بوریس جانسون، حسن روحانی؛ چرخش یکی و جمود کرونایی دیگری

عصر ایران ؛ حسین یاری* - صحبت های رییس جمهور محترم در جلسه 26 اسفندماه 1398 ستاد ملی مقابله با کرونا یک نکته مهم داشت که شاید چندان به آن توجه نشد. از این زمان آشکار شد که سیاست عالی ترین مقام اجرایی ایران در مواجه با ویروس کرونا نوپدید به پیروی از نخست وزیر بریتانیا، بوریس جانسون، فرونشانی(mitigation) اپیدمی برای دستیابی به ایمنی جمعی(herd immunity) است.

  سیاستمداران معتقد به رویکرد فرونشانی(mitigation) اپیدمی معتقد هستند که چون هیچ راهی برای درمان یا پیشگیری افراد جامعه نداریم پس تنها راه حل مقابله با این بیماری این است که بخش قابل توجهی از افراد جامعه(مثلا 60-70 درصد) به این بیماری مبتلا شوند تا ایمنی جمعی(herd immunity حاصل شود و عجالتا خطر رفع شود. هدف این راهکار "آهسته سازی" اپیدمی با هدف کاهش تعداد همزمان مبتلایان و درنتیجه کم کردن و "متناسب سازی" تقاضای مراقبت های پزشکی در هر برهۀ زمانی است. این سیاستمداران قائل به بی عملی نیستند اما به سرکوب ( suppression ) هم اعتقاد ندارند. یعنی بجای توقف انتقال ویروس و کاهش تعداد مبتلایان با استفاده از اعمال محدویت های شدید به دنبال آهسته سازی گسترش بیماری در جامعه هستند.

اما سرنوشت رویکرد این بوریس جانسون و حسن روحانی از کجا به کجا رسید؟!

بوریس جانسون

• در 22 اسفند 98 بوریس جانسون گفت که مدارس تعطیل نخواهد شد و صرفا به توصیه کردن اکتفا کرد. او گفت که بهتر است که افراد بالای 70 سال به سفردریایی و دانش آموزان به اردوهای خارج از کشور نروند.در همین زمان او اعلام کرد که تست کرونا دیگر در خانه افراد انجام نخواهد شد و صرفا در بیمارستان و برای بیماران بستری انجام می شود. در صحبت های این روز او هیچ خبری از فاصله گذاری اجتماعی( social distancing) نیست.
• در 26 اسفند ماه 98 مطالعه گروه مقابله با covid-19 از دانشگاه امپریال کالج لندن منتشر شد؛ دانشمندان اپیدمیولوژیست این کشور در این مطالعه، الگوی شیوع این بیماری در بریتانیا را بر اساس دو رویکرد رفتاری آهسته سازی (mitigation) و سرکوب ( suppression ) بیماری مدل سازی کرده و هشدار دادند که در رویکرد آهسته سازی ، تعداد بیماران ۸ برابر ظرفیت بیمارستان خواهد شد و نزدیک 250 هزار بریتانیایی فوت خواهند کرد. این گزارش پیشنهاد داد که استراتژی سرکوب در شرایط کنونی بهترین و عملی ترین راهبرد برای مقابله با ویروس کرونا در بریتانیا است.انتشار این مطالعه مانند بمبی در فضای تصمیم سازان بهداشتی بریتانیا لرزه انداخت . همان روز سرپرست نویسندگان این مطالعه- Neil Ferguson- به دیدار نخست وزیر رفت و همراه با بوریس جانسون در کنفرانس مطبوعاتی شرکت کرد. از همان زمان رویکرد بوریس جانسون تغییر کرد و توصیه ها بیشتر و موکد تر شد و کم کم شواهد اعمال محدودیت های بیشتر آشکار شد.
• از 2 فروردین 98 اماکن عمومی، مدارس و اجتماعات در بریتانیا تعطیل شد
• در 4 فروردین دست کم برای مدت ۳ هفته، قرنطینه سراسری در بریتانیا اجرایی شد. به این معنا که شهروندان جز در موارد ضروری و استثنایی مثل خرید مایجتاج، ورزش روزانه و رسیدگی پزشکی آن هم فقط برای یک بار در روز اجازه خارج شدن از خانه را ندارند و در صورت تخلف،جریمه خواهد شد. بعلاوه تمام مغازه ها و مکان‌های ورزشی، مذهبی، پارک‌های بازی کودکان، کتاب‌خانه هاو کسب و کارها به استثنای فروشگاه های مواد غذایی، مکان‌های درمانی و داروخانه ها فورا تعطیل شدند. بوریس جانسون خطاب به بریتانیایی ها گفت: «از امشب من باید به مردم بریتانیا دستوری ساده بدهم: باید در خانه هایتان بمانید!»

