متاسفانه یکی از مشکلات کنونی کشور بیکاری جوانان فارغ التحصیل دانشگاهی است چرا که در دانشگاه مهارت و کارآفرینی آموزش داده نمیشود.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، جهان امروز با پیشرفت فناوریها و تغییرات گسترده ناشی از آن منابع به سمت دانش و مهارت در حرکت است، به همین علت سه محور نوآوری، فناوری و پیشرفت کشورها از اهمیت زیادی برخوردار است.
اهمیت داشتن فناوری در جهت توسعه همه جانبه باعث شده است تا موسسات آموزش عالی و دانشگاههای موجود در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه به مهارت آموزی و تربیت نیروی انسانی ماهر اقدام کنند.
در کشورهای پیشرفته سیاستها با استفاده از تجربیات و با به کار گیری نیروهای انسانی ماهر در برنامه ریزیهای خود به خوبی توانسته اند باعث حرکت کشور در مسیر سوددهی مالی و توسعه اقتصادی شوند، در واقع رشد فزاینده جمعیت، تعداد زیاد فارغ التحصیلان بیکاری و مشارکت روزافزون در فعالیتهای اقتصادی، تقاضاهای جدیدی را برای تربیت نیروی انسانی ماهر ایجاد کرده است.
در حال حاضر جامعه ما نتوانسته است اهمیت و جایگاه واقعی آموزشهای فنی و حرفهای و استفاده از تربیت نیروهای انسانی ماهر را دریابد، در واقع یکی از مهمترین چالشهای پیش رو در کشور ایران عدم استفاده از مهارت فارغ التحصیلان است در حالی که بها دادن به این افراد باعث رشد و توسعه همه جانبه کشور خواهد شد.
به عقیده متخصصان یکی از راههای جلوگیری یا کاهش فقر استفاده از نیروهای مهارتی است که با فعالیت و عملکرد مثبت خود میتوانند در جهت گسترش کشور نقش موثری داشته باشند. دانشگاه فنی و حرفهای به خوبی توانسته است در این مسیر دستاوردهای موفق آمیزی کسب کند، یعنی با تربیت مهارت نیروی انسانی ماهر فرآیند اشتغال زایی فارغ التحصیلان را به خوبی تضمین خواهد کرد.
در حال حاضر بزرگترین مشکل کشور مربوط به اشتغال فارغ التحصیلان است و به علت نبود برنامه ریزی مناسب، مسئولان دولت و سیاست مداران، دانشجویان بعد از اتمام تحصیل خود جذب مشاغل غیر مرتبط با رشته تحصیلی در دانشگاه میشوند و همین عامل میتواند باعث ضربه شدید به اقتصاد کشور شود، در واقع نبود مهارت مورد نیاز بازار در افراد جویای کار باعث افزایش بیکاری خواهد شد متخصصان مدعی هستند که یکی از برنامه ریزیهای دولت بایستی توجه به اشتغال و مهارت دانشجویان باشد و دانشجویان علاوه بر مهارتهای فنی مهارتهای غیر فنی مانند کارآفرینی را هم فرا بگیرند.
تنها ۳۰ درصد از آموزشهای دانشگاهی کشور به صورت عملی است
حال باید به این نکته اشاره شود که در کشورهای پیشرفته جهان ۳۰ درصد از آموزشها به صورت آکادمیک و تئوری و ۷۰ درصد به شیوه عملی و مهارتی انجام میشود که همین موضوع نشان دهنده آموزشهای مهارتی و نقش این آموزشها در توسعه و پیشرفت کشور خواهد بود و این کشورها با بها دادن به نیروهای انسانی خود مسیر قابل توجهی را برای توسعه اقتصادی ترسیم میکنند اما این روند به شکلی معکوس در کشور ما عملی میشود، یعنی بیش از ۷۰ درصد آموزشها به شکل تئوریک و ۳۰ درصد به شکل عملی است و همین عامل باعث نزول روز افزون اقتصاد کشور شده است، چرا که دانشجویان آنطور که باید و شاید آموزش مهارتی نمیبیند و به همین علت نمیتوانند در بازار کار موفق شوند.
