علائم کمبود مس در بدن

علائم کمبود مس در بدن و عوارض مصرف بیش از حد آن

مس یک ماده معدنی مهمی است که بدن به آن نیاز دارد و نقش خیلی مهمی در بدن ایفا میکند. کمک به سوخت و ساز سالم در بدن، سلامت و تقویت استخوان ها ، کمک به عملکرد بهتر سیستم عصبی و... که این وظایف تنها بخش کوچکی از آن است.

علائم کمبود مس در بدن

اگر چه کمبود مس در بدن به ندرت اتفاق می افتد اما بی توجه بودن به اهمیت آن میتواند باعث بروز مشکلاتی در بدن شود. چه بسا که افراد کمتری این ماده معدنی را در برنامه غذایی خود می گنجانند. مصرف ناکافی این ماده معدنی منجر به کمبود مس می شود که خطرناک است.

اکنون به برخی از علائم ناشی از کمبود این ماده معدنی در بدن اشاره میکنیم:

ضعف و خستگی

خستگی و احساس ضعف در بدن دلایل متعددی دارد که یکی از آن ها مربوط به کمبود مس میباشد.

برای جذب آهن از روده به وجود کافی مس در بدن نیاز است. وقتی که میزان سطح مس در بدن کم باشد بدن آهن کمتری جذب میکند. این امر منجر به کم خونی بدن ناشی از کمبود آهن در بدن می شود و بدن قادر به حمل اکسیژن کافی به بافتهای مختلف نیست. در نتیجه این کمبود ها ،باعث ضعف و ایجاد خستگی در بدن می شوند.

مطالعات در حیوانات نشان داده اند که کمبود مس در بدن باعث بروز کم خونی شده است.

همچنین سلول ها برای تولید ماده ای به نام آدنوزین تری فسفات در بدن که منبع اصلی انرژی است به مس نیاز دارند. در صورتی که در بدن مس کافی موجود نباشد سلولها قادر به تولید این ماده نخواهند بود و در نتیجه علائم آن به صورت احساس خستگی و ضعف در بدن ظاهر میشود.

برای رفع این مشکل به سادگی میتوانید از غذاهایی که منبع سرشاری از مس هستند استفاده کنید.

بیماری های مکرر

یکی دیگر از نقشهایی که مس در بدن به عهده دارد تامین و حفظ سیستم ایمنی بدن می باشد. بدن سام و دارای سیستم ایمنی قوی در مقابل بیماری ها مقاوم بوده و به ندرت دچار بیماری میشود. کمبود مس در بدن باعث بروز بیماری های مکرر میشود و انسان با فاصله های کم دچار بیماری میشود.

در صورت پایین بودن میزان سطح مس در بدن، بدن قادر به تولید سلول های ایمنی کافی نمیباشد و با مشکل روبرو میشود. این امر باعث پایین رفتن میزان سطح گلبولهای سفید میشود و توانایی بدن در مبارزه با عفونت کاهش پیدا میکند.

طبق مطالعات انجام شده مشخص شد که کمبود مس در بدن باعث کاهش چشمگیر تولید نوتروفیل ها شوند، نوتروفیل ها گلبول های سفیدی که به عنوان خط مقدم دفاعی در بدن عمل میکنند. برای جلوگیری و رفع این مشکل باید غذاهای سرشار از مس مصرف کرد.

استخوان های ضعیف و شکننده

پوکی استخوان در نتیجه وجود استخوان های ضعیف و شکننده در بدن ناشی میشود. از دلایل پوکی استخوان به جز افزایش سن میتوان به کمبود مس در بدن اشاره کرد. نقش مس در ایجاد پیوندهای متقابل درون استخوان بسیار موثر است. پیوند های درون استخوان باعث سلامت و استحکام آنها میشود.

سلول هایی به نام استئوبلاست در شکل دهی و تقویت بافتهای استخوانی نقش دارند. مس موجود در بدن به ساختن این سلولها کمک زیادی میکند.

مشکلات حافظه و یادگیری

مس در عملکرد و توسعه مغز نقش خیلی مهمی دارد. اختلال در یادگیری و یاد آوری میتواند از دلایل کمبود مس در بدن باشد.

آنزیم ها برای تولید و تامین انرژی برای مغز از مس استفاده میکنند. مس به سیستم دفاعی مغز کمک میکند و سیگنالها را در بدن تقویت میکند.

بیماری آلزایمر و یا بیماری هایی که با کاهش و اختلال یادگیری و حافظه در ارتباط هستند بر اثر کمبود مس به وجود می آیند و ارتباط زیادی با آن دارند.

طبق تحقیقات و مطالعات انجام شده بر روی افراد مبتلا به آلزایمر مشخص شد که هفتاد درصد آنها دچار کمبود مس در بدن هستند.

دشواری در راه رفتن

افرادی که دچار کمبود مس در بدن هستند ممکن است در راه رفتن دچار مشکل شوند. آنزیم ها در بدن برای حفظ سلامت نخاع از مس استفاده میکنند. برخی از آنزیم ها به عایق سازی نخاع کمک میکنند و در نتیجه باعث تقویت سیگنال ها بین مغز و بدن میشوند.

