نواخته شدن قطعه‌ای به یاد جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی در جشنواره موسیقی فجر

در سومین شب از جشنواره موسیقی فجر ۹۸، سه قطعه نواخته شد. یکی از این قطعه‌ها به یاد جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی بود که فضایی آکنده از یک مصیبت را به تصویر می‌کشید.

به گزارش ایسنا، نخستین اجرای سومین شب از جشنواره موسیقی فجر که با کنسرت ارکستر سمفونیک به رهبری نصیر حیدریان همراه بود، با حضور سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد الله‌یاری رئیس دفتر موسیقی، شاهین فرهت دبیر جشنواره و مهدی افضلی مدیرعامل بنیاد رودکی برگزار شد.

در ادامه گزارش خبرنگار ایسنا را از این اجرا می‌خوانید:

نخستین قطعه، اثر اورتور کوریولان از بتهوون است. این قطعه در سال ۱۸۰۷ برای تراژدی کوریولان از هاینریش یوزف فون کُلین نمایش‌نامه‌نویس اتریشی، ساخته شده ‌است.

در آغاز این اثر، رهبر به یک‌باره دستور اجرای نت می‌دهد و ارکستر با حالتی حاکی از تشویش می‌نوازد و سپس سکوت می‌کند. این امر چندبار تکرار می‌شود. سازهای زهی در پاسخ به یک‌دیگر می‌نوازند تا این‌که آرام شوند. سازها لحظه‌ای اوج می‌گیرند و دوباره پایین می‌آیند. اکنون آرام می‌نوازند ولی گویی که هر لحظه آماده اوج گرفتن هستند و به مراتب ریتم‌شان بالا می‌گیرد. اکنون ریتم‌های کوتاهی نواخته می‌شود و در همین حال قطعه پایان می‌یابد. این اثر دارای پایانی تراژیک و درون‌مایه‌های قهرمانانه است.

قطعه بعد، سمفونی شماره هشت بتهوون با چهار موومان است. موومان اول همانند دیگر آثار بتهوون در فرم سونات و با ضرب (۳۴) است.
در ابتدا ریتمی تند دارد. رفته‌رفته فضای آرامی به خود گرفته و بیشتر صدای سازهای بادی شنیده می‌شود. سازهای زهی با صدایی زیر ولی سریع نواخته می‌شوند. سپس در پاسخ به یک‌دیگر نواخته می‌شوند و هر لحظه اوج می‌گیرند. ولی دوباره آرام می‌شوند. کار فضایی خیال‌انگیز را ایجاد کرده و هر لحظه دارای شگفتی است. یک لحظه در اوج و به یک‌باره پایین می‌آید. شیپورها با ریتمی متفاوت از سازهای زهی نواخته می‌شوند و در همین حین روی طبل کوبیده می‌شود و ارکستر دوباره آرام می‌گیرد.

در ابتدای موومان دوم با تکرار نت فا، ضربات مترونم را بیان می‌شود. این بخش در فضای آرامی آغاز می‌شود. سازهای بادی به صورت کوتاه‌کوتاه نواخته می‌شوند و در کنار آن‌ها سازهای زهی. ارکستر همچنان به آرامی عمل می‌کند تا این‌که اوج می‌گیرد. سازها به سرعت نواخته می‌شوند. چندبار توقف کرده، شیپور نواخته می‌شود و دوباره ریتمی آرام می‌گیرند. سکوت، سازهای کوبه‌ای و پس از آن سازهای بادی و زهی.‌ ریتم اکنون شبیه به فضایی ناگوار است. سازهای زهی کوتاه و در اوج نواخته می‌شوند. فضا حالت متفاوتی به خود گرفته و موسیقی همانند دقایق پیشین اجراء می‌شود.

موومان سوم در فضای نه‌چندان پرهیاهو و آرام آغاز می‌شود. تقریبا ریتم ثابتی دارد و گاهی اوج می‌گیرد.
موومان چهارم مهمترین قسمتِ این سمفونی و با ریتم تند، فرم سونات و روندو است. چایکوفسکی این موومان را یکی از شاهکارهای بتهوون می‌داند.

در ابتدای موومان چهارم، شیپور نواخته می‌شود. آرام روی طبل کوبیده می‌شود، ویولن سل‌ها و کنترباس‌ها یکی‌یکی به صدا درآمده و بدون هیاهو نواخته می‌شوند. پس از لحظاتی تقریبا ریتم خود را حفظ کرده و ویولن‌ها با سرعت بیشتری در کنار آن‌ها نواخته می‌شوند. اکنون ریتم تغییر کرده و سازهای زهی همراه با شیپور به سرعت و کوتاه و بلند نواخته می‌شوند. این ریتم بار دیگر تکرار می‌شود و پس از آن سازهای بادی از کار حذف می‌شوند.
فضا به گونه‌ای است که مخاطب را به یاد رژه نظامی در فیلم‌های کمدی می‌اندازد. اکنون شیپور و سازها در پاسخ به یکدیگر نواخته می‌شوند گویی که فردی در حال فرار از چیزی است. سازها در اوج و به سرعت به صدا درآمده و گاهی کمی فرود می‌آیند. پس از لحظاتی از هیاهو کاسته شده و ویولن سل و کنترباس‌ها و گاهی سازهای بادی نواخته می‌شوند.

قطعه پایانی فضای سنگینی دارد و مانند یک مرثیه است. فضای کار، مخاطب را به فضایی مصیبت‌زده وارد می‌کند. ریتم خیلی تغییر نمی‌کند و تنها گاهی اوج‌های کوتاهی می‌گیرد. این اثر، قطعه ۱۷۶ ساخته بهزاد عبدی به یاد جانباختگان سانحه هوایی است.

