پشت پرده مرگ مشکوک دختر ۱۵ ساله که قربانی کودک همسری و خشونت خانگی شد/ قتل یا خودکشی ؟

اعتماد نوشت: «دختر ۱۵ ساله‌شان را که قربانی کودک همسری بود به دلایلی نامشخص خفه کرده‌اند و به قتل رسانده‌اند. سپس دور گردن او شالی گره زده‌اند و جسدش را گوشه‌ای از حیاط داخل طویله رها کرده‌اند. بعد هم به کوچه رفته‌اند و فریاد کشیده‌اند که دخترشان راحله خودکشی کرده است» ...

 

روز پنجشنبه ۲۲ تیر ماه جاری برخی شبکه‌های اجتماعی اعلام کردند؛ دختری ۱۵ ساله با هویت «راحله. ر» از توابع شهرستان خوی در آذربایجان غربی به خاطر «خشونت خانگی» خودکشی کرده است.

 

پیگیری‌های «اعتماد» در مورد این خبر، اما چیز دیگری می‌گوید؛ راحله فرزند دوم خانواده در ۱۲ سالگی به اصرار پدر و مادرش با مردی که حدودا ده، پانزده سال از او بزرگ‌تر بود ازدواج می‌کند و راهی ارومیه می‌شود. راحله که دو، سه روز قبل از حادثه به خانه پدری‌اش برمی‌گردد، توسط پدر و مادرش با انگیزه‌ای نامشخص کشته می‌شود. عموی راحله در مورد این خبر به «اعتماد» می‌گوید: «قبلا هم خواهر بزرگ‌تر راحله خودش را از ساختمان به پایین پرتاب کرده بود. زنده ماند، ولی دست و پایش شکست.»

 

یک منبع آگاه نیز در مورد این واقعه وحشتناک به «اعتماد» می‌گوید: «وقتی عوامل پلیس به محل حادثه می‌روند، تشخیص می‌دهند این دختر به قتل رسیده است. در نتیجه پدر و مادر این دختر که ابتدا عنوان کرده بودند دخترشان خودکشی کرده، بازداشت می‌شوند. حالا هم پدر این دختر نوجوان در اعترافات خود اظهار کرده که راحله را با همدستی همسرش به قتل رسانده است، اما هنوز از چرایی ماجرا چیزی نگفته‌اند.»

 

 

رازی روستایی است از توابع بخش قطور و در شهرستان خوی استان آذربایجان غربی واقع شده است. این روستا هم‌مرز با کشور ترکیه است و بیش از ۱۰۰۰ نفر جمعیت دارد. اهالی این روستا نسبت به روستا‌های دیگر شهرستان خوی کمی به‌روز هستند...

 

یک منبع مطلع که نخواست نامش فاش شود از اهالی این روستاست. او در مورد این اتفاق به «اعتماد» می‌گوید: «این خانواده، دختر بزرگ‌شان؛ هانیه را هنگامی که دوازده، سیزده سال داشت، وادار به ازدواج کردند. هانیه پس از مدتی از همسرش جدا شد. بعد هم او را به عقد یکی از اتباع مهاجر در کشور همسایه درآوردند، اما وقتی هانیه متوجه می‌شود همسرش می‌خواهد او را بفروشد، به روستای‌شان برمی‌گردد. همان موقع تصمیم به خودکشی می‌گیرد و خود را از بالای یک ساختمان به پایین پرت می‌کند. در حال حاضر هم تهران زندگی می‌کند، ولی هیچ کس از او خبری ندارد و، اما راحله دختر دوم خانواده که حالا می‌گویند؛ خودکشی کرده است وقتی دوازده ساله بود او را به مردی که چندین سال از او بزرگ‌تر بود، می‌دهند.

 

راحله برای زندگی با این مرد به ارومیه می‌رود. چند روز قبل از ماجرا راحله تنها و بدون همسرش به خانه پدری‌اش می‌آید تا اینکه چهارشنبه بعدازظهر خبر در روستا می‌پیچد که راحله خودکشی کرده، اما وقتی ماموران پلیس با صحنه روبه‌رو می‌شوند به پدر و مادر راحله شک کرده و آن‌ها را بازداشت می‌کنند. البته پدر راحله به مواد مخدر اعتیاد دارد.»

 

یکی از بستگان نزدیک راحله که زنی جوان است نیز به «اعتماد» می‌گوید: «مادر راحله به دلیل خلق و خوی تندی که داشت اکثر فامیل با او رفت و آمد نداشتند، ولی ما شنیدیم راحله قصد داشته فرار کند و پیش خواهرش در تهران برود برای همین خانواده‌اش او را به روستای محل زندگی‌شان می‌آورند و این اتفاق می‌افتد.»