یکی دیگر از بزرگترین مشکلات جامعه ما مدرک گرایی است، در واقع بیش از آنکه به تخصص گرایی توجه شود به گرفتن مدرک دانشگاهی بها داده میشود، اولویت دانشجویان امروزی تنها پیشرفت در مرحله آکادمیک است یعنی آنان تنها به گرفتن مدرک راضی هستند، این درحالی است که دانشجویان باید در کنار دروس تئوری از دروس عملی هم بهره ببرند تا بتوانند استعدادهای درخشان خود را در بازار کار نشان دهند.
طبق مطالعات اخیر افراد فارغ التحصیل به علت نداشتن مهارت کافی نتوانسته اند به خوبی در بازار کار فعالیت داشته باشند و به علت وجود چنین ضعفی دچار بیکاری و خانه نشینی شده اند. متاسفانه واژه کارگر به خوبی در جامعه ما جا نیفتاده است و به محض شنیدن اسم آن تمام افکار ما به سمت و سوی کارگر ساختمانی یا خدماتی سوق پیدا میکند در حالی که در کشورهای دیگر از فرد به عنوان نیروی تکنسین استفاده میشود.
شناخته شدن نظام آموزشی کشور آلمان به عنوان قوی ترین نظام آموزشی
کشور آلمان با اصلاحاتی مربوطه در حوزه قانون کار و مالیات و آموزشهای مهارتی مبتنی بر صنعت مهندسی توانسته است فضای اقتصادی کار خود را توسعه دهد که این عامل میتواند باعث ایجاد اشتغال و کاهش بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی شود و باید دانست که نظام آموزش مهارت و فناوری در کشور آلمان یکی از قویترین نظامهای آموزش مهارتی در جهان شناخته شده است و توانسته در حوزه سیاستگذاری، اجرا و تدوین اشتغال به صورت موفق عمل کند.
در چند سال اخیر اهمیت و جایگاه مهارت آموزی در کشور ما به منظور توسعه آموزشهای فنی مورد توجه قرار گرفته است و وزارت کار در تلاش است تا بتواند مهارت و استفاده از نیروی انسانی را ارتقا ببخشد و برای تحقق آن سازمانی را راه اندازی کند، اما باید ببینیم که این مشکل کی، چه زمانی و به دست چه کسانی حل خواهد شد؟ در واقع انجام این کار هم باعث جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی به بازار کار میشود و هم میتواند رشد اقتصادی جامعه را به همراه داشته باشد.
سطح تربیت نیروی انسانی جامعه ما در استانداردهای جهانی قرار دارد
رضا نقی زاده، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در گفت و گو با خبرنگار حوزه دانشگاهی درباره میزان کیفیت رشتههای دانشگاهی و ارتباط آنها با نیاز روز جامعه اظهار کرد: سطح تربیت نیروی انسانی از لحاظ دانش در جامعه ما بد نیست و در این زمینه در استانداردهای جهانی قرار داریم.
او افزود: رابطه علم و فناوری در دانشگاه با جامعه به صورت مناسبی تعریف نشده است و دانشگاه به عنوان نهاد متفاوت و مجزا از سایر بخشهای کشور به تربیت نیرو فعالیت می کنند.
این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور ادامه داد: اکنون نیروی انسانی متناسب با به نیازهای جامعه تربیت نمیشود؛ این واقعیت در دانشگاههای سایر کشورها نیز مشهود است و مختص به کشور ما نیست.
او بیان کرد: طبق آمار بالای ۹۰ درصد دانشگاههای ما در نسل یک هستند و تعداد محدودی هم پژوهش محور شده اند یا به این سمت حرکت کرده اند. در دنیا به این جمع بندی رسیده اند که دانشگاه تنها با تربیت جمعی از فرهیختگان نمیتواند انتظارات جامعه را برآورده کند به همین دلیل باید به سمت دانشگاههای کارآفرین و جامعه محور بروند.
نقی زاده در ادامه افزود: در نسل سوم و چهارم دانشگاهها، هدف این است که بتوانیم به یک نیاز از جامعه پاسخ دهیم. برای همین تمام ارکان دانشگاه اعم از نظام آموزش عالی و آموزش و پرورش و جذب استادان و پذیرش جذب دانشجویان معطوف به حل نیازهای جامعه است.
