عصر ایران – بنابر نتایج مطالعه ای جدید، می توان به معرفی روشی جدید برای در امان ماندن از نیش پشه ها که یکی از مرگبارترین تهدیدات در جهان هستند، امیدوار بود.
گروهی از دانشمندان دانشگاه واشنگتن دریافته اند که پشه ها پس از شناسایی گاز دی اکسید کربن از نفس انسان، به طور معمول به سمت رنگ های خاصی مانند قرمز، نارنجی، سیاه و سبزآبی پرواز می کنند. این حشرات کوچک اغلب رنگ هایی مانند سبز، بنفش، آبی و سفید را نادیده می گیرند.
این یافته ها ممکن است ما را در جهت فراگیری نحوه یافتن میزبان توسط پشه ها سوق دهد زیرا پوست انسان یک سیگنال قرمز-نارنجی قوی به چشمان آنها ارسال می کند.
به گفته جفری ریفل، استاد زیست شناسی دانشگاه واشنگتن و مولف ارشد مطالعه، به نظر می رسد پشه ها از روایح برای کمک به تشخیص چیزهایی که اطراف آنها قرار دارد، مانند میزبانی برای نیش زدن، استفاده می کنند. زمانی که پشه ها ترکیبات خاصی مانند دی اکسید کربن را از نفس ما استشمام می کنند، آن رایحه چشم های حشره را برای اسکن رنگ هایی خاص و الگوهای دیداری دیگر که با میزبان بالقوه مرتبط هستند، تحریک کرده و به سمت آن هدایت می کند.
نتایج این مطالعه که در نشریه Nature Communications منتشر شده است، نشان می دهد حس بویایی پشه چگونه بر واکنش این حیوان بر نشانه های دیداری تاثیر می گذارد. دانستن این که کدام رنگ ها پشه های گرسنه را جذب کرده و کدام رنگ ها این گونه نیستند می تواند به طراحی مواد دفع کننده، تله ها و روش های دیگر برای دور نگه داشتن این حشرات از ما کمک کند.
به گفته ریفل، سه نشانه اصلی پشه ها را به سمت خود جذب می کند که شامل نفس، عرق و دمای پوست انسان می شوند. در این مطالعه نشانه چهارم یعنی رنگ قرمز نیز شناسایی شده است که نه فقط در لباس های انسان، بلکه در پوست هر فردی نیز یافت می شود. بدون در نظر گرفتن رنگدانه های پوست، همه ما یک علامت قرمز قوی ارائه می کنیم. فیلتر کردن این رنگ های جذاب در پوست یا پوشیدن لباس به رنگ هایی که پشه ها را جذب نمی کند می تواند روش دیگری برای در امان ماندن از نیش این حشرات کوچک اما خطرناک باشد.
پژوهشگران رفتار پشه های تب زرد ماده در مواجهه با نشانه های دیداری و بویایی مختلف را بررسی کردند. همانند گونه های دیگر پشه، تنها پشه های ماده تب زرد خون می مکند، اما نیش آنها می تواند تب دنگی، تب زرد، چیکونگونیا و زیکا را انتقال دهد.
در غیاب محرک بو، توجه چندانی به نقطه رنگی در کف محفظه ای که در آن قرار داشتند، نشان نمی دادند. پس از انتشار دی اکسید کربن در محفظه، پشه ها همچنان نقطه رنگی را اگر سبز، آبی، یا بنفش بود، نادیده می گرفتند. اما اگر نقطه به رنگ قرمز، نارنجی، سیاه یا سبزآبی بود، پشه ها به سمت آن پرواز می کردند.
پژوهش های پیشین نشان داده بود که فعالیت شکار پشه های ماده با استشمام دی اکسید کربن افزایش می یابد. مطالعه جدید دانشگاه واشنگتن نشان داده است که پس از استشمام دی اکسید کربن، چشم های پشه ها طول موج های خاصی را در طیف دیداری ترجیح می دهد.
بنابر آزمایش ها، پشه ها طول موج های بلندتر نور را پس از استشمام دی اکسید کربن ترجیح می دهند.
پوست انسان بدون در نظر گرفتن رنگدانه های آن، سیگنالی با طول موج بلند در محدوده قرمز-نارنجی منتشر می کند. از این رو، همه ما به چشم پشه ها وعده های غذایی خوشمزه ای به نظر می رسیم!
زمانی که تیم پژوهشی دانشگاه واشنگتن از کارت هایی با رنگ پوست انسان یا دست برهنه یکی از پژوهشگران استفاده کرد، پشه ها بار دیگر تنها پس از انتشار دی اکسید کربن در محفظه به سمت محرک دیداری پرواز کردند. در صورت استفاده از فیلترهایی برای حذف سیگنال های طول موج بلند یا پوشیدن دستکشی سبز رنگ، پشه ها با انتشار دی اکسید کربن نیز به سمت محرک دیداری پرواز نمی کردند.