ای نام تو بهترین سرآغاز / بینام تو نامه کی کنم باز؟/ ای یاد تو مونس روانم / جز نام تو نیست بر زبانم»
این شعر نظامی است، در ابتدای منظومه «لیلی و مجنون». در اول کتاب های درسی خوانده ایم.
نظامی یکی از شاعران بزرگ ایران زمین است که شهرت جهانی دارد. افراد زیادی نظامی گنجوی را با اثر لیلی و مجنون آن میشناسند.
آرامگاه حکیم نظامی گنجوی/شهر گنجه، جمهوری آذربایجان
یکی از شاعران و داستانسرایان نامدار و مشهور ایرانی که در قرن ششم هجری زندگی میکرد، جمالالدین ابومحمد الیاس بن یوسف بن زکی بن موید یا همان نظامی نام داشت. نظامی نهتنها روش و سبک جداگانهای را در زمینه شعر و داستانسرایی بهکار بست، بلکه تاثیر ادبیات و شیوه او را میتوان در سبک شاعران و داستانسرایان پس از او هم به وضوح، مشاهده کرد.
شاعر بزرگ ایرانی، حکیم نظامی در قرن ششم هجری زندگی میکرد و در همان دوران، موفق شد سبکی را از خود در شعر و داستانسرایی بهجای بگذارد که در آثار شاعران پس از او در سدههای مختلف هم کاملا نمایان است.
نظامی به حدی مشهور است که از هر شخصی بخواهید نام یک شاعر را بگوید، قطعا نظامی یکی از نامهایی است که خواهید شنید و این نشان از شهرت بالای او دارد.
البته نظامی را نمیتوان فقط یک شاعر یا داستانسرا معرفی کرد؛ چراکه فعالیت و دانش او در علوم ادبی، نجوم، فلسفه، علوم انسانی، فقه، کلام و ادبیات عرب نیز زبانزد خاص و عام بود؛ اثر تمام این علوم و تسلط نظامی را میتوان در شعرهای فوقالعادهای که سروده است، کاملا احساس کرد.
نظامی در فاصله میان سالهای ۶۰۲ تا ۶۰۸ هجری قمری و در سن هفتاد سالگی، چشم از جهان فرو بست و آرامگاه او هم در کشور آذربایجان و شهر گنجه قرار دارد. البته این آرامگاه بهدلیل تحولات زیادی که در طول تاریخ و در شهر گنجه رخ داد، تغییر زیادی پیدا کرد و در نهایت، آرامگاه بازسازی شده نظامی را بهشکل کنونی و مطابق با تصویر در شهر گنجه کشور آذربایجان شاهد هستیم.
آرامگاه نظامی تاریخچه جذابی دارد و دانستن آن، خالی از لطف نیست. نخستین بنای آرامگاه نظامی به قرن سیزدهم میلادی باز میشود و پس از تخریب، مجددا در سال ۱۹۴۷ میلادی بازسازی شد. این پایان ماجرا نبود و بنای کنونی آرامگاه که بهشکل استوانه است هم در سال ۱۹۹۱ میلادی احداث شد.
آرامگاه نظامی شاهد جنگ میان روسیه و ایران هم بود و ترکشهای آن، چهارده سال بعد موجب فروپاشی آرامگاه شد و در نهایت، این میرزا آدیگوزل (خان منطقه قره باغ) بود که مجددا بنای آرامگاه را بازسازی کرد. در نهایت بنای فعلی آرامگاه که یک برج با ارتفاع ۲۰ متر است، در فضایی سرسبز ساخته شد.
جمالالدین ابومحمد در سالهای ۵۳۵ هجری قمری و در گنجه متولد شد. او نتوانست مدت زمان زیادی مهر پدر و مادری را تجربه کند؛ حکیم نظامی از بخت بد روزگار، پدر و مادر خود را در دوران کودکی از دست داد و طعم یتیمی را چشید.
شواهد تاریخی نشان میدهد که نظامی در سنین جوانی، هیچگاه از شهر گنجه خارج نشد. او در جوانی موفق شد علوم مختلف را بیاموزد و به زبانهای آذری، عربی، فارسی و پهلوی، مسلط شود.