اوزیل به ارزش آن عکس واقف بود!

عصر ایران؛ احمد فرتاش - در خبرها آمده است که مسعود اوزیل، هافبک پیشین تیم ملی آلمان و تیم‌های آرسنال و رئال مادرید، احتمالا یکی از کاندیداهای حزب سیاسی اردوغان (عدالت و توسعه) در انتخابات پارلمانی این کشور خواهد بود.

اردوغان هفتۀ قبل اعلام کرد که در لیست انتخاباتی حزبش، شگفتی‌هایی وجود خواهد داشت و در روزهای اخیر نیز یکی از رسانه‌های ترکیه خبر داده است که اوزیل در پی ورود به عالم سیاست است.

طبیعتا اوزیل در آلمان شانس چندانی برای ورود به دنیای سیاست ندارد چراکه او در اواخر دوران حضورش در تیم ملی آلمان، محبوبیتش را به شدت از دست داد؛ چنانکه تعارف و رودربایستی را کنار گذاشت و از مردم آلمان انتقاد کرد که همیشه در شکست‌ها دنبال یک مقصر غیرآلمانی می‌گردند و کسی را بهتر از او پیدا نمی‌کنند؛ و در پیروزی‌ها نیز سهم او را فراموش می‌کنند.

مسعود اوزیل و ایلکای گوندوگان، دو هافبک ترک‌تبار تیم ملی آلمان، حدود یک ماه قبل از جام جهانی 2018، دقیقا در 25 اردیبهشت 1397، در لندن با اردوغان دیدار کردند. این دیدار در حاشیۀ برنامۀ یک بنیاد ترکیه‌ای که به دانشجویان کمک می‌کند، صورت گرفت.

اوزیل در آن زمان در آرسنال توپ می‌زد و ساکن لندن بود، گوندوگان هم برای منچسترسیتی بازی می‌کرد و از منچستر خودش را به لندن رساند. عکس‌های منتشره از دیدار اوزیل و گوندوگان با اردوغان، که این دو بازیکن را در حال تقدیم پیراهن‌های امضا شده‌شان به رئیس‌جمهور ترکیه نشان می‌داد، با انتقاد جمعی از سیاستمداران آلمانی و فدراسیون فوتبال آلمان مواجه شد.

راینهارت گریندل، رئیس وقت فدراسیون فوتبال آلمان، اردوغان را سیاستمداری خواند که به ارزش‌هایی که این فدراسیون از آن‌ها دفاع می‌کند، "به اندازۀ کافی" احترام نمی‌گذارد. وی همچنین گفت: «برای بازیکنان تیم ملی ما خوب نیست که اجازه بدهند بازیچۀ مبارزات انتخاباتی رئیس‌جمهور ترکیه بشوند.»

 ولی یواخیم لو، سرمربی تیم ملی آلمان، هشت روز پس از دیدار جنجال‌برانگیز این دو بازیکن تیمش با اردوغان، در یک نشست خبری گفت: «من در این مورد با اوزیل و گوندوگان به طور خصوصی صحبت کردم و هر دو به من اطمینان دادند که هدفی سیاسی در پس آن ملاقات و انتشار آن عکس‌ها نبود. برای من این موضوع تمام شده است و بهتر است دیگر به آن پرداخته نشود.»

اولیور بیرهوف مدیر وقت تیم ملی آلمان نیز دربارۀ عکس‌های منتشره از اوزیل و گوندوگان با اردوغان گفت: «این دو بازیکن از ارزش نمادین این عکس بی‌اطلاع بوده و فدراسیون حتما با آن‌ها در این زمینه صحبت خواهد کرد.»

یک ماه پس از اتمام جام جهانی 2018، مسعود اوزیل با انتشار بیانیه‌ای از تیم ملی آلمان خداحافظی کرد. آلمان در گروهش با شکست مقابل کرۀ جنوبی حذف شد و بسیاری از مردم آلمان او را یکی از مسببان حذف زودهنگام تیم ملی کشورشان از جام جهانی دانستند.

اوزیل در بیانیه‌اش از "حملات نژادپرستانه" انتقاد کرد و دربارۀ نارضایتی‌اش از راینهارت گریندل هم نوشت:

«مهمترین مسئله ای که باعث ناامیدی من در ماه‌های گذشته شد بی‌احترامی از سوی فدراسیون فوتبال آلمان و به طور خاص از طرف رییس این فدراسیون، راینهارت گریندل، بود. در حالی که من تلاش می‌کردم اصالتم و در نتیجه دلایل پشت این عکس را به گریندل توضیح دهم، او بیشتر علاقه داشت که دربارۀ نظرات سیاسی خودش صحبت کند و نظرات من را تحقیر کند. من نمی‌توانم بیشتر از این قربانی بی کفایتی و ناتوانی او در ادارۀ امور شوم.»

هر چه بود، جنجال آن دیدار با این دو انتقاد اساسی به پایان رسید: آلمانی‌ها اوزیل را به سیاسی‌کاری و حتی "آلمانی نبودن" متهم کردند، اوزیل هم آن‌ها را به نژادپرستی متهم کرد.

