روزنامه "فایننشال تایمز" با انتشار گزارشی از نزدیکی مواضع دو کشور ایران و روسیه در برابر غرب، نوشت: ایران به دنبال بهره برداری از شکاف بزرگ ایجاد شده بین روسیه و غرب است.
به گزارش عصرایران، در این مطلب آمده است:
رهبر ایران در سخنرانی اخیر خود در جمع دانشگاهیان و نخبگان ایرانی از کارایی پهپادهای نظامی ساخت کشورش تمجید کرد.
آیت الله خامنه ای در سخنرانی خود (بدون تایید ادعاهای مطرح شده از سوی غرب درباره فروش پهپادهای ایرانی به روسیه) گفتند: در حالی که زمانی تصاویر جنگ افزارهای ایرانی را فتوشاپ می خواندند اما الان می گویند: پهپادهای ایرانی خیلی خطرناک هستند، چرا به فلانی می فروشید؟"
"ولودیمیر زلنسکی" رییسجمهوری اوکراین، روسیه را به استفاده از پهپادهای شاهد-136 ساخت ایران علیه کشورش متهم کرد و گفت که مسکو هزاران پهپاد دیگر را سفارش داده است. ایران و روسیه هرگونه تجارت پهپادهای جنگی را تکذیب میکنند، اما آنچه مورد تردید نیست روابط صمیمانهتر بین مسکو و تهران از زمان تهاجم کامل به اوکراین در فوریه گذشته (اسفند 1400) است.
این امر در سفر اخیر ولادیمیر پوتین به تهران مشهود بود، زمانی که رهبری ایران، رییس جمهوری روسیه را به داشتن "ابتکار عمل" در جنگ قبل از تحمیل جنگ مشابه توسط غرب به او نسبت داد.
پوتین نیز در مقابل با فراخوانی برای تقویت همکاری نظامی بین دو کشور پاسخ داد و چشم انداز پیوستن ایران به مانورهای نظامی سه جانبه با چین را مطرح کرد.
تحلیلگران می گویند که رهبران ایران از شکافی که از زمان تهاجم بین روسیه و غرب باز شده است برای ایجاد یک رابطه راهبردی با کرملین استفاده می کنند که می تواند به حداقل رساندن تاثیر تحریم های دردناک ایالات متحده کمک کند.
محدودیت های تحریمی، ارتباط ایران با سیستم مالی جهانی و توانایی تجارت آن را محدود کرده و ایران را از درآمدهای مورد نیاز برای حفظ عملکرد اقتصادش محروم کرده است. روابط بهتر با مسکو می تواند از طریق تجارت و سرمایه گذاری، آن را جبران کند. دسترسی به سخت افزار نظامی روسیه هدف دیگر است.
"الهه کولایی" استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران، در این باره به فایننشال تایمز گفت: ذهنیت در تهران این است که هرچه شکاف بین روسیه و غرب بیشتر شود، فرصت های ایران برای پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان همکاری شانگهای، بیشتر می شود.
کولایی گفت: اینها می تواند به ایران کمک کند روابط تجاری خود را با سایر کشورها توسعه دهد، فرصتی که ایران نمی تواند نادیده بگیرد.
تحلیلگران ایرانی می گویند که هنوز نشانه های کمی وجود دارد که نشان دهد مسکو تهران را به عنوان یک شریک دایمی می بیند، در حالی که روابط دو کشور در حال حاضر تا حد زیادی به روند جنگ اوکراین و فرایند متوقف شده احیای برجام ستگی دارد. اما جمهوری اسلامی در شرایط حاضرچاره ای جز شرط بندی روی پوتین نمی بیند.
ایران با سوء ظن عمیق به آمریکا می نگرد و هدف واشنگتن را سرنگونی رژیم تهران می داند. سیاستمداران ایرانی می گویند کشورهای اروپایی ممکن است در این هدف مشترک نباشند، اما آنها به طور کامل از تحریم های ایالات متحده پیروی می کنند که بهبود روابط تجاری و فروش نفت را غیرممکن می کند.
کارشناسان (غربی) می گویند تغذیه جنگ کرملین برای ایران اولین گام به سوی روابط گسترده تر است که شامل جایگزینی ناوگان هواپیماهای جنگنده قدیمی این کشور با جت های سوخوی ساخت روسیه می شود.
دههها تحریمهای ایالات متحده بر فروش تسلیحات به ایران، این کشور را از مدرنسازی نیروی هوایی خود باز داشته و در عین حال باعث شده است که بر توسعه موشکهای بالستیک ارزانتر و پهپادها تمرکز کند.
"محسن جلیلوند" یکی از اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، در این باره میگوید: "مدرنترین جنگندههایی که ایران دارد، میگ 29 است که از شوروی خریداری شده است."
ایران اکنون امیدوار است جتهای مدرنی مانند سوخو-۳۴ بخرد، اما اینکه آیا روسیه آنها را به ایران بفروشد یا خیر، مشخص نیست.
سرتیپ "حمید واحدی" فرمانده کل نیروی هوایی ایران ماه گذشته تایید کرد که این کشور به دنبال خرید جت سوخو از روسیه است.
روابط دو کشور همیشه رو به جلو نبوده است. ابراهیم رییسی و دیگر رهبران ایران می دانند که مسکو در گذشته تاریخی هرگز شریک قابل اعتمادی برای تهران نبوده است، با یادآوری معاهدات قرن نوزدهمی که منجر به از دست دادن داغستان، گرجستان، آذربایجان و ارمنستان امروزی از قلمروی ارضی ایران شد. در موارد اخیر نیز قرارداد با روسیه برای ساخت نیروگاه اتمی بوشهر در جنوب ایران با تاخیر های زیادی مواجه شده است.
با این حال، دو کشور برای حفظ بشار اسد، رییس جمهوری سوریه در قدرت، همکاری کردند. روسیه همچنین از روند بازگشت آمریکا به برجام حمایت کرده است. پس از اینکه تهران و واشنگتن نتوانستند بر سر پیشنهاد اخیر اتحادیه اروپا به توافق برسند، مذاکرات در مورد این موضوع همچنان در بن بست باقی مانده است.
ایران همچنین به توافق بلندمدت با روسیه علاقه مند است، مشابه آنچه در سال 2021 با چین امضا کرد. این توافق برای گسترش همکاری در زمینه هایی از انرژی، پتروشیمی و انرژی هسته ای تا بخش های فناوری پیشرفته و نظامی بود.
نشانه هایی از افزایش تجارت ایران و روسیه مشاهده می شود. "حسامالدین حلاج" معاون امور بینالملل اتاق بازرگانی تهران در این باره گفت که هیاتهای تجاری روسیه از ماه مه به طور مرتب از ایران بازدید کردهاند.
بر اساس آمارهای رسمی، تجارت بین این کشورها در شش ماه منتهی به سپتامبر(شهریور) امسال، به 1.2 میلیارد دلار افزایش یافت که یک سوم بیشتر از مدت مشابه سال قبل است.
"سعید لیلاز" تحلیلگر اقتصاد سیاسی ایران، خاطرنشان کرد که تجارت روسیه و ایران به دلیل این واقعیت محدود می شود که هیچ کدام نیازی به خرید ارزشمندترین کالای دیگری یعنی هیدروکربن ها ندارند.
او گفت:" آیا می توانیم نفت و گاز را به روسیه بفروشیم یا برعکس؟ نه. بهترین پتانسیل برای همکاری دو کشور در بخش نظامی است."