عصر ایران؛ فاطمه صابری- برندهای مشهور شاکیاند و برندهای داخلی هم گلایهمند. اولی از اوضاعواحوال ارز و نوسانات بازار طی چند ماه گذشته مینالد و دومی از بیتوجهی اکثریت قابلتوجه مردم ایران نسبت به کالاهای تولید داخل. خریداران اما از کمبود کالا و افزایش چند برابری قیمتها انتقاد دارند.
این داستان مشترک فروشندگان و خریداران لوازمخانگی، صوتی و تصویری و دیجیتالی در محدوده جمهوری از میدان بهارستان تهران تا میدان جمهوری و تقاطع این خیابان از ولیعصر و لالهزار گرفته تا پل حافظ و سیتیر و خیابان شریعتی و امینحضور است.
بازار لوازمخانگی ایران در اختیار چند بِرند مشهور
با یک بررسی کوتاه مشخص میشود که بازار لوازمخانگی، صوتی و تصویری و دیجیتالی در این حوالی در اختیار چند بِرند مشهور خارجی مانند الجی، سامسونگ، پاناسونیک،سونی،بوش و هیتاچی است.
دهها فروشگاه با متراژ بالا بر سردرشان از «نمایندگی» هر یک از این مارکها خبر دادهاند و درصدد هستند تا خریداران را مجاب کنند که «نمایندگی اصلی» این برندهای خارجی آنها هستند نه فروشگاهی که چند قدم دورتر از آنها قرار دارد.
طبق اظهارات فروشندگان و صاحبان این فروشگاهها این روزها بازارشان در کسادترین حالت ممکن طی سالهای گذشته قرار دارد بهطوریکه تعدادی بر در ورودیشان برگههای با جملاتی مانند «فروش کالا نداریم لطفا سوال نکنید» را چسباندهاند.
آنها از اجارهی بالای فروشگاهها در محدوده جمهوری میگویند که بر اساس متراژ از 15 میلیون تا 40 میلیون تومان در ماه است.
«نوید» فروشنده یکی از نمایندگیهای الجی به عصر ایران میگوید: به دلیل وجود لوازمخانگی و دیجیتالی با سایز و ابعاد بزرگ مجبوریم مکانی با متراژ بالا داشته باشیم تا امکان ایجاد فضای نمایشگاهی و انتخاب بهتر برای خریداران وجود داشته باشد.
از تعطیلی فروشگاه تا اخراج کارگران
او از تعطیل شدن چند فروشگاه از اردیبهشتماه به اینطرف در همین محدوده گفت و اینکه تعدادی مانند آنها هم به امید آینده فعلاً گزینه کم کردن نیرویهای شاغل در فروشگاه را انتخاب کردهاند.
موضوعی که از سوی «احسان» صاحب یکی از نمایندگیهای پاناسونیک تائید میشود. او میگوید؛ اگر بررسی کنید متوجه میشوید که طی ماههای گذشته دستکم در هر فروشگاه دو نیروی کار به دلیل وضعیت نامناسب بازار،نبود جنس و کسادی مطلق خریدوفروش اخراج شدهاند.
یکی از کارکنان فروشگاه بزرگ نمایندگی برند سامسونگ هم از وضعیت بدِ کارخانه مونتاژ لوازم این مارک در جاده تهران- کرج خبر داد و به عصر ایران گفت؛بیش از 2500 کارگر در کارخانه مونتاژ سامسونگ در ایران بهصورت مستقیم فعالیت میکنند و سام سرویس پیشازاین با سه شیفت کاری مشغول تامین بازار و کالاهای درخواستی مردم ایران بود. اما حالا بعد از تحریمهای آمریکا، دشواریهای تامین ارز ۴۲۰۰ تومانی و اختلافنظر واردکنندگان بر سر پرداخت مابهالتفاوت آن باعث تعدیل کارگران سه شیفت شرکت شده است.
