عصر ایران؛ فردین علیخواه-عضو گروه جامعهشناسی دانشگاه گیلان- تبلیغاتشان در شبکههای اجتماعی اغلب با چنین تصاویری همراه است: چند وانت پیکاپ که بیشترشان مشکی هستند بهردیف و بهآرامی در جادههای بکر خارج از شهر تردد میکنند.
بعضی از رانندگان این وانتها بیدلیل با انگشت، رو به دوربین علامت «پیروزی» را نشان میدهند. بعد آلاچیقهای سیّاری میبینیم که بسیار شیک در مراتع، دشتهای سرسبز و یا در دل جنگل ایجاد شدهاند.
حالا، خانمی، با کلاه پانامایی، که کفگیر چوبی فانتزی در دست دارد به تابههای مختلفی که از آنها بخار بلند میشود سرکشی میکند. مهمترین قسمت این ویدئوها اما میز چندمتری است که روی آن انواع خوراکیها به شکلی مجلسی و رنگووارنگ چیده شده است.
اینگونه به ذهن متبادر میشود که قرار است از مهمانان به شکلی جانانه و حسابی پذیرایی شود. هم انواع و اقسام پیشغذا هست و هم انواع و اقسام دسر، غذاهای اصلی هم که جای خود دارد. کمی آنطرفتر از میزهای وسوسهانگیز غذا، تخت آویز (ننو) نشان داده میشود که افرادی در آن دراز کشیدهاند و...
دوستان گرانقدر من. اگر به جنگل میروید، و اگر قصد حضور در محیطهای بکر در دل طبیعت را دارید تنها برای چند روز مصرفگرایی حاکم بر زندگی شهری را همراه خود به جنگل نبرید.
تنها برای چند روز حداقل در جنگل، سبک زندگی جنگلی را پیشه کنید: بی زرقوبرق، بی بریزوبپاش، بی تجمل و بیتکلف. ما فقط با جمعکردن زباله و ریختن آن در کیسههای از پیش آماده نباید وجدانمان را آسوده سازیم و چنین تصور کنیم که مشتاق و مراقب طبیعتیم.
ما با سبک و سیاقی که برای حضور در طبیعت انتخاب میکنیم هم میتوانیم به طبیعت نزدیک، و با آن دوست باشیم.
من فکر میکنم که این سبک از رفتن به فضاهای بکر طبیعی و البته، این شکل از تبلیغ آن در شبکههای اجتماعی در بلندمدت به نفع طبیعت نیست.
آنچه در حال رخدادن است سفری طبیعتمحور نیست. این، تداوم قدرت غالب کلانشهر و قواعد زندگی در آن است که دارد خودش را به جنگل نیز تحمیل میکند. بگذارید مصرفگرایی بماند برای شهر. در جنگل، جنگلی باشید.
البته میدانم که بخشی از موضوع، تفنن، تفریح و جستجوی آزادی بیشتر در چنین محیطهایی است، بخشی از موضوع فرار از رصد «چشمان ناظر»ی است که میخواهد تمام زوایای زندگی روزمره ما را رصد کند. ولی از طرف دیگر، چنین تصاویری بیانگر اتصال به طبیعت در برداشتی مدرن نیست بلکه یادآور شکارهای ناصرالدینشاه، با اعوان و انصارش در محیطهای بکر طبیعی است.
میتوان به طبیعت رفت، تجربه گریز و رهایی داشت ولی مصرفگرایی را با خود به طبیعت حمل نکرد.