خودکفایی در تولید بنزین یکی از اهداف وزارت نفت طی چند سال اخیر بوده که بر اساس آن میزان تولید بنزین در کشور به مرور زمان افزایش یافته و اکنون این فرآورده نفتی در لیست اقلام صادراتی کشور جا خشک کرده است و آنطور معاون اول رییسجمهور نیز اعلام کرده، تحریمها تاثیری در این فرآورده نخواهد داشت.
اواخر سال گذشته بود که با افتتاح فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس ایران در تولید بنزین خودکفا شد و توانست دروازههای واردات این فرآورده استراتژیک به کشور را ببندد. اکنون نیز شاهد افزایش تولید این فرآورده هستیم تاجایی که تابستان امسال بالاترین رقم تاریخی تولید بنزین در ایران ثبت شد.
علاوهبر این در فاصله سالهای ۵۷ تا ۵۹ بهطور میانگین روزانه ۱۴ میلیون لیتر بنزین در کشور تولید شده که این مقدار در فاصله سالهای ۹۶ تا ۹۷ (۹ ماه ابتدای سال) با افزایش ۵.۹ برابری به میانگین روزانه ۸۳ میلیون لیتر افزایش یافته و این در حالی است که مصرف روزانه بنزین در کشور نیز رقمی در همین حدود را تعقیب کرده است؛ به نحوی که در فاصله سالهای ۹۶ تا ۹۷ بهطور میانگین روزانه حدود ۸۸ میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف شده است.
همچنین واردات این فرآورده در کشور در فاصله سالهای ۵۷ تا ۵۹ صفر بوده و به تدریج با افزایش تعداد خودروها و رشد زندگی شهرنشینی به ۳.۷ میلیون لیتر در روز در فاصله سالهای ۶۴ تا ۶۷ رسیده و در فاصله سالهای ۸۴ تا ۸۷ به بالاترین حد خود (۱۶.۸ میلیون لیتر در روز) رسیده است و پس از آن با روندی کاملاً کاهشی به ۷.۶ میلیون لیتر در روز در فاصله سالهای ۹۲ تا ۹۵ (دولت یازدهم) رسیده است.
رقم واردات بنزین در فاصله سالهای ۹۶ تا ۹۷ (۹ ماهه ابتدای سال) ۵.۹ میلیون لیتر ثبت شده است که این رقم به گفته مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی، از محل راهاندازی فازهای سهگانه پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیجفارس و دستیابی به خودکفایی در تأمین بنزین مورد نیاز کشور، ابتدای مهرماه ۹۷ به صفر رسیده و دیگر بنزینی وارد کشور نشده است.
در حال حاضر مقدار تولید بنزین کشور از ۱۱۰ میلیون لیتر در روز عبور کرده و این بالاترین رقم تاریخی است که تاکنون داشتهای و آنطور که مسوولان اعلام کردهاند همه فرآوردهها از جمله بنزین و گازوئیل، گاز مایع، نفت کوره و سوخت جت در کشور به صورت مازاد برای صادرات وجود دارد و برنامهریزی جدی برای صادرات این فرآوردهها از طریق خشکی و دریا شده است.
از دی ماه سال گذشته برنامهریزی برای صادرات بنزین صورت گرفت و همان زمان علیرضا صادقآبادی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی اعلام کرد که در کشور مازاد بنزین داریم و به سمت صادرات حرکت میکنیم. این اتفاق از طریق قرارداد صورت میگیرد یا در رینگ بورس عرضه خواهد شد، اما این برنامهی ما در سال جاری است.
وی همچنین در گفتوگو با ایسنا اعلام کرد که ایران صادرکننده بنزین و گازوئیل شده است و مقصد صادرات، کردستان عراق، عراق، افغانستان و برخی کشورهای حاشیه دریای خزر هستند.
در همین رابطه هوشنگ فلاحتیان، معاون برنامهریزی وزیر نفت در آن زمان با اشاره به اینکه میانگین کنونی مصرف بنزین در کشور روزانه ۸۸ میلیون لیتر و تولید اندکی بیش از ۱۰۰ میلیون در روز است، گفت: در شرایط کنونی ظرفیت صادرات بنزین را داریم.