او تاکید کرد: باید بین فرهیختگان و نیازهای جامعه یک ارتباط برقرار شود، اما دانشگاههای ما در این مسیر عقب هستند.
این عضو عیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور گفت: باید در تعریف نخبگان تغییر ایجاد شود البته در چند سال اخیر نیز تعریف از نخبه از حالت گلخانهای خارج شده است.
تربیت نیروی انسانی با کیفیت مهم ترین هدف دانشگاه است
حمیدرضا طیبی، رئیس جهاد دانشگاهی کشور در گفتوگو با خبرنگار حوزه دانشگاهی اظهار کرد: یکی از اهداف اولیه جهاد دانشگاهی، ورود فناوریهای مورد نیاز به صنعت و جامعه است.
او افزود: از همان ابتدا هم با رفاه بسیار محدودی فعالیتهای جهاد دانشگاهی شکل گرفت؛ بنابراین آن دسته از فناوریهایی که دارای ارزش بالای اقتصادی و مورد استقبال جامعه بودند را انتخاب کردیم تا از این طریق بتوانیم هم دستاوردهای بالایی به دست آوریم و هم به منظور تامین منابع مالی کسب درآمد کنیم.
طیبی تصریح کرد: ۸۰ درصد از تولیدات فناوری جهاد دانشگاهی در حوزههای آموزشی، شرکتهای وابسته و ... با بودجه خودمان تامین شد؛ بنابراین با انتخاب سرمایههای خاص مانند نفت، گاز و پتروشیمی بیشترین نیاز را در مقیاسهای متفاوت تولید کردیم.
رئیس جهاد دانشگاهی کشور ادامه داد: با منابع محدودی که در اختیار داشتیم به تولید محصولات و فناوریهای کوچک اقدام کردیم، سپس وارد قدمهای بزرگتر برای تولید محصولات با ارزشتر شدیم.
طیبی با بیان اینکه ارتباط جهاد دانشگاهی با صنعت بسیار خوب است، تاکید کرد: جهاد دانشگاهی به هیچ عنوان در مقابل مشکلات خسته نشده است، وقتی یک محصولی مورد تست قرار میگیرد و برای آن گواهی صادر میشود جلوی شرکتهای تولید کنندگان خارجی گرفته میشود و از آنجایی که جهاد دانشگاهی به دنبال حل مشکلات صنعت است، یک ارتباط بسیار خوبی بین ما دیده میشود.
او گفت: تعریف اشتباه بین دانشگاه و صنعت باعث بروز یک مشکل جدی شده است؛ چرا که با قرار دادن ابزار فناورانه دانشگاه مانند آزمایشگاه در اختیار استادان و دانشجویان مقطع دکتری انتظار نتیجه کار مطلوبی بعد از فارغ التحصیلی داریم. یعنی کارهای پژوهشی این دانشجویان باید با عملکرد درستی در سراسر مجلات دنیا به چاپ برسد.
رئیس جهاد دانشگاهی کشور با اشاره به تعریف مهم فعالیتهای دانشگاهها اظهار کرد: فعالیت مهم دانشگاهها در سراسر دنیا تربیت نیروی انسانی با کیفیت در دورههای کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری است، همچنین تولید نسل آینده فناوریها یکی دیگر از فعالیتهای جهاد دانشگاهی است؛ چرا که مراکز فناوری ما باید خودشان دارای مراکز R&D باشند تا بتوانند بخشهای مختلف فناوری را به اساتید علاقهمند در دانشگاهها واگذار کنند.
طیبی ادامه داد: یکی از وظایف مهم مراکزی مانند مرکز جهاد دانشگاهی ارتقای مرتب مرزهای تکنولوژی، خودباوری وغرور است، باید طراحی برنامه پیشرفت را به گونهای انجام دهیم که رقابت همیشه وجود داشته باشد و صنایع بزرگ با واحدهای R&D همیشه دنبال محصولات جدید با دانشگاهها باشند.