به گزارش ایسنا، سیدعباس صالحی سپس با حضور در جمع خبرنگاران به سئوالات اصحاب رسانه پیرامون مهم‌ترین رویداد موسیقی کشور پاسخ داد.

وی با اشاره به دستاوردهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در برگزاری جشنواره موسیقی فجر، گفت: فضای جشنواره امسال دربر گیرنده اتفاقاتی است که روند گام به گام و رو به جلویی را نشان می‌دهد و عقب‌گردی در این زمینه مشاهده نمی‌شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: هم نسل جوانی که در جشنواره هستند از لحاظ قدرت و توانایی روند رو به رشدی دارند. کما این‌که بسیاری از این هنرمندان جوان و نوجوان همان‌هایی هستند که در جشنواره‌های دیگر کشور به‌صورت جدی حضور پیدا کرده بودند و اینک در جشنواره موسیقی فجر حضور ویژه‌ای دارند.

وی افزود: ما توازنی را می‌بینیم که هم دربر گیرنده حضور جوانان هنرمند در جشنواره موسیقی فجر است و هم حضور پیشکسوتان موسیقی آن را رقم زده است.
صالحی ادامه داد: یکی دیگر از دغدغه‌هایی که جشنواره موسیقی فجر داشته و دارد، این بوده که موسیقی پاپ به عنوان یک سبک موردتوجه مردم چنان سایه بیندازد که موسیقی نواحی و موسیقی ایرانی را تحت‌الشعاع قرار دهد. اما با اهتمامی که از سوی همکارانم در معاونت هنری و دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت گرفته، در سال‌های مختلف از جمله امسال جریان موسیقی سنتی ایرانی و موسیقی نواحی به نحوی در فضای جشنواره فجر قرار گرفته که با روند رو به رشدی همراه باشد.

وی افزود: این به معنای رضایت کامل از آنچه انجام گرفته نیست اما این مسیری که بتواند موسیقی پاپ، موسیقی ایرانی، موسیقی نواحی و موسیقی کلاسیک در فضای مناسبی، خودشان را عرضه کنند به نظر می‌آید قابل توجه است.

صالحی افزود: به نظر می‌آید جشنواره موسیقی فجر علاوه‌بر این‌که خود را در تهران عرضه می‌کند در استان‌ها هم نمایش‌دهنده توانایی‌های موسیقایی هنرمندان کشورمان نیز هست. ما تلاش کردیم این مسیر را باز کنیم و به نظر می‌آید همین ۱۰ استانی که جشنواره موسیقی فجر در آن‌ها برگزار می‌شود، می‌تواند تحولات مناسبی در عرصه برگزاری رویداد فجر باشد. البته جریان جشنواره موسیقی فجر با قله و آن‌چیزی که بتواند رضایت‌بخش نهایی باشد، فاصله دارد.

صالحی افزود: معتقدم مسیرهایی را به صورت قدم به قدم برداشته‌ایم و امیدوارم گام‌های بعدی با سرعت بیشتری طی شود و کارها انجام گیرد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه خاطرنشان کرد: در مدت اخیر اتفاقاتی که ما در عرصه‌های بین‌المللی و داخلی داشتیم، در بخش‌های مختلف جشنواره می‌توانست اثرگذار باشد. به گونه‌ای که جریان برگزاری جشنواره‌های ما را با علامت سئوال‌های جدی روبه‌رو کند.
ما در بخش بین‌الملل تمام تلاش‌مان را انجام دادیم تا به واسطه حضور همکارانم در دفتر موسیقی، وزارت امور خارجه و ستاد برگزاری جشنواره موسیقی فجر چراغ بخش بین‌الملل جشنواره را خاموش نکنیم.

وی افزود: جشنواره موسیقی فجر عملا تقاطع چند خط است که به یکدیگر متصل می‌شوند و این اتصال تعریفی از جشنواره موسیقی فجر ایجاد می‌کند. البته تلاش دوستان من در دبیرخانه جشنواره تلاش بسیار وسیعی بود و ما امیدوار بودیم تلاش ما در فضای بین‌الملل حالت جهشی پیدا کند. اما شرایط و اتفاقات پیش آمده منجر به این شد که در این قسمت تاثیراتی داشته باشیم. حتی ما در برخی مقاطع به نقطه‌ای رسیدیم که بخش بین‌الملل نداشته باشیم اما خوشبختانه این اتفاق نیفتاد و ما امسال شاهد برگزاری بخش بین‌الملل جشنواره هستیم.

صالحی افزود: این شرایط هم با پیگیری‌های وسیعی اتفاق افتاد که این گروه‌ها قانع شوند در جشنواره حضور داشته باشند.
صالحی در پایان گفت: تصویری که از جمهوری اسلامی ایران بعد از حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی ایجاد شد، امکان حضور گروه‌های بخش بین‌المللی و دیگر مواردی که در حوزه ارتباطات بین‌المللی وجود داشت، باعث شد علامت سئوالات زیادی در این بین ایجاد شود. اما خیلی زود فضای همدلی به وجود آمد و باعث شد گروه‌های هنری مجاب شوند که این زبان همدلی را نباید رها کرد و بلکه از زبان موسیقی می‌توان به عنوان زبان هم‌نوایی و هم‌دلی استفاده کرد.

تماشاخانه

داستان غم‌انگیز کودکی در غزه : «می‌خواهم روی پای مادرم بخوابم» / خبرنگار او را در شرایطی عجیبی پیدا کرد (فیلم)

قوچ‌مستی آغاز شده / قوچ‌های مست حواس‌شان به شکارچی‌ها نیست / نگرانی‌‌‌ها از شکار بیرحمانه (فیلم)

فیلم های دیگر