ناهید فروشنده یکی دیگر از فروشگاههای بزرگ جمهوری هم از بیکاری تعدادی از نیروهای خدمات سام سرویس مانند مشاوره، نصب، تعمیرات و پشتیبانی برای گروههایی از محصولات سامسونگ که تحت گارانتی شرکت سام سرویس هستند گلایه کرد و گفت:سامسونگ یکی از معتبرترین و مورد اعتمادترین برندها بین مردم ایران است و خانوادهها با اطمینان زیاد لوازمخانگی مثل یخچال ساید بای ساید، یخچالفریزر، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی، جاروبرقی و ماکروویو و یا محصولات صوتی تصویری مثل انواع تلویزیون،سینمای خانگی دستگاههای پخش صوت و تصویر، انواع دوربینهای عکاسی و فیلمبرداری، موبایل و تبلت و کولر و ماشینهای اداری مثل پرینتر را تهیه میکنند. او ادامه میدهد:میدانید وجود هر یک از این لوازم بهطور مستقیم و غیرمستقیم چند شغل ایجاد میکند و چه تعداد خانواده از درآمد ماهیانهشان آسودهخاطر بودند؟
هنوز خبر کاهش قیمت ارز به بازار لوازمخانگی نرسیده است
همین ماجرا از زبان صاحبان فروشگاههایی مانند سونی، الجی، پاناسونیک و بوش هم مطرح میشود.آنها میگویند انبارهایشان یا خالی از کالا است و یا تعداد اجناس باقیمانده بسیار کم است. وقتی گفته میشود که از هفته گذشته شاهد کاهش قیمت ارز در بازار بودهایم، موضوع چه تاثیری بر بازار لوازمخانگی داشته است با لبخند یا پوزخند میگویند:کاهش قیمت؟ هنوز خبرش به ما نرسیده است.
وقتی ایرانیها دربهدر یخچال ساید بای ساید 45 میلیون تومانی هستند
صاحبان برخی از برندهای خارجی دیگر هم به عصر ایران توضیح دادند که چند روز است به دلیل نامشخص بودن وضعیت بازار بعضی از کالاهای باقیمانده در داخل فروشگاه را به خریداران نمیفروشند.
صاحب یکی از نمایندگیهای سامسونگ در جمهوری توضیح داد:بهطور مثال در حال حاضر قیمت یکی از مدلهای یخچال «ساید بای ساید» سامسونگ بعد از نوسانات ارزی به 45 میلیون تومان رسیده است.
جالب است بدانید که بعضی از خانوادههای ایرانی حاضرند برای این یخچال که پیشازاین حدود 10 میلیون تومان معامله میشد 45 میلیون تومان را پرداخت کنند اما ما یخچالی برای فروش نداریم و تنها یک نمونه برای خالی نبودن عریضه داخل فروشگاه باقی گذاشتهایم.
یک فروشنده خانم هم که از سال 95 در جمهوری مغازه لوازمخانگی کوچکی دارد به عصر ایران توضیح میدهد که وضعیت فروش در 2 ماه اخیر «بسیار بد» بوده و روزهای زیادی بدون حتی یک مشتری درِ مغازه را بسته است.
تفاوت قیمت؛ از زمین تا آسمان است
کمبود کالا و عدم توجه به قیمت مصوب هم در بسیاری از فروشگاهها به چشم میخورد بهطور مثال باندهای صدای سامسونگ که گاه تا دو میلیون تومان قیمتگذاری شده است برای خریدار واقعی حدود دو برابر آب میخورد و یا قیمت تلویزیون اولد هوشمند الجی مدل 55 اینچ به 29 میلیون تومان افزایشیافته یعنی چیزی بیش از دو برابر قیمت قبلی، مارک سونی هم تلویزیون ال ای دی هوشمند 65 اینچی خود را به قیمت 21 میلیون تومان به خریداران عرضه میکند.تلویزیون 43 اینچ هوشمند این برند که اواسط فرودین ماه زیر دو میلیون تومان معامله میشد در حال حاضر بیشتر از 4 میلیون تومان است و 4K همین برند برای مشتری بیشتر از 5/5 میلیون تومان آب میخورد.
یا ماشین لباسشویی 7 کیلویی الجی که تا پیش از افزایش قیمتهای اخیر کمتر از 2 میلیون تومان بود در صورت موجود بودن بین ۸,۸۵۰,۰۰۰ تا 10 میلیون تومان خریدوفروش میشود.همین داستانها درباره دیگر لوازمخانگی هم صدق میکند.
