عصر ایران؛ دکتر رکسانا دانیالی - اینولین نوعی پلی ساکارید طبیعی است که توسط طیف متنوعی از گیاهان تولید می شود و در واقع از واحدهای فروکتوزی تشکیل شده است. این ترکیب در اصل به عنوان ابزاری برای ذخیره انرژی خصوصا در قسمت ریشه ها و ساقه های زیر زمینی توسط گیاه مورد استفاده قرار می گیرد. اکثر این گیاهان از دیگر کربوهیدرات ها از جمله نشاسته برای ذخیره انرژی کمک نمی گیرند.
امروزه به دلیل فواید متنوع و سازگاری بالا، اینولین به اکثر محصولات غذایی و همچنین مکمل های دارویی افزوده می شود. می توان این منبع انرژی طبیعی را به شکل قرص و کپسول به تنهایی و یا در ترکیب با اجزای دیگر از داروخانه های سراسر کشور تهیه کرد. علاوه بر این اینولین به طور طبیعی در مواد غذایی زیر هم یافت می شود:
- ریشه کاسنی
- کنگر فرنگی
- مارچوبه
- موز
- سیر
- تره فرنگی
- پیاز
- سیب زمینی وحشی
فوایدی که در ادامه مورد بررسی قرار می گیرند، با استناد به مقالات منتشر شده توسط مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا جمع آوری شده اند:
اینولین منبعی غنی از فیبر به شمار می رود و در عین حال نیز کالری کمی دارد. فیبر به هر کربوهیدراتی گفته می شود که بدن قابلیت هضم آن را در اختیار ندارد. بدین ترتیب به صورت دست نخورده در روده ها حرکت می کند و مسیر خود را به سوی روده بزرگ ادامه می دهد تا در آن جا به عنوان غذا برای باکتری های مفید دستگاه گوارش عمل کند.
فیبر موجود در اینولین محلول است. به این معنا که در آب حل می شود و قدرت انحلال در اسید معده را هم دارد. این ترکیب پس از حل شدن یک ماده ژلاتینی را شکل می دهد که:
- روند هضم را کند می کند
- احساس سیری را افزایش می دهد
- جذب کلسترول را هنگام عبور از دستگاه گوارش کاهش می دهد
روده هر یک از ما بین 15 هزار تا 36 هزار گونه باکتری را در خود جای داده است. تنها بخش کوچکی از باکتری های بدن می توانند مضر باشند. این در حالی است که باکتری های خوب فواید زیادی برای سلامتی دارند و اینولین نیز رشد این دسته از میکروارگانیسم ها را تحریک می کند. اینولین با کمک به افزایش تعداد باکتری های مفید در روده به ویژه بیفیدوباکتری ها و لاکتوباسیل ها به هضم بهتر یاری می رساند.
چنین باکتری هایی به موارد زیر کمک می کنند:
- دفع پاتوژن های ناخواسته (باکتری های بد)
- تحریک سیستم ایمنی بدن
- افزایش حرکات روده ای که به دفع مدفوع کمک می کنند و همینطور افزایش حجم مدفوع
- هرچند ممکن است حرکات روده ای بیشتری داشته باشیم، اما اینولین روند کلی هضم را کند کرده و جذب بهتر مواد مغذی از غذایی که مصرف می کنیم را میسر خواهد کرد
از طرفی دیگر با توجه به مطالعات معتبر، اینولین همچنین می تواند بدن را قادر به جذب بهتر کلیسم کند و همانطور که می دانید کلسیم در راستای ساخت یک سیستم اسکلتی قوی بسیار ضروری است.
اینولین به واسطه کند کردن روند هضم از جمله هضم کربوهیدرات ها، این اجازه را می دهد تا قند به آرامی و بدون افزایش ناگهانی به خون وارد شود. همین مسئله سبب می شود تا افزایش قند خون به طور طبیعی انجام شده و به نحوی سطح آن مدیریت شود.
بر اساس مقاله ای مربوط به سال 2015، اینولین ممکن است برای افراد پری دیابتیک مفید باشد. زیرا دیده شده حضور طولانی مدت آن در رژیم غذایی، به عنوان یک تثبیت کننده بالقوه قند خون عمل می کند. برخی دیگر از تحقیقات نیز نشان می دهند که این خواص می توانند به کنترل وزن کمک کنند.
مطالعات مختلف حاکی از آن هستند که مصرف زیاد فیبر غذایی مانند اینولین، با کاهش خطر ابتلا به سرطان به خصوص سرطان روده بزرگ در ارتباط است. این روزها بررسی های بیشتری در این زمینه در دست انجام هستند و در صورت اثبات اثرگذاری قطعی، پتانسیل ضد سرطانی اینولین تبدیل به یک برتری تجاری قابل ملاحظه خواهد شد.
همچنین از آن جایی که اینولین سبب تقویت سیستم ایمنی هم می شود، ممکن است مکمل های دارویی حاوی آن نقش پیشگیری کننده خوبی در برابر سرطان های دستگاه گوارش داشته باشند.
به گفته دانشمندان و متخصصین تغذیه، هر مقدار از اینولین برای مصرف انسانی کاملا بی خطر در نظر گرفته می شود. در این میان بسیار بعید است که ترکیب گیاهی نام برده باعث ایجاد واکنش های آلرژیک شود. با این حال در ابتدای مصرف اینولین، ممکن است برخی از افراد با ناراحتی های گوارشی مانند نفخ بیش از حد و یا مدفوع شل رو به رو شوند.
اگر اینولین را در رژیم غذایی خود قرار داده اید، توصیه می شود روزانه مقدار زیادی آب بنوشید و مطمئن شوید که با دوزهای پایین این روند را آغاز کرده اید. این رویکرد به جلوگیری از اختلالات گوارشی از جمله نفخ، اسهال و یا یبوست کمک می کند. باید توجه داشت که دوز معمول مصرف روزانه 3.1 گرم گزارش شده است و نیازی به استفاده بیش از حد نخواهد بود.
در خصوص بانوان باردار و یا شیرده بهتر است قبل از مصرف هرگونه مکمل به ویژه مکمل هایی که منشا گیاهی دارند (از جمله اینولین)، با پزشک معالج مشورت شود.