عصر ایران - کیست درموئید زمانی ایجاد می شود که بافت زیر سطح پوست جمع شود و تشکیل یک توده بدهد. این کیست ها ممکن است حاوی مو، دندان یا حتی اعصاب باشند. آنها معمولا در بدو تولد ظاهر و اغلب روی نواحی سر و گردن دیده می شوند، اما ممکن است در تخمدان ها، ستون فقرات یا هر جای دیگری از بدن نیز خود را نشان دهند.
هرچند کیست های درموئید غالبا بی ضرر هستند، اما پزشکان اغلب این ضایعات را به کمک جراحی حذف می کنند. تمامی نکاتی که در ادامه مورد بررسی قرار می گیرند با استناد به مطالعات منتشر شده توسط کلینیک کلیولند قابل دسترسی هستند:
کیست درموئید شامل رشد بافت طبیعی است که در یک پاکت سلولی به نام کیسه محصور شده است. به طور معمول این بافت در یک مکان غیر منتظره در داخل یا زیر پوست بیمار رشد می کند.
درموئید به چیزی مشابه پوست اشاره دارد. کیست هم یک توده یا برآمدگی است که ممکن است حاوی مایع یا مواد دیگر باشد. اغلب کیست های درموئید حاوی مواد زرد رنگ چرب هستند، اما در عین حال ممکن است محتویات زیر را نیز داشته باشند:
- استخوان
- مایع
- مو
- اعصاب
- پوست
- غدد عرق
- دندان
کیست های درموئید می توانند در هر جایی از بدن حضور داشته باشند. آنهایی که نزدیک به سطح پوست هستند همچون توده های کوچک به نظر می رسند. این ضایعات همچنین ممکن است در عمق بیشتری از پوست یا داخل بدن نیز ایجاد شوند.
در ابتدا کیست درموئید می تواند همانند یک تومور به نظر برسد، اما این کیست ها معمولا مضر نیستند. با این حال غالبا نیاز به جراحی دارند و به خودی خود از بین نخواهند رفت.
از هر 10 کیست درموئید بیش از 8 مورد در ناحیه سر و گردن ایجاد می شوند. شایع ترین نوع کیست درموئید، کیست درموئید اطراف چشم است. این نوع کیست در نزدیکی لبه بیرونی یکی از ابروهای بیمار ایجاد می شود.
سایر انواع رایج کیست های درموئید عبارت اند از:
- کیست درموئید تخمدان: روی سطح یا داخل تخمدان ایجاد می شود
- کیست درموئید نخاعی: روی ستون فقرات شکل می گیرد
انواع نادرتر کیست های درموئید عبارت اند از:
- کیست درموئید اپی بولبار: در سطح چشم رخ می دهد
- کیست درموئید داخل جمجمه ای: در بافت مغز ایجاد می شود
- کیست درموئید سینوس بینی: در داخل بینی شکل می گیرد
- کیست درموئید اربیتال: در اطراف استخوان های حدقه چشم ایجاد می شود
هرچند این احتمال در خصوص هر فردی وجود دارد، اما ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی به طور معمول از هر 10 کیست درموئید، 7 مورد را در کودکان زیر 5 سال تشخیص می دهند. علاوه بر این حدود 4 مورد از هر 10 کیست درموئید در بدو تولد شناسایی می شوند.
بسیاری از کیست های درموئید در بدو تولد وجود دارند و مادرزادی هستند. این کیست ها زمانی ایجاد می شوند که لایه های پوست آنطور که باید با هم رشد نکرده باشند. چنین اختلالی در مراحل اولیه رشد در رحم (تکامل جنین) اتفاق می افتد.
برای تشکیل کیست درموئید، سلول های پوست، بافت ها و غدد در یک کیسه پوستی جمع می شوند. این غدد به تولید مایع ادامه می دهند و اغلب باعث رشد کیست می شوند.
بسیاری از افراد مبتلا به کیست درموئید هیچ علامت خاصی ندارند. در این میان برخی از بیماران با رشد کیست خود علائمی را تجربه می کنند که بسته به نوع کیست درموئید متفاوت است. برای نمونه:
- کیست درموئید دور چشم: توده در نزدیکی لبه خارجی ابرو ممکن است متورم شده و به رنگ زرد دیده شود. با گذشت زمان، این ضایعه می تواند شکل استخوان های ناحیه را تغییر دهد.
- کیست درموئید تخمدان: بیمار ممکن است در ناحیه لگن خود درد داشته باشد، به خصوص در زمان قاعدگی.
- کیست درموئید نخاعی: یک کیست درموئید در حال رشد ممکن است طناب نخاعی یا اعصاب را تحت فشار قرار دهد و باعث عوارض زیر شود:
* مشکل در راه رفتن
* بی اختیاری ادرار
* ضعف در پاها و بازوها
پزشک می تواند کیست درموئید را با توجه به محل قرارگیری آن به کمک روش های مختلف تشخیص دهد:
- معاینه فیزیکی: اگر کیست نزدیک به سطح پوست باشد، پزشک می تواند کیست و ناحیه اطراف آن را بررسی کند.
- سی تی اسکن یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): این آزمایش های غیر تهاجمی تصاویر واضحی از کیست ارائه می دهند. در نتیجه مشخص می شود که کیست در نزدیکی یک ناحیه حساس مانند شریان کاروتید قرار دارد یا خیر. همچنین قرارگیری کیست درموئید ستون فقرات در نزدیکی عصب نیز رویت می شود.
- سونوگرافی لگن یا سونوگرافی ترانس واژینال: در این روش از امواج صوتی بدون درد برای مشاهده تصاویر کیست درموئید تخمدان استفاده می شود.
همانطور که اشاره شد، جراحی تنها درمان موثر برای هر نوع کیست درموئید به شمار می رود. متد جراحی نیز بستگی به نوع کیست درموئید دارد:
- کیست درموئید دور چشم: پس از تزریق بی حس کننده موضعی، کیست از طریق یک برش کوچک خارج می شود.
- کیست درموئید تخمدان: پزشک ممکن است از یک روش جراحی نسبتا تهاجمی (سیستکتومی تخمدان) برای برداشت کیست بدون آسیب به تخمدان استفاده کند. با این حال اگر کیست بزرگ باشد، ممکن است نیاز به برداشت همزمان تخمدان و کیست وجود داشته باشد.
- کیست درموئید ستون فقرات: پزشک از یک میکروسکوپ جراحی و ابزار دقیق (میکروجراحی) برای برداشت کیست بهره می برد.