صاحب یکی از فروشگاههای سامسونگ درباره این حجم از افزایش قیمت و کمبود کالا در بازار میگوید؛بسیاری از برندهای وارداتی به دلیل شرایط حاکم بر بازار ایران کالاهایشان را از گمرک رجایی ترخیص نمیکنند و یا اگر ترخیص هم بکنند در بازار توزیع نمیکنند چون در بازار ثانویه هرروز شاهد قیمتهای مختلف ارز که گاه تا 30 درصد اختلاف میرسد، هستیم. به گفته او تا وقتیکه وضعیت ارزی ساماندهی نشود مشکلات بخش عرضه،تولید و بازار ایران ادامه خواهد داشت.
یکی از واردکنندگان یخچال هم به عصر ایران توضیح داد که افزایش قیمت قانونی لوازمخانگی در بازار ایران بعد از فرودین ماه زیر 10 درصد بود اما مشکلات تامین ارز ۴۲۰۰ تومانی و پرداخت مابهالتفاوت آن، بازار را آشفته کرده است. او هشدار میدهد که اگر راهکاری برای حل مشکلات چند ماه گذشته پیدا نشود باید فاتحه بازار لوازمخانگی ایران را خواند.به گفته این تاجر با وضعیت حاکم،نهایتا بازاریان بتوانند تا دیماه «دوام» بیاورند و پس از آن قطعا اوضاع برای چند هزار فعال این بخش و چند میلیون مصرفکننده بسیار نامساعدتر میشود.
وقتی خرید کالای ایرانی باعث اختلافات خانوادگی میشود
مشکلات عرضه و تقاضا در بازار لوازمخانگی و دیجیتالی به همینجا ختم نمیشود. بخشی از فروشندگان برندهای داخلی با مشکلات خاصتری پیرامون کالای ایرانی مواجه هستند. آنها از یکسو متهماند که با سوءاستفاده از شرایط حاکم بر اقتصاد ایران، کالاهایشان را برای توازن نسبی بازار، عرضه نمیکنند و از سوی دیگر خود گلایهمندند آنهم از مردم ایران. در این محدوده علاوه بر مسائل اقتصادی،کمبودهای فرهنگی هم باعث رودررویی و اختلافنظر مردم میشود.
دراینارتباط یک نمایندگی برند ایرانی از سلیقه حاکم بر بازار انتقاد میکند و به عصر ایران میگوید؛ در هیچ برههای برای افرادی که مصرفگرا نیستند و در خریدشان منطق دارند و دخلوخرجشان برایشان مهم بوده نه حرفوحدیثهای حاشیهای، کالا قحطی نمیآید. او میگوید سراسر خیابان جمهوری، شریعتی، بازار بزرگ تهران و امینحضور را نگاه کنید متوجه میشوید که برندهای خارجی چه بلایی سر مردم و مصرفگرا شدنشان آوردهاند.
این فروشنده یک مثال شخصی میزند و میگوید؛ پسر32 سالهام در یک آپارتمان اجارهای 60متری در خیابان فلسطین ساکن است. دو سال قبل ازدواجکرده و تلویزیون 40 اینچی داشتند. اما دو ماه قبل تلویزیونی که هیچ ایرادی نداشت را به قیمت پایین فروختند و بهجایش تلویزیون 82 اینچی خریدهاند.
این مرد 57 ساله توضیح میدهد که پسرش پسانداز خاصی ندارد و در کنار همسرش 6 صبح از خانه خارج میشوند و کمتر پیش میآید قبل از ساعت 7 غروب درِ خانهشان باز شود.
شهوتی به نام خرید لوازمخانگی بزرگ و برند
همکار حاضر در فروشگاهش هم مثالهای زیاد ازایندست از فرزندان و اقوام و همسایگان و حتی خانوادههای تنگدست میزند و میگوید؛در یک گردهمایی که چندی پیش با حضور برندهای داخلی و خارجی لوازمخانگی برگزارشده بود در هیات همراه نمایندگان دو برندی که بازار ایران را قبضه کردهاند یعنی سامسونگ و الجی، گروهی بودند که درباره اشتیاق بازار ایران تحقیق میکردند. در سوال و جوابهایمان متوجه شدم که این حجم از استقبال و تعویض لوازم و شهوت «بزرگ و بزرگتر» خریدن لوازمخانگی اصلا جایی در خانوادههای کره جنوبی یعنی تولید کنده این برندها ندارد و اکثر آنها بر اساس نیازشان کالایی تهیه میکنند و بدون دلیل هم آن را تعویض نمیکنند.