حسن روحانی

• حسن روحانی در اولین جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا در 6 اسفند 98 تکلیف بسیار مسائل را مشخص کرد. او گفت"توطئه دشمنان ماست که با هراس افکنی زیاد در جامعه کشور را به تعطیلی بکشند" او همچنین تاکید کرد" اگر فرد مشکوکی دیده شد باید به بیمارستان برود اما همه باید مشغول کار خودمان باشیم. کار و فعالیت در کشور از روز شنبه باید روال عادی خود را داشته باشد ".
• در ۱۰ اسفند ۱۳۹۸ وزیر بهداشت در حکمی دکتر علی اکبر حقدوست را به عنوان مدیر کمیته اپیدمیولوژی کووید- ۱۹ منصوب کرد. بر این اساس این کارگروه ماموریت یافت تا در کوتاهترین زمان ممکن و بهره گیری از توان حداکثری علمی کشور، مدلسازی بیماری را انجام و یافته های علمی خود را در قالب گزاره های سیاستی ارایه نماید تا مبنای مناسبی برای اتخاذ تصمیمات کشوری قرارگیرد.
• 24 اسفندماه 1398 با همکاری مرکز تحقیقات مدلسازی در سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمان و اساتید دانشگاههای علوم پزشکی شهیدبهشتی، تهران، ایران و دانشگاه صنعتی شریف، گزارش اول مدلسازی اپیدمی کووید- 19 در ایران منتشر شد. هدف این گزارش تحلیل روند بروز بیماری در تهران و کشور از ابتدای بهمن 1398 تا انتهای اردیبهشت 1399 در سناریوهای مختلف و تبیین موثرترین روشهای کنترل همه گیری بود. درواقع مدل سازی اپیدمی ویروس کرونا در ایران دو روز قبل از نتایج دانشگاه امپریال کالج لندن آماده شد. این گزارش دو روز بعد در رسانه های کشور انتشار پیدا کرد.

مدل سازی اپیدمی کووید- 19 در ایران اگرچه از نظر عدد و رقم مبتلا و میزان مرگ و میر به شدت دقیق تنظیم شده بود اما فاقد نتیجه گیری منطبق بر شرایط  و تک راه حل کارشناسانه بود. بعلاوه اقدامات لازم برای رسیدن به سطح ایزولاسیون حداکثری مشخص نشده بود. برای مثال دورباشی (Social-Distancing)، قرنطینه (Quarantine) و جدانشینی (Self-Isolating) از هم تفکیک نشده بودند و مشخص نشده بود که برای رسیدن به حداکثر ایزولاسیون چه اقداماتی ضروری است.

• یک روز بعد حسن روحانی در 25 اسفند 98 باز هم یادآوری کرد که «ما چیزی به نام قرنطینه اصلا نداریم اینکه شایع شده در تهران و یا در بعضی از شهرها برخی از فروشگاه‌ها، برخی از مشاغل قرنطینه می شوند، چنین چیزی اصلا وجود ندارد، نه امروز قرنطینه است و نه در ایام عید نوروز و نه بعد از آن و نه قبل از آن.». او همچنین تاکید کرد همه در کسب و کار و فعالیت خود آزاد هستند. خدمات دولت هم به طور معمول به مردم خواهد رسید.
• روز بعد یعنی 26 اسفند ماه 1398، دکتر علی اکبر حقدوست ، به عنوان مدیر کمیته اپیدمیولوژی کووید- ۱۹ در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا حاضر شد و در حضور رییس جمهور مدلسازی اپیدمی کووید- 19 در ایران را ارائه داد. او به ایشان یادآوری کرد که با ایزولاسیون 25 ،32 و 40% تا انتهای اردیبهشت به ترتیب یک میلیون و صد و شصت هزار نفر ،951هزار نفر و 811هزار نفر به بیماری covid-19 مبتلا خواهند شد و در هرکدام از این سه حالت به ترتیب 13450، 8630، 6030 نفر در اثر این بیماری فوت خواهند کرد. ایشان به رییس جمهور یادآوری کرد که "اگر ما بتوانیم ایزولاسیون رو از حدود 25-30 درصد فعلی به 40 درصد برسانیم در پایان اردیبهشت شیب کاهنده قابل ملاحظه ای در نمودار ابتلای روزانه خواهیم داشت.کثیری از افراد خبره در این باره نظر داده اند که من جرات دارم با این صراحت و محکمی در این باره نظر بدهم."دکتر علی اکبر حقدوست اضافه کرد که دو شرط رسیدن به ایزولاسیون 40 درصدی "ایجاد نقاهتگاه و ایزولاسیون مردم" است. آنچه که ما از رسانه ملی دیدیم این بود که هنوز صحبت های دکتر حقدوست ادامه داشت که حسن روحانی صحبت های ایشان راقطع کرد و تمام....

