استرس مزمن و اندام های بدن ما! (+اینفوگرافی)

تصور کنید در شرایطی که باید به یک جلسه کاری مهم برسید در ترافیک گرفتار شده اید و به طور مرتب ساعت خود را نگاه می کنید. در این شرایط، هیپوتالاموس که بخشی کوچک در مغز است فرمان ترشح هورمون های استرس را صادر می کند. این هورمون ها مشابه همان هورمون هایی هستند که بدن را در حالت «جنگ یا گریز» قرار می دهند. در این حالت ضربان قلب و تنفس تسریع می شوند، و عضلات آماده ارائه واکنش می شوند. این حالت برای محافظت از بدن به واسطه افزایش آمادگی برای ارائه واکنش سریع در شرایط اضطراری شکل گرفته است. اما تکرار مداوم واکنش استرسی می تواند سلامت انسان را در معرض خطر جدی قرار دهد.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "هلث لاین"، استرس یک واکنش طبیعی جسمی و روانی به تجربیات زندگی است. هر فردی گاهی اوقات استرس را تجربه می کند. هر چیزی از وظایف روزانه کاری و خانوادگی تا رویدادهای جدی‌تر مانند ابتلا به یک بیماری سخت، جنگ، یا مرگ یکی از عزیزان می توانند محرکی برای استرس باشند. در کوتاه مدت و موقعیت های اضطراری، استرس می تواند برای سلامت انسان مفید باشد و به مقابله با وضعیت های جدی کمک کند. بدن انسان با ترشح هورمون هایی که نرخ تنفس و ضربان قلب را افزایش داده و عضلات را آماده ارائه واکنش می سازند به استرس پاسخ می دهد.

اما اگر استرس حالت مزمن به خود بگیرد و سطوح هورمون های استرس در بلند مدت بالا باقی بمانند، این شرایط می تواند تاثیر منفی بر سلامت انسان داشته باشد. استرس مزمن می تواند موجب علائم مختلفی شود که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- بی قراری

- اضطراب

- افسردگی

- سردرد

- بی خوابی

دستگاه عصبی مرکزی و دستگاه غدد درون ریز

دستگاه عصبی مرکزی مسئول واکنش جنگ یا گریز است. هیپوتالاموس در مغز انسان به غدد فوق کلیوی دستور ترشح هورمون های استرس آدرنالین و کورتیزول را می دهد. این هورمون ها ضربان قلب و جریان خون به مناطقی که در شرایط اضطراری بیشترین نیاز به آنها وجود دارد، مانند عضلات، را افزایش می دهند. 

زمانی که ترس و استرس از بین می رود، هیپوتالاموس باید به تمامی سیستم ها دستور بازگشت به حالت عادی را بدهد. اگر دستگاه عصبی مرکزی در بازگشت به حالت عادی ناموفق باشد، یا عامل استرس‌زا از بین نرود، واکنش ادامه خواهد یافت.

همچنین، استرس مزمن عاملی موثر در برخی رفتارها مانند پرخوری یا غذا خوردن ناکافی، مصرف الکل یا مواد مخدر، و گوشه گیری از اجتماع است.

دستگاه های تنفسی و قلبی‌عروقی

هورمون های استرس بر دستگاه های تنفسی و قلبی‌عروقی نیز تاثیرگذار هستند. طی واکنش استرسی، تنفس انسان تسریع می شود تا خون سرشار از اکسیژن سریع‌تر در بدن توزیع شود. اگر به مشکلات تنفسی، مانند آسم یا آمفیزم مبتلا باشید، استرس می تواند شرایط تنفس شما را هرچه بیشتر دشوار سازد.

زیر استرس، قلب نیز عمل پمپاژ را سریع‌تر انجام می دهد. هورمون های استرس موجب انقباض رگ های خونی شده و اکسیژن بیشتری در اختیار عضلات قرار می گیرد، از این رو، قدرت بیشتری برای ارائه واکنش در اختیار خواهید داشت. البته، این شرایط فشار خون را نیز افزایش می دهد.

در نتیجه، استرس مکرر یا مزمن موجب می شود تا قلب بیش از حد سخت و طولانی کار کند. زمانی که فشار خون افزایش می یابد، خطر سکته مغزی یا حمله قلبی نیز بیشتر می شود.

