشتر بخوانید:

کشف قدیمی‌ترین غارنگاره تاریخ (+عکس)

تماشاخانه