کمبود مس در بدن میتواند در این فرایند ایجاد مشکل و اختلال کند و آنزیم ها نتوانند به طور مطلوب عمل کنند و در نتیجه باعث ضعف عایق سازی نخاع شوند. این امر باعث میشود از تقویت سیگنال ها پیگیری شود.

طبق تحقیقات و آزمایش های انجام شده روی حیوانات مشخص شد که عایق سازی در نخاع بر اثر کمبود مس تا 56 درصد کاهش داشته است.

میدانیم که مغز از طریق فرستادن سیگنالها به اعضای بدن دستور انجام حرکات و فعالیتها را میدهد. وقتی کمبود مس بر این سیگنال ها تاثیر میگذارد این امر باعث از بین رفتن هماهنگی بین مغز و اندام بدن شده و منجر به اختلال در راه رفتن و حرکت کردن و بروز بی ثباتی میشود.

حساسیت به سرما

افرادی که دچار کمبود مس در بدن هستند نسبت به سرما حساسیت بیشتری دارند. مواد معدنی و از جمله آن ها مس و روی باعث حفظ عملکرد مطلوب و بهینه غده تیروئید میشوند. سطح هورمونهای تیروئید T3 و T4 رابطه مستقیمی با مس و دیگر مواد معدنی در بدن دارد. وقتی که سطح مس در بدن کم باشد سطح این هورمونها نیز کاهش پیدا میکند و در نتیجه غده تیروئید ممکن است به درستی عمل نکند.

غده تیروئید در بدن عمل تنظیم سوخت و ساز و تولید گرما را به عهده دارد. از این رو پایین بودن سطح هورمون های تیروئید در بدن باعث حساسیت بیشتر به سرما میشوند.

در واقع، برآورد شده که بیش از ۸۰ ٪ از افراد مبتلا به کمبود مس، نسبت به سرما حساسیت بیشتری دارند.

رنگ پریدگی در پوست

رنگ پوست در نتیجه وجود رنگدانه ای به نام ملانین شکل میگیرد. میزان تیرگی و روشنی رنگ پوست افراد مختلف ارتباط مستقیمی با میزان سطح این رنگدانه دارد. هرچه میزان این رنگدانه ها در پوست کمتر باشد رنگ پوست روشنتر خواهد بود و هر چه میزان این رنگدانه بیشتر باشد رنگ پوست تیره تر خواهد شد.

آنزیم ها برای تولید ملانین از مس استفاده میکنند. کمبود مس میتواند تولید این رنگدانه را تحت تاثیر قرار دهد و باعث روشنتر شدن پوست و یا رنگ پریدگی شود. اما چون دلایل دیگری باعث رنگ پریدگی میشود در این ارتباط باید مطالعات بیشتری صورت گیرد.

سفید شدن زودرس مو

رنگ مو نیز مانند رنگ پوست مربوط به وجود ملانین در بدن میباشد. با توجه به اینکه وجود مس باعث تاثیر گذاشتن بر روی تولید ملانین میشود، کمبود آن در بدن باعث سفیدی زود هنگام موها میشود.

البته در این مورد نیز هنوز نیاز به تحقیقات و مطالعات بیشتری است تا وجود چنین ارتباطی ثابت شود. و به طور قطعی نمیتوان گفت که کمبود مس باعث بروز چنین مشکلی در بدن میشود.

از دست دادن بینایی

کمبود بلند مدت مس در بدن ممکن است باعث از دست دادن بینایی شود و این یکی از مشکلات بسیار جدی است که باید به آن توجه شود. در این ارتباط نیز شاهد نقش و حضور آنزیم هایی هستیم که وظیفه آنها حفظ عملکرد صحیح سیستم عصبی با استفاده و کمک مس است. در نتیجه کمبود مس باعث بروز مشکلاتی در سیستم عصبی میشود که از جمله آن میتوان به نابینایی اشاره کرد.

این مشکل بیشتر در افرادی ممکن است ایجاد شود که انجام یک عمل جراحی در قسمت دستگاه گوارش داده اند. این عمل باعث تاثیر گذاری بر میزان جذب مس بدن از طریق دستگاه گوارش میشود. این گونه عمل جراحی ها مانند جراحی بای پس معده میتواند منجر به کاهش جذب مس در بدن شود.

طی مطالعات انجام شده در برخی از این شرایط شاهد بهبود و رفع این مشکل پس از جذب و جبران کمبود مس بوده اند ولی در برخی موارد نیز با وجود جبران کمبود مس، بیمار به شرایط قبلی بر نگشته است.

منابع غذایی مس

در این بخش به معرفی مواد غذایی سرشار از مس که می توانند باعث کمک به جذب میزان لازم مس در بدن شوند میپردازیم.

از آنجایی که مس در غذاهای فراوانی یافت میشود کمبود آن در بدن افراد بسیار نادر است. به علاوه میزان نیاز انسان به این ماده معدنی نیز کم است و تنها به مصرف روزانه 0.9 میلی گرم نیاز دارد.

