افسردگی تنفسی؛ از دلایل تا پیشگیری

افسردگی تنفسی یا هیپوونتیلاسیون به تنفس کند و کم عمق گفته می شود. دلایل بسیاری موجب افسردگی تنفسی می شوند که برخی از آنها جدی‌تر از سایرین هستند.

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "مدیکال نیوز تودی"، مغز کنترل تنفس را بر عهده دارد. از این رو، هر چیزی که بر عملکرد سیستم عصبی مرکزی از جمله مغز تاثیر بگذارد می تواند موجب افسردگی تنفسی شود.

در موارد خفیف، فرد ممکن است متوجه هیچ علائمی نشود. در موارد دیگر، وی ممکن است با تنفس آهسته و کم عمق مواجه باشد.

با توجه به شدت افسردگی تنفسی، اکسیژن درمانی و دستگاه های تنفسی ممکن است به درمان آن کمک کنند. بدون درمان، افسردگی تنفسی می تواند موجب عوارضی شود که زندگی فرد را در معرض خطر قرار داده و حتی موجب مرگ شود.

افسردگی تنفسی چیست؟

افسردگی تنفسی زمانی رخ می دهد که ریه ها در تبادل کارآمد دی اکسید کربن و اکسیژن ناموفق عمل می کنند. این اختلال در عملکرد به انباشت دی اکسید کربن در بدن منجر شده که می تواند موجب برخی عوارض سلامت شود.

تنفس آهسته‌تر و کم عمق‌تر نسبت به حالت عادی یک نشانه شایع افسردگی نفسی است.

در بیشتر موارد افسردگی تنفسی، نرخ تنفس به اندازه 8 تا 10 نفس در دقیقه است. نرخ عادی تنفس در یک بزرگسال سالم 12 تا 20 نفس در دقیقه است.

افسردگی تنفسی می تواند موجب انباشت اسید در بدن شده و به اسیدوز تنفسی منجر شود که یک شرایط تهدید کننده زندگی مرتبط با نارسایی اندامی است.

دلایل شایع

داروها و موادی خاص می توانند موجب افسردگی تنفسی یا افزایش خطر مواجهه با این شرایط شوند که از آن جمله می توان به داروهای آرام بخش، داروهای مسکن مخدر و مواد دیگر مانند الکل و برخی مواد مخدر که موجب افت عملکرد مغز می شوند، اشاره کرد.

برخی شرایط سلامت نیز می توانند موجب افسردگی تنفسی شوند.

از دلایل شایع افسردگی تنفسی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- مصرف بیش از حد مواد افیونی مانند مورفین، ترامادول، هروئین، یا فنتانیل

- استفاده از مواد افیونی یا بیهوشی پیش، حین، یا پس از جراحی

- سکته مغزی که بر ساقه تحتانی مغز تاثیر می گذارد

- مصرف بیش از حد یا مسمومیت با اتانول

- مصرف بیش از حد یا مسمومیت با باربیتورات

- مصرف بیش از حد یا مسمومیت با آرام بخش

- مصرف بیش از حد یا مسمومیت با بنزودیازپین ها

- سندرم مادرزادی هیپوونتیلاسیون مرکزی

- آپنه خواب مرکزی

- افزایش شدید آمونیاک خون که می تواند در نتیجه نارسایی کبدی و سیروز رخ دهد

- یک تومور مغزی که بر ساقه مغز در مرکز تنفس فشار وارد می کند

علائم

علائم افسردگی تنفسی به شدت آن بستگی دارند. در موارد بسیار شدید، علائم ممکن است مشهودتر باشند.

