رئیس قوه قضاییه گفت: احکام باید در مرحله دادگاه بدوی آنچنان صریح صادر شوند که دادگاه تجدید نظر حکم برای تضمین رأی بدهد.
به گزارش خبرنگاران سید ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضاییه در دیدار با قضات محاکم دادگستری کل استان تهران اظهار کرد: از زحمات و تلاش تمام قضات که با وجود کثرت پرونده در دادگاهها و کمبود نیروی انسانی به پروندهها رسیدگی میکنند، تشکرمیکنم.
وی افزود: بدون تردید تلاشهای قضات در محاکم که ثمره کار در دادسراها و بخشهای اجرایی است با صدور حکم متقن و صریح میتواند زمینه را برای صدور حکم صریح در دادگاههای تجدید نظر فراهم کند.
رئیس قوه قضاییه بیان کرد: احکام باید در مرحله دادگاه بدوی آنچنان صریح صادر شوند که دادگاه تجدید نظر حکم برای تضمین رأی بدهد و دادگاههای تجدید نظر احکام دادگاه بدوی را تأیید کند.
رئیسی گفت: برخی از قضات میگویند ما رأی صادر میکنیم و افراد بروند در دادگاه تجدید نظر حق خود را بگیرند که این سخن درست نیست؛ احکام دادگاه بدوی باید بدون رفتن به دادگاه تجدید نظر قابل استناد باشند.
وی افزود: دادگاه باید فصل الخطاب باشد و حرف آخر را بزند.
رئیس قوه قضاییه بیان کرد: دیوان عالی کشور که از قضات عالی رتبه تشکیل شده نیز باید رأی دادگاه بدوی را تأیید کند، در نتیجه تمام مراحل دادرسی به دادگاه بدوی باز میگردد.
رئیسی گفت: ضمن کثرت ورودی پروندهها در محاکم که باعث میشود کمی از دقت کاهش پیدا کند، اما امام علی (ع) میفرمایند: قاضی باید با حوصله باشد و حرف اصحاب دعوا و طرفین پرونده و شاهدان را گوش دهد.
وی بیان کرد: یکی از معضلات ما در دستگاه قضایی افزایش ورودی پرونده به محاکم است و تلاش ما در این دوره باید با کمک دولت در جهت کاهش ورودی پروندهها به دستگاه قضایی باشد.
رئیس قوه قضاییه گفت: ناهنجاریهای اجتماعی باید به هنجار تبدیل شوند و باید از ورود برخی از پروندههای قابل حل در خارج از دادگاه به داخل دادگاه جلوگیری شود و اینها همه نیاز به تعیین سازوکار دارد.
رئیسی تصریح کرد: شوراهای حل اختلاف باید به عنوان یک راهکار در کاهش ورودی پروندهها کنار دادگاهها باشند و تا جایی که امکان دارد پرونده به دادگاه نیاید، اما برخی از پروندهها هستند که با شکایت شاکی خصوصی تشکیل میشوند، اما با رضایت شاکی پرونده مختومه نمیشود که در مورد این پروندهها نیاز به کمک مجلس داریم.
وی افزود: دلیل تأسیس و اساس شوراهای حل اختلاف بر مصالحه است.
رئیس قوه قضاییه گفت: بر اساس آمار مرکز آمار قوه قضاییه، بیشتر پروندهها مربوط به توهین و تهدید است که این موارد را میتوانیم با مصالحه و کمک شورای حل اختلاف حل کنیم.
رئیسی تصریح کرد: احکام باید متقن و متناسب با موضوع باشند.
وی خطاب به قضات گفت: ببینید مردم از عدم تناسب حکم با موضوع چه میکشند و اینجاست که باید یک سوزن به خودمان بزنیم و یک جوالدوز به مردم بزنیم؛ تناسب حکم با موضوع مهم است.
رئیس قوه قضاییه بیان کرد: برخی از افراد درس حقوق نخواندهاند، اما احکام را به خوبی متوجه میشوند. بین کسی که شرایط تولید باعث بیکاری او شده و ماهها حقوق نگرفته و گرسنه است و حقوقش را مطالبه میکند با کسی که آمده و بر موج اعترضات به حق کارگران سوار شده و از آن سوء استفاده میکند و قصد دارد امیال ضد انقلابی خودش را انجام دهد، فرق وجود دارد.
رئیسی تأکید کرد: این کارگر اخلالگر نیست و برخورد با او باید با رأفت باشد.
وی افزود: جرم امنیتی با جرم سیاسی فرق دارد و باید در رسیدگی به آنها تفاوت قائل شویم. در قانون آمده است که جرم سیاسی باید با حضور هیأت منصفه رسیدگی شود و وجود هیأت منصفه در تشخیص موضوع به قاضی کمک میکند و به دادگاه مقبولیت میدهد.
رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه تخلف با جرم هم متفاوت است، گفت: کار سخت قاضی تشخیص جرم و تخلف است.