از بهترین منابع غذایی سرشار از مس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• سبوس گندم: سبوس گندم حاوی مقادیر بالای مس خوراکی است که می توانید آن را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.

• کینوآ: کینوآ از جمله مواد غذایی حاوی مقادیر بالای مس است که به صورت پخته شده برای تهیه انواع غذا استفاده می شود.

• پودر کاکائو و شکلات: شکلات و پودر کاکائو این ماده خوشمزه و پر طرفدار نیز حاوی مقادیر زیادی مس است و میتوانید نیاز بدن به مس را تامین کند.

• انواع میوه ها مانند آووکادو، لیمو ترش، آناناس، آلو خشک، خرما، گوجه فرنگی خشک شده در آفتاب، برگه زرد آلو، کشمش.

• سبزیجات حاوی مس شامل کلم کیل، قارچ، مارچوبه.

• حبوبات شامل: نخود، لوبیا، سویا، لوبیا قرمز، جو دوسر.

• ادویه ها یا گیاهان دارویی شامل: زیره و زعفران.

• آجیل ها شامل: انواع بادام ها، پسته، فندق، گردو، کنجد، تخمه ها مخصوصا تخمه آفتاب گردان.

از منابع گوشتی حاوی مس میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• غذاهای دریایی: مانند ماهی تن، کالاماری یا ماهی مرکب، شاه ماهی، خرچنگ دریایی، ماهی قزل الا، ماهی ساردین، صدف ها. از میان غذاهای دریایی صدف بیشترین میزان مس را دارا میباشد.

• گوشت های قرمز و سفید: گوشت گاو، گوشت خوک، جگر، بوقلمون و مرغ.

مصرف مقداری از این مواد غذایی در طول هفته برای تامین مس مورد نیاز بدن کافی است.

عوارض جانبی مصرف بیش از حد مس

وجود هر ماده معدنی مورد نیاز برای بدن هر چند ضروری است و برای حفظ سلامت بدن مفید است اما مصرف بی رویه و بیش از حد این مواد نیز میتواند باعث بروز مشکلاتی شود. از جمله این مشکلات میتوان به ایجاد مسمومیت با مس اشاره کرد که نوعی مسمومیت با فلز است.

مسمومیت با مس میتواند باعث بروز عوارض جانبی شود و در مواردی حتی منجر به مرگ شود. از جمله این عوارض جانبی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

حالت تهوع، استفراغ (غذا یا خون)، اسهال، معده درد، سردرد، مدفوع سیاه و قیری، دشواری در تنفس، ضربان قلب نامنظم، فشار خون پایین، کما، یرقان (زردی)، آسیب کلیوی، آسیب کبدی

باید ذکر شود که ایجاد مسمومیت با فلز از طریق مصرف غذایی حاوی مس بسیار محدود است و این نوع مسمومیت بیشتر بر اثر قرار گرفتن در معرض آب و غذای آلوده یا کار در محیطی که سطح مس در آنها بالاست رخ میدهد.

آیا با پختن غذا در ظروف مسی میتوان مس مورد نیاز برای بدن را تامین کرد؟

عده ای بر این باورند که استفاده از فلز مس در ظروف غذا و یا استفاده از مس به عنوان زیور آلات در بدن باعث جذب مس در بدن و جبران کمبود آن در بدن میشود. طبق تحقیقات و مطالعات انجام شده، متخصصان تغذیه بیان کردند که استفاده از ظروف مسی برای بدن هیچ گونه فایده ای ندارد.

پخت و پز طولانی مدت در ظروف مسی و مصرف آن غذا باعث ایجاد اختلال و مسمومیت در کبد و سیستم ایمنی بدن میشود.

در گذشته به علت محدودیت ظروف مردم ناچار بودند از ظروف مسی برای پخت و پز غذا استفاده کنند به همین دلیل ظروف مسی را قبل از استفاده قلع اندود میکردند تا مس موجود در ظرف وارد غذا نشود.

با توجه به این که فلز مس بسیار واکنش پذیر است خیلی راحت در مجاورت با اکسیژن اکسید شده و تولید ماده سبز رنگی به نام اکسید مس میکند. اکسید مس نباید وارد غذا شود و برای جلوگیری از این امر ظروف مسی را با لایه ای از قلع اندود میکنند.

پس بهترین و مطمئن ترین منبع برای تامین مس مورد نیاز بدن همان منابع غذایی حاوی مس میباشد.

منبع: بیتوته

بیشتر بخوانید:

نشانه‌ها و علائم کمبود مس در بدن

چرا بدنمان «مِس» نیاز دارد؟

کمبود "مس" موجب اختلالات عصبی می‌شود

تماشاخانه

داستان غم‌انگیز کودکی در غزه : «می‌خواهم روی پای مادرم بخوابم» / خبرنگار او را در شرایطی عجیبی پیدا کرد (فیلم)

قوچ‌مستی آغاز شده / قوچ‌های مست حواس‌شان به شکارچی‌ها نیست / نگرانی‌‌‌ها از شکار بیرحمانه (فیلم)

فیلم های دیگر