در اینکه جامعۀ آلمان به نگرش‌های نژادپرستانه آلوده است، کمتر کسی تردید دارد. اگرچه دولت آلمان سخت در تلاش بوده تا از نژادپرستی رایج در فرهنگ ملتش بکاهد و تا حد قابل توجهی هم موفق بوده است.

اما الان که پنج سال از آن ماجرا می‌گذرد، به نظر می‌رسد انتقاد آلمانی‌ها به اوزیل بیراه نبوده. حتی اگر سخنان یواخیم لو و بیرهوف در آن زمان درست بوده باشد، یعنی هدفی سیاسی در پشت دیدار اوزیل و اردوغان در کار نبوده و اوزیل از ارزش نمادین عکسش با اردوغان مطلع نبوده باشد، الان آن دیدار به سرمایه‌ای سیاسی برای اوزیل و اردوغان بدل شده است. یعنی قرار است اوزیل را راهی پارلمان ترکیه سازد و شانس پیروزی اردوغان را در انتخابات آتی ترکیه بیشتر کند.

و از آنجا که یک آلمانی قاعدتا نباید نمایندۀ پارلمان ترکیه شود، باید گفت تردید مردم آلمان در "آلمانی بودن" اوزیل هم بیراه و بی‌اساس نبوده. هر چند که به این موضوع می‌توان از این زوایه هم نگریست که این آلمانی‌ها بودند که اوزیل را انداختند در آغوش اردوغان!

اگر اوزیل قبل و بعد از برگزاری جام جهانی 2018 با آن همه انتقاد مواجه نمی‌شد و حمایت فدراسیون آلمان شامل حالش می‌شد و می‌توانست مثل کسانی چون بیرهوف و کلینزمن در ساختار فوتبال آلمان ارتقا یابد، هیچ بعید نبود که پیشرفت در فوتبال آلمان در قالب مربی یا یک مقام مدیریتی را به حضور در پارلمان ترکیه ترجیح دهد.

اما تیم ملی و فدراسیون فوتبال آلمان با لوتار ماتیوس و میشائیل بالاک هم در نیمۀ دوم دهۀ 1990 و نیمۀ اول دهۀ 2010 رفتار جفاکارانه‌ای داشتند. هر دو این بازیکنان کاپیتان تیم ملی آلمان بودند ولی وقتی پس از یک دوره غیبت خواستند به تیم ملی برگردند، یورگن کلینزمن و فیلیپ لام حاضر نشدند بازوبند کاپیتانی را به آن‌ها پس دهند و مربی و فدراسیون هم پشت ماتیوس و بالاک را خالی کردند.

 در نتیجه، بالاک قید بازگشت به تیم ملی را زد ولی ماتیوس حاضر شد بدون بازوبند کاپیتانی هم برای آلمان بازی کند. بالاک و ماتیوس آشکارا آلمانی‌تر از اوزیل بودند. ملیت، اگرچه به لحاظ حقوقی در تابعیت سیاسی خلاصه می‌شود، ولی ریشه‌های تاریخی و فرهنگی هم دارد.

به هر حال مسعود اوزیل در آستانۀ آزمودن بختش برای ورود به فضای سیاسی ترکیه است. دلیل این کار او هر چه باشد، او دارد از حقش استفاده می‌کند و کسی را نمی‌توان بابت استفاده از حق و حقوقش ملامت کرد.

اما اگر حزب عدالت توسعه در انتخابات آتی شکست بخورد، یعنی نه اردوغان به ریاست جمهوری برسد نه اوزیل به پارلمان راه یابد، مسعود اوزیل بدجوری سنگ روی یخ می‌شود! باید دید زور این ستارۀ آلمانی در افزایش شانس پیروزی اردوغان چقدر است. حتی اگر اردوغان مجددا رئیس‌جمهور ترکیه نشود ولی اوزیل به پارلمان راه یابد، باز می‌توان اوزیل را برندۀ بازی دانست.

بیشتر بخوانید:

ژنرال دوگل ؛ دموکرات مردد

مذهب و اپوزیسیون در لهستان کمونیستی

دموکراسی، مبنای وحدت ملی در آفریقای جنوبی

آرسنال به روغن‌سوزی افتاده

طارمی مهره سیاسی دولت‌های ایران و عربستان؟

دربی ۱۰۰ بدون حضور بانوان/ احتمال تغییر ساعت دیدار سرخابی‌ها

طعنه عادل فردوسی‌ پور به خانم بیکاز جام جهانی (ویدئو)

جامعه‌شناسی فوتبال بر سیاق جامعه‌شناسی سیاسی

تماشاخانه

داستان غم‌انگیز کودکی در غزه : «می‌خواهم روی پای مادرم بخوابم» / خبرنگار او را در شرایطی عجیبی پیدا کرد (فیلم)

قوچ‌مستی آغاز شده / قوچ‌های مست حواس‌شان به شکارچی‌ها نیست / نگرانی‌‌‌ها از شکار بیرحمانه (فیلم)

فیلم های دیگر