از علائم افسردگی تنفسی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- سردرگمی

- ناهماهنگی

- بی حالی

- خستگی

- سردرد

- سرگیجه

- حالت تهوع

برخی افراد ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنند:

- تنفس کم عمق و آهسته با حرکت سینه که به سختی قابل مشاهده است

- استفراغ

- فشار خون بالا یا پایین

- مردمک های چشم جمع شده

- صداهای غیر طبیعی هنگام تنفس مانند کاهش صدای تنفس یا صدای سوت یا ترق و تروق

- لرز

- آپنه که به وقفه طولانی غیر طبیعی در تنفس گفته می شود

- پوست آبی رنگ به ویژه در انگشتان دست و پا

- تشنج

- ضربان قلب سریع

اگر فرد درمان نشود، افسردگی تنفسی شدید می تواند به موارد زیر منجر شود:

- ایست تنفسی

- حمله قلبی

- آسیب مغزی

- کما یا مرگ

- کاهش ضربان قلب

هر فردی که به افسردگی تنفسی مشکوک است یا متوجه برخی از علائم شده است باید مراقبت پزشکی فوری دریافت کند.

تشخیص

پزشک به طور معمول روند تشخیص را با مطرح کردن پرسش هایی درباره علائم فرد و بررسی سابقه پزشکی و داروهای مصرفی آغاز می کند. وی یک معاینه بدنی برای بررسی نشانه های تنفس و ریتم قلب غیر طبیعی انجام خواهد دارد.

پس از ویزیت اولیه، پزشک به طور معمول انجام آزمایش های تشخیصی برای کمک به تایید افسردگی تنفسی و ارزیابی شدت آن را تجویز خواهد کرد.

این آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

- آزمایش ادرار

- سطح الکل

- غربالگری برای سموم

- سطح آمونیاک سرم

- آزمایش گاز خون

- سی‌تی اسکن یا اسکن های ام‌آر‌آی از مغز برای بررسی سکته مغزی یا تومورها

- الکتروانسفالوگرام

درمان

روش های درمان و داروهایی که پزشکان به طور معمول بری درمان افسردگی تنفسی استفاده می کنند شامل موارد زیر می شوند:

- اکسیژن درمانی

- مایع درمانی، درون وریدی یا خوراکی

- دستگاه های فشار جریان هوای همواره مثبت

- دستگاه های فشار جریان هوای مثبت دو طرفه

- دستگاه تنفس مصنوعی

اگر مصرف بیش از حد دلیل افسردگی تنفسی باشد، سمزدایی لازم خواهد بود. پزشکان اغلب از داروهایی که آثار مواد افیونی را خنثی می کنند، مانند نالوکسان (نارکان)، متادون (دولوفین) و ترکیبی از بوپرنورفین و نالوکسان استفاده می کنند.

پیشگیری

امکان پیشگیری از تمام موارد افسردگی تنفسی از جمله آنهایی که به واسطه تصادفات یا بیماری ناگهانی شکل می گیرند، وجود ندارد. با این وجود، موارد دیگر قابل پیشگیری هستند.

از روش های کاهش احتمال ابتلا به این شرایط می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- پرهیز از داروهای آرام بخش یا مصرف اضافه داروهای تجویزی

- نظارت بر کودکانی که داروهای تجویزی مصرف می کنند

- پرهیز از مصرف بیش از حد الکل

- پرهیز یا اتخاذ اقدامات احتیاطی اضافه هنگام استفاده از داروهای مخدر

---------------------------------------------------------

بیشتر بخوانید: 

*از تنفس تکنیکی تا بهبود سلامت!

*تمرینات تنفسی برای مقابله با استرس

بیشتر بخوانید:

«متادون»؛ مخدری که جایگزین مخدر دیگر می‌شود!/درمان آزمایشی زندانیان معتاد با «بوپره‌نورفین»

تماشاخانه

داستان غم‌انگیز کودکی در غزه : «می‌خواهم روی پای مادرم بخوابم» / خبرنگار او را در شرایطی عجیبی پیدا کرد (فیلم)

قوچ‌مستی آغاز شده / قوچ‌های مست حواس‌شان به شکارچی‌ها نیست / نگرانی‌‌‌ها از شکار بیرحمانه (فیلم)

فیلم های دیگر