دستگاه گوارش

زیر استرس، کبد انسان قند خون (گلوکز) بیشتری تولید می کند تا سطوح انرژی بدن افزایش یابد. اگر با استرس مزمن مواجه باشید، بدن ممکن است قادر به کنار آمدن با این قند اضافه نباشد. در همین راستا، استرس مزمن ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهد.

هجوم هورمون ها، تنفس سریع، و افزایش ضربان قلب می تواند موجب ناراحتی دستگاه گوارش انسان شود. به واسطه استرس مزمن احتمال تجربه سوزش سردل یا رفلاکس اسید به واسطه افزایش سطح اسید معده بیشتر می شود. استرس موجب بروز زخم یا اولسر نمی شود (یک باکتری به نام اچ. پیلوری اغلب موجب بروز زخم های دستگاه گوارش می شود) اما می تواند خطر ابتلا به این شرایط را افزایش داده و موجب وخیم‌تر شدن شرایط زخم های موجود شود.

استرس می تواند بر شرایط حرکت غذا در بدن نیز تاثیرگذار باشد و به بروز اسهال یا یبوست منجر شود. همچنین، ممکن است حالت تهوع، استفراغ، یا درد معده را تجربه کنید.

دستگاه عضلانی

زمانی که استرس دارید، عضلات شما برای محافظت از خود در برابر آسیب دیدگی دچار تنش و انقباض می شوند. زمانی که به آرامش برسید، عضلات نیز به حالت عادی باز می گردند، اما اگر به طور مداوم با استرس مواجه باشید، عضلات فرصت کسب آرامش را نخواهند داشت. سفتی عضلات می تواند به سردرد، درد شانه و پشت، و دردهای بدنی دیگر منجر شود. به مرور زمان، این شرایط می تواند چرخه ای ناسالم را شکل دهد زیرا ممکن است انجام ورزش را متوقف کرده و برای کاهش درد و کسب آرامش به داروهای مسکن وابسته شوید.

دستگاه جنسی و تولید مثل

استرس هم بدن و هم روان انسان را خسته و فرسوده می کند. در شرایطی که استرس کوتاه مدت ممکن است موجب افزایش تولید هورمون تستوسترون در مردان شود، اما این اثر ماندگار نیست.

استرس بلند مدت می تواند موجب کاهش سطوح تستوسترون در مردان شود. این شرایط می تواند در تولید اسپرم اختلال ایجاد کرده و موجب اختلال نعوظ یا ناتوانی جنسی شود. استرس مزمن ممکن است خطر عفونت در اندام های تولید مثلی مردان، مانند پروستات و بیضه ها را نیز افزایش دهد.

برای زنان، استرس می تواند بر چرخه قاعدگی تاثیرگذار باشد. این  شرایط می تواند به دوره های قاعدگی نامنظم، سنگین‌تر و دردناک‌تر منجر شود. استرس مزمن می تواند علائم جسمانی یائسگی را نیز تقویت کند.

دستگاه ایمنی

استرس موجب تحریک دستگاه ایمنی بدن انسان می شود که در کوتاه مدت و شرایط اضطراری می تواند یک مزیت باشد. این تحریک می تواند به پیشگری از عفونت ها و بهبودی آسیب دیدگی ها کمک کند. اما در بلند مدت، هورمون های استرس موجب تضعیف دستگاه ایمنی بدن و ناتوانی آن در ارائه واکنش درست به مهاجمان خارجی می شود. افرادی که استرس مزمن را تجربه می کنند، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری های ویروسی، مانند آنفلوآنزا و سرماخوردگی و همچنین عفونت های دیگر هستند. استرس می تواند مدت زمان لازم برای بهبودی یک بیماری یا آسیب دیدگی را نیز افزایش دهد.

تماشاخانه

داستان غم‌انگیز کودکی در غزه : «می‌خواهم روی پای مادرم بخوابم» / خبرنگار او را در شرایطی عجیبی پیدا کرد (فیلم)

قوچ‌مستی آغاز شده / قوچ‌های مست حواس‌شان به شکارچی‌ها نیست / نگرانی‌‌‌ها از شکار بیرحمانه (فیلم)

فیلم های دیگر