روزانه بالای ۱۵ میلیون لیتر اضافه تولید بنزین داریم
بهتازگی نیز وزیر نفت با بیان اینکه روزانه بالای ۱۵ میلیون لیتر اضافه تولید بنزین دارد که این اضافه تولید ذخیره شده و قرار است میزان صادرات افزایش پیدا کند، اظهار کرد: اضافه تولید در نفت سفید، گازوئیل و سوخت جد وجود دارد و به لحاظ پالایش وضعیت خوبی داریم.
بهگزارش ایسنا، نهم مرداد ماه نیز نخستین محموله ۱۰ هزار تنی بنزین صادراتی شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی روانه رینگ بینالملل بورس انرژی شد. مجموع اتفاقات در ماههای اخیر نشان میدهد که اکنون دولت برنامه خود را تغییر داده و صادرات بنزین را جز اولویتهای خود قرار داده است.
در این بین حسن ضیاکاشانی، مدیرعامل اسبق شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران در خصوص مزایای این امر به ایسنا اظهار کرد که قطعا این کار مفید بوده، چراکه از زمان پیدایش نفت خام در کشور و فروش آن یکی از مباحثی که در بین بدنه کارشناسی بخش نفت مورد بحث قرار میگرفت این بود که اگر می خواهید نفت خام را بفروشید و خریداران را توسعه دهید میبایست ساز و کاری را به وجود آورید که تعداد خریداران افزایش یابد.
وی با اشاره به محدودیتهایی که در گذشته وزارت نفت برای فروش اعمال میکرد، اظهار کرد که علیرغم مشکلاتی که تحریم برای کشور بهوجو آورد یک منفعت را شاهد بودیم و آنهم توجه وزارت نفت به خریداران داخلی بود، چراکه موجب شد خریداران ایرانی نیز بتوانند هر کالایی که وزارت نفت تولید می کند اعم از محصولات پتروشیمی، پالایش و پخش و شرکت ملی نفت ایران را خرید کنند که همین موضوع نیز موجب شد رانت خواریهای احتمالی از بین برود که امیدواریم ادامه یابد.
ضیاکاشانی با اشاره به مزایای ورود بنزین به تالار شیشهای و افزایش صادرات از این طریق، گفت: در آن زمان که بنده مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فراورده های نفتی بودم پیشنهاد دادم که برای ورود ایران به کشور افغانستان اقدام به احداث انبار و جایگاه شودو از طریق احداث انبار و توسعه شبکه های عرضه میزان قاچاق کاهش یابد اکنون شاهد هستیم که باورد بنزین به بورس شرایط برای ورود تجار افغانستان نیز محیا شده است تا بتوانند از مسیر صحیح اقدام به خرید بنزین کنند.
به گفته وی، عامل دیگری که میتواند وضعیت سوخت را سر و سامان دهد مساله کارت سوخت است، چراکه این موضوع نیز عاملی است تا تجار افغانستان و دیگر کشورها مجبور شوند یا وارد بورس شوند و فراورده های مورد نیازشان را بخرند و یا به وزارت نفت مراجعه کنند چراکه ایران کشوری است که میتواند نیازهای انرژی کشورهای منطقه را برطرف کند.
بنزین قابل تحریم نیست
این صحبتها در شرایطی است که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری با اشاره به افزایش تولید بنزین در کشور گفت: امروز بنزین نهتنها قابل تحریم نیست، بلکه به یکی از اقلام مهم صادراتی کشور تبدیل شده است.
جهانگیری با اشاره به شرایط خطیر و پیچیده کشور اظهار کرد که شرایط خطیر کشور بهمعنای بنبست نیست، زیرا ایران کشوری قوی، پرظرفیت و ثروتمند است که از ذخایر سرشار نفت و گاز و منابع معدنی متعدد و موقعیت جغرافیایی استثنایی برخوردار است و میتواند با اتکا به این ظرفیتها مسائل خود را حل و فصل کند.