رئیسی گفت: قاضی باید صحبتهای کارشناس، وکلا و ضابط قضایی را بشنود و هرچه حکم قاضی به نظر کارشناسی نزدیکتر باشد، خوب است. اگر نظر کارشناس و پزشکی قانونی درست باشد که صدور رأی و کشف حقیقت به قاضی کمک میکند، اما در نهایت قاضی باید رأی نهای را صادر کند و قاضی نباید تحت تأثیر کسی و حتی حب و بغض خودش قرار گیرد.
وی با بیان اینکه عزت قاضی باعث میشود که غیر قابل نفوذ باشد، افزود: قاضی عزیز کسی است که حتی تحت تأثیر حب و بغض خودش هم نباشد و خدا را ببیند و حکمی صادر کند که متناسب با موضوع باشد.
رئیس قوه قضاییه تأکید کرد: قاضی شجاع و عزیز را باید به دادگستریهای کشور معرفی کنیم و این موضوع هم در دستور کار ما قرار دارد.
رئیسی گفت: معتقد هستیم که در مجموعه قضایی چند آدم نادرست وجود دارد، این از غفلت دستگاه قضایی نیست، بلکه برخورد با آنها موجب تقویت دستگاه قضایی است و نشان میدهد که این دستگاه مانند تابلوی شفافی است که حتی چند نقطه سیاه را نمیپذیرد.
وی افزود: قضات خودشان را محدود میکنند و در هر مجلسی حاضر نمیشوند و شئونات کار قضایی را رعایت میکنند و با تمام مشکلات زندگی خود را حفظ میکنند.
رئیس قوه قضاییه تصریح کرد: قضات باید تیغشان بران و قلمشان روان باشد.
رئیسی گفت: قضات ما انسانهای با کرامتی هستند که نمیتوانند تحمل کنند افرادی در درون دستگاه دچار هوا و هوس شوند. قضات باید به گونهای حکم دهند که حتی محکومان هم در زندان بگویند قاضی با عدالت با من رفتار کرد.
وی افزود: سال ۵۹ مرحوم غلامرضا سلطانی قاضی محاکم در کرج کار میکرد و بارها از افرادی که توسط ایشان محکوم شده بودند شنیدم که میگفتند با عدالت با آنها برخورد شده است. این قاضی حتی جلوی پای مجرمان تمام قد از جای بلند میشد.
رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه رفتار قضات برای اصحاب دعوا انسان ساز است، گفت: برخورد قضات بسیار مهم است.
رئیسی افزود: خداوند به پیامبر (ص) میفرماید: «اگر بد اخلاق باشی، مردم از اطرافت کنار میروند». به همین دلیل تأکید داریم که برخوردها در ذهن مردم ماندگار باقی میماند.
وی بیان کرد: بخشنامه کرامت و کاهش جمعیت کیفری باید اجرا شود و تا جایی که امکان دارد از ورود افراد به زندان جلوگیری کنیم.
رئیس قوه قضاییه خطاب به قضات گفت: قضاتی که حکم حبس صادر میکنند، خودشان هر از چند گاهی در زندان دور بزنند. برخی قضات میگویند ما قرار وثیقه صادر میکنم، اما این قرارها به میزانی است که فرد قادر به تهیه آن نیست و در نهایت چند روز به زندان میرود.
رئیسی افزود: بنده آمار افرادی که یک، ۲ و ۲۴ ساعت به زندان رفتهاند را گرفتهام که آمار قابل توجهی است. یک ساعت در زندان ماندن هم خوب نیست، البته برخورد با مجرمان حرفهای، قاچاقچیان و ناامن کنندگان امنیت فرق دارد.
وی با تأکید براینکه برای زنان و نوجوانان باید تا حد امکان از صدور حکم حبس خودداری کرد، گفت: برخی مواقع مشاهده میکنیم که قضات زن برای زنان متهم احکامی صادر میکنند که قابل تأمل است.
رئیس قوه قضاییه بیان کرد: کاهش جمعیت کیفری مسئله مهمی است که به مجلس هم گفته شده تا در قوانین بازنگری کند و قضات تا جایی که میتوانند احکام جایگزین حبس را صادر کنند.
جناب آقای رئیسی لطفاً توجه بفرمائید « بدون آنکه مرتکب قصد.... داشته باشد»
قصد و نیت یک مقوله قلبی است اینجا باید برای قاضی قصد نداشتن ثابت شود که مستندا تقریباً غیر ممکن است
اکنون که تلفن همراه مانند یک رایانه در اختیار اکثریت مردم هست، لازم است قوه قضائبه سفارش دهد که یک برنامه رایانه ای هوشمند قانون شناس نوشته شود تا طرفین دعاوی بتوانند مدعا و دفاعیات خود را در آن مطرح کنند و هر سند و مدرک و استدلالی که برای اثبات مدعای خود دارند را با سؤالاتی که رایانه طرح می کند، پاسخ دهند و نهایت قاضی نتیجه تحلیل رایانه را ببیند و اگر ابهاماتی بود فقط به روشن شدن آن ابهامات بپردازد و اینگونه حکم راحت تر، متقن تر و به عدالت نزدیک تر صادر خواهد شد.