احمد، صاحب یکی از نمایندگیهای «اسنوا» مارک ایرانی لوازمخانگی و دیجیتالی هم در گفتوگو با عصر ایران کیفیت پایین اجناس ایرانی را رد میکند و به عصر ایران میگوید:برندهای ایرانی مانند سالهای قبل نیستند و خدمات پس از فروششان مانند برندهای خارجی است و اگر مصرفکننده از کیفیت کالا به دلایل فنی راضی نبود میتواند آن را عودت دهد.
او میگوید واقعا زوج جوانی که با مشکلات اقتصادی فراوان در حال آغاز زندگی مشترک خود هستند چه لزومی دارد که ماشین لباسشویی سامسونگ 8 کیلویی را نزدیک 9 میلیون تومان خریداری کنند؟ مثلا خرید ماشین لباسشویی 5 کیلویی اسنوا با قیمت کمتر از 3 میلیون تومان یک جزء از خوشبختی این زوج را کم میکند؟
همکار جوان این مرد میگوید؛ مثلا برای بعضی از دخترخانمها تعداد برنامههای ماشین لباسشویی مهم است درحالیکه اساسا در طول سال بیشتر از 3-4 برنامه ماشین لباسشویی استفاده نمیشود و بقیه فقط به درد «مخ» زدن خریدار و یا به درد «پُز» دادن در دورهمی های خانوادگی میخورد.
او ادامه میدهد؛مثلا اگر سامسونگ گارانتی 18 ماهه سام سرویس و 123 ماه ضمانت موتور دارد اسنوا هم گارانتی دوساله انتخاب سرویس و تا 10 سال ضمانت موتور را تضمین میکند.
تولیدکنندههای ایرانی کالا احتکار نمیکنند
آقای حیدری کمبود کالا و احتکار کالا از سوی تولیدکنندههای ایرانی در بازار را رد میکند و تاکید میکند؛ شرکتهای خارجی کالاهایشان را انبار کرده یا پشت در گمرک نگه داشتهاند تا بازار احساس کمبود کند و با ایجاد بار روانی، درنهایت مصرفکنندهی همیشه هیجانزده ایران را مجاب کنند تا با هر قیمتی کالاهایشان را خریداری کنند.
از سلیقه خارجی پسند تا خاطره 40 سال استفاده از «ارج»
در یکی از فروشگاههای «پاکشوما» از دیگر برندهای داخلی هم دفاع از تولیدات داخلی و انتقاد از فرهنگ استفاده مردم از لوازم خارجی داغ میشود؛ امیر توضیح میدهد که پاکشوما طی چند سال گذشته با تولید کیفی ماشین ظرفشوئی، یخچال ساید بای ساید، جاروبرقی، مایکروفر و کولرگازی به انتخاب اول مصرفکنندگان ایرانی که به دنبال خرید کالای داخلی هستند تبدیلشده است.
این فروشنده هم از کیفیت بالا و خدمات پس از فروش، گارانتی بلندمدت و قیمت کمتر از نصف کالاهای تولید ایران با کالای مشابه خارجی در بازار میگوید و معتقد است تبلیغات شبانهروزی رسانهها مخصوصا تلویزیون ایران سلیقه مردم را «خارجی پسند» کرده است. او میگوید تا قبل از این مگر در خانههایمان یخچال ارج نبوده است؟
مگر استفاده ما در طول سالیان از این یخچال و بخاری و اجاقگاز و ...باعث مشکلات جسمی و روحی برای خانوادههای ایرانی شده است؟ او میگوید در جهیزیه مادرش که بیش از 40 سال قبل ازدواجکرده یخچال مارک «ارج» بوده و آن یخچال بعد از استفاده 6 نفر طی 4 دهه همچنان در گوشه آشپزخانهاش یار همراه پدر و مادر سالمندش است.