 جالب آنجاست که در همین جلسه و درحالی که مدیر کمیته اپیدمیولوژی نتایج مدلسازی خود را ارائه داده بود، رییس جمهور ایران باور قبلی بوریس جانسون رو یادآوری کرد و گفت که "این مهمه که مردم بدانند که 70 درصد این بیماری را خواهند گرفت؛ این چیزی است که آلمان و انکلیس رسما اعلام می کنند."جالب آنجاست که دقیقا در همان روز تغییر رویه بوریس جانسون آغاز شد و رویکرد او در مواجه با این بیماری چرخش اساسی پیدا کرد.

• سال 1398 رو به اتمام بود و درحالی که تقریبا غرب وشرق عالم به وحدت رویه کلی در مواجه با این ویروس رسیده بودند و مقررات سختگیرانه ای، از قرنطینه کامل تا مجازات نقدی و حتی بعضا زندان برای ترددهای شهری و غیرشهری وضع کرده بودند اما همچنان هیچ خبری از تصمیم دولت ایران برای سرکوب ( suppression ) بیماری نبود و مشخص نبود تصمیم گیران ایرانی چه راهکاری می خواهند رو کنند که دنیا به آن نرسیده است؟!
• 6 فروردین 97 بالاخره رییس جمهور یک قدم از توصیه درمانی جلوتر رفت. او گفت"در جلسه دیروز ستاد ملی مبارزه با کرونا مصوب شد که سختگیری‌های بیشتری اعمال شود و طرح فاصله‌گذاری اجتماعی وزارت بهداشت در بعضی جاها اعمال شود".

نتایج تحقیقات دانشمندان بوریس جانسون را بلافاصله مجاب کرد تا بجای توصیه های ارشادی، شدیدترین محدودیت های تاریخ این کشور پس از جنگ جهانی دوم را اعمال کند؛ این درحالی است که نتایج مطالعه دانشمندان ایرانی هیچ تغییر رویه ای در حسن روحانی ایجاد نکرد و تازه امروز در نتیجه مواجه اندک اندک با حقیقت و بعد 10 روز و درحالی که دستکم بر طبق آمار رسمی 12079 فرد جدید به این بیماری مبتلا شده اند و 1353 ایرانی دیگر در بین ما نیستند ایشان تصمیم گرفتند که کمی مسئولانه تر و فعالانه تر دخالت کنند.

به نظر می رسد که تصمیم گیری ستاد ملی مقابله با کرونا نسبتی با نظرات کارشناسان و یافته های علمی ندارد. پس مبنای این تصمیم گیری های خلق الساعه چیست؟!

*حسین یاری (پزشک متخصص طب فیزیکی وتوانبخشی)

___________________________________________________

بیشتر بخوانید...

نخست وزیر بریتانیا هم کرونا گرفت

کرونا پارلمان انگلیس را به تعطیلی کشاند

سلامتی ملکه انگلیس در هاله‌ای از ابهام

تماشاخانه

داستان غم‌انگیز کودکی در غزه : «می‌خواهم روی پای مادرم بخوابم» / خبرنگار او را در شرایطی عجیبی پیدا کرد (فیلم)

قوچ‌مستی آغاز شده / قوچ‌های مست حواس‌شان به شکارچی‌ها نیست / نگرانی‌‌‌ها از شکار بیرحمانه (فیلم)

فیلم های دیگر