ماجرای دختری که جهیزیه 200 میلیون تومانی میخواهد
دراینبین زنی حدود 50 ساله که برای خرید در این فروشگاه حضور دارد و شنونده این بحث بود میگوید؛ معلم بودم و به خاطر شرایط خانوادگی و دنیا آمدن فرزند دوقلو شغلم را از دست دادم. همسرم کارمند اداره پست است و 3 فرزند داریم. ماههاست با دختر بزرگم که حدود یک سال است نامزد کرده بر سر خرید جهیزیه درگیری داریم.
او صدایش را پایینتر میآورد و میگوید؛ باوجود وضعیت دشوار اقتصادی اما برای ادامه تحصیل دخترم تا مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه آزاد هزینه کردهایم و الان هم بیکار است اما از چند ماه قبل که موعد خرید جهیزیهاش شده بهطور مداوم در شبکههای اجتماعی در حال سرچ انواع لوازمخانگی با برندهای خارجی است.
هرچقدر با منطق و استدلال و التماس به او توضیح میدهیم که توان تهیه جهیزیه 150 تا 200 میلیون تومانی را نداریم، قبول نمیکند و الان هم با اصرار او را به این فروشگاه ایرانی آوردهام تا از نزدیک شاهد باشد که از همان برندهای خارجی، جنس داخلی هم موجود است اما او بُغ کرده در گوشه مغازه مانده و اصلا به توضیحات فروشندگان گوش نمیدهد.
این زن ادامه میدهد: من بعد از 25سال زندگی از دهها لوازم آشپزخانه فقط یک مایکروو خارجی دارم و مطمئنم که از بابت مارک لوازمخانگی در زندگی مشترکم مشکلی نداشتهام.
او با حسرت میگوید؛ من و خیلی از پدر و مادران دو دهه اخیر تصور میکردیم فرزند داری یعنی فراهم کردن هر چیز به میل و خواسته آنها. کلاسها و رشتههای غیرکاربردی و آزاد گذاشتنشان در هر زمینه باعث شده است که این روزها با فرزندانی در اطرافمان مواجه باشیم که از زندگی مشترک فقط لوازم پرزرقوبرق و عکسهای اینستاگرامی اش را دوست دارند.
او میگوید بر اساس تجربیات زندگی چند سال اخیر زوجهای جوان اقوام،میتواند قسم بخورد که بیشتر آنها اصلا استفادهای از لوازمخانگیهای مختلف نمیکنند و تنها به تبعیت از عکس و فیلمهای فضای مجازی دوست دارند بخرند و لوازم در گوشه خانه خاک بخورد.
دغدغهای به نام راندمان پایین کاری و سرعت پخت غذا
مردی 64 ساله هم که در یک فروشگاه دیگر لوازمخانگی در خیابان جمهوری قبل از پل حافظ مشغول برانداز کردن لوازم آشپزخانه بود با گلایه میگوید: واقعا چرا باید جوانان در اول زندگیشان که دو نفر هستند یخچال ساید بای ساید داشته باشند؟ مگر یخچالهای تک در چه خللی در زندگی مشترک ایجاد میکند؟ چرا حتما باید ماکروویو،سولاردام،سولار کانوکشن یا سولار گریل در آشپزخانههای کوچک چپانده شود؟ مگر راندمان و ساعت کار مفید در ایران چند دقیقه است که اینقدر «زمان» پخت غذا برای زوجهای جوان مهم شده است؟
او میگوید طبق توافق خانوادهها، پسرش باید چندتکه از لوازم اصلی زندگی مشترک را تهیه کند اما خانواده همسرش تمام کالاها را از برندهای معروف میخواهند و میگویند دخترشان بدون تهیه ماشین ظرفشویی از طرف ما حاضر نیست زندگی مشترکش را شروع کند. درحالیکه در خانه همین عروس خانم که 5 خواهر و برادر دیگر هم دارد خبری از ماشین ظرفشویی نیست اما برای یک زندگی دونفره ماشین ظرفشویی الجی را درخواست کرده که امروز در بازار بیش از 9 میلیون تومان قیمت دارد.
درد بازار، وارانتی و کالای داخلی نیست
یکی از فروشندگان نمایندگی الجی که بیکار بر روی یکی از صندلیهای فروشگاه 150 متری فروشگاهش در محدوده «شیخ هادی» لم داده بعد از شنیدن انتقادات مثل بالا بودن قیمت کالاهای خارجی و کیفیت بالای اجناس داخلی در مقابل برندهایی مثل الجی پوزخندی میزند و میگوید: «میتوانم شرط ببندم که اگر الان به منزل همان فروشندگان و مدیران مثلا برندهای داخلی بروید میبینید که از برندهای خارجی استفاده میکنند.»
او میگوید: بسیاری از برندهای خارجی در مقابل مشکلات احتمالی کالای خریداریشده نه تعمیر که وارنتی یعنی تعویض دارند. بهجز این تفاوت کالاهای الجی با نمونههای داخلی فقط در گارانتی و وارنتی نیست. مثلا کیفیت شستشو و حفظ کیفیت پارچه و رنگ لباسها در ماشینهای لباسشویی این مارک کاملا متفاوت است.
علیرضا هم میگوید؛ البته در حال حاضر بازار کسادتر از بحث کالای داخلی و خارجی است. او مدعی میشود که در حال تجربهی بدترین روزهای فعالیتش طی 10 سال گذشته است.
او میگوید مثلا هفته گذشته تنها دو تلویزیون و یک جاروبرقی فروخته است و آنقدر در طول روز بر روی صندلی لم میدهد و به «چشمی در» نگاه میکند تا شب برسد و ریموت قفل در را فشار دهد.
ساسان 38 ساله که طی 8 سال گذشته در نمایندگی پاناسونیک مشغول کار بوده هم دلیل انتخاب کالاهای خارجی به نسبت ایرانی را علیرغم قیمت بالا، کیفیت میداند و میگوید این کیفیت هم نتیجه سالها کار و تلاش است. مثلا پاناسونیک امسال فعالیت صدسالگی خود را جشن گرفت. کدام کالای ازایندست در ایران سابقه 5 دهه تولید موفق را دارد؟
از گارانتی کالاهای ایرانی تا وارانتی همسر
صاحب یکی از فروشگاههای کالای ایرانی اما بعد از شنیدن انتقادات پیرامون لوازمخانگی ساخت داخل غرولند کنان میگوید: مشکل نه کمبود کالا و کیفیت که به نگاه افراد برمیگردد. مثلا بعضی از جوانان وقتی وارد فروشگاههای ایرانی میشوند با سرزنش به ما میگویند که مدت گارانتی محصولات ایرانی کم است درحالیکه آمار و ارقام ازدواج و طلاقها به ما نشان میدهد که رفتارهای نادرست این جوانان در زندگی مشترک بسیار کمتر از عمر گارانتی لوازم ایرانی است و بعضیشان تنها بعد از چند ماه به فکر «وارانتی» همسر میافتند.
حبیبی میگوید؛ تجربه و تحلیل من هم در زمینه فرهنگ استفاده از کالاهای داخلی و هم ثبات نسبی در بازار لوازمخانگی مثبت است و طی روزها و ماههای آینده اوضاع بهتر میشود.او کاهش قیمت تدریجی دلار را نشانهای از ثبات بازار در درازمدت ارزیابی میکند و میگوید باید مردم برای بهبود اوضاع گام بردارند وگرنه هرچقدر هم تلاش صورت بگیرد شاهد بهتر شدن اوضاع در بخش لوازمخانگی،پوشک،مسکن و ...نخواهیم بود.
دستور کاهش قیمت صادر نشده است
این که قیمت لوازمخانگی طی روزهای آینده و بعد از کاهش قیمت ارز کمتر میشود هنوز نمودی در بازار ندارد. بازاریان میگویند طی روزهای گذشته و بعد از خبرهای مختلفی که از بازار ارز در خیابان فردوسی تهران مبنی بر کاهش، منتشر شد، دستور و لیست جدیدی از طرف مدیران شرکتهای خارجی و داخلی برایشان صادر نشده و شرایط کسبوکار برایشان مانند چند هفته قبل است.
ماجرایی که البته برای مردم ایران تازگی ندارد. چون به دلیل عدم نظارت و یک جریان ریشهدار قدیمی بسیاری از تاجران و کسبه در ایران در صورت کاهش قیمتها بعد از فروکش کردن التهابات،قیمتها را به حالت سابق یا منصفانه برنمیگردانند.
آقای نوبخت از نوسان قیمت عذر خواهی کردند!