 

یکی دیگر از اقوام این خانواده هم به «اعتماد» می‌گوید: «من روستای رازی زندگی نمی‌کنم، اما چهارشنبه خانه اقوام‌مان در این روستا دعوت بودیم. وقتی به روستا رسیدم، دیدم همه اهالی دارند به خانه اقوام‌مان می‌روند. استرس گرفتم و به خانه آن‌ها رفتم. آنجا که رسیدم دیدم جنازه راحله در طویله افتاده است. حالم بد شد و سریع بیرون آمدم. جنازه پزشکی قانونی است و هنوز خاک‌سپاری انجام نشده. پدر و مادر راحله هم فعلا بازداشت هستند.»

 

حالا عموی راحله به برخی سوالات پاسخ می‌دهد:

 

 

سه فرزند دارد که هر سه دختر هستند. راحله فرزند دوم خانواده بود.

 

 

کارگر است و در مرز کار می‌کند.

 

 

دو، سه سالی می‌شد که ازدواج کرده بود. با همسرش مشکل داشت برای همین به خانه برادرم آمده بود. راحله با همسرش اختلاف سنی زیادی داشتند.

 

 

بله. از یک ساختمان خود را به پایین پرت کرد و دست و پایش شکست.

 

 

بله. گفته‌اند؛ راحله خودکشی کرده، اما ما هیچ وسیله‌ای مثل طناب یا... آنجا ندیدیم. با شخصیتی که من از او می‌شناسم دختری نبود که بخواهد خودکشی کند. اهالی گفته‌اند؛ مادر و پدرش او را کشتند. حالا دیگر نمی‌دانیم، ولی برادرم و همسرش فعلا در بازداشت هستند...

 

 

یکی از مطلعان این ماجرا ادعا می‌کند؛ تمام این اتفاقات مربوط به مادر خانواده می‌شود. او در جزییات بیشتر به «اعتماد» توضیح می‌دهد: «راحله از ارومیه به خانه پدرش می‌آید و عنوان می‌کند که قصد دارد از همسرش جدا شود و به خانه خواهرش در تهران برود. همین می‌شود که مادر راحله حدود ساعت ۲ الی ۲ و نیم با «بالش» راحله را خفه می‌کند. پدرش هم آنجا حضور داشته و می‌دیده که همسرش فرزندشان را دارد می‌کشد. بعد با کمک هم او را به طویله می‌برند و شالی دور گردن او می‌اندازند و داد می‌زنند که دخترمان خودکشی کرده است. اهالی به خانه آن‌ها می‌روند، ولی هیچ اثری از خفگی با شال یا طناب دور گردن راحله وجود نداشته است. وقتی ماموران انتظامی به محل می‌رسند، می‌گویند که علت مرگ خودکشی نیست و این دختر کشته شده است. مادر این بچه‌ها حالت عادی نداشت و اهالی جرات نمی‌کردند به او نزدیک شوند. حتی هیچ کس از اقوام این خانواده با آن‌ها رفت و آمد نداشت.»

 

یک فعال اجتماعی در شهرستان خوی که تمایلی ندارد نامش در این گزارش ذکر شود به «اعتماد» می‌گوید: «راحله به خاطر مشکلاتی که پیش آمده بود و هنوز هم کسی درست نمی‌داند مشکلات چه بوده به خانه پدری‌اش در روستای رازی می‌رود و روز پنجشنبه ۲۲ تیر ماه در روستا شایع می‌شود که راحله خودکشی کرده است، اما با تحقیقاتی که انجام داده‌ام، متوجه شده‌ام که پدر دختر با همدستی همسرش دخترشان را به قتل رسانده. این موضوعات بسیار ناراحت‌کننده است و ما هر ماه سه، چهار فقره از این جنایت‌ها را در خوی شاهد هستیم. استان آذربایجان غربی، خوزستان، کردستان و اطراف ایلام از این اتفاقات زیاد رخ می‌دهد.

 

ببینید خانواده‌ها در این مناطق وضعیت مالی خوبی ندارند و مجبورند وقتی دخترشان کم سن و سال است او را شوهر بدهند تا از مخارج خودشان کم کنند. برای همین اکثر دختران ما در این مناطق قربانی کودک همسری می‌شوند. بخش قطور شهرستان خوی، چون جزو مناطق مرزی است مردم زیر خط فقر هستند. خیلی وقت است که ترکیه دیوار مرزی کشیده. قبلا افراد به هر وسیله‌ای از مرز‌های ترکیه کالا وارد یا خارج می‌کردند و می‌توانستند مبلغی را بابت همین کار دریافت کنند. در نتیجه وضعیت مالی اکثر این افراد بهتر شده بود، اما از وقتی که رفت و آمد در مرز‌ها سخت شده وضع مالی این افراد هم به‌شدت ضعیف شده است. کشاورزی و دامداری هم اینجا وضع اسفناکی دارد. 

 

یک مثال برای‌تان بزنم؛ ماهیانه چندین میلیارد یارانه فقط به بخش قطور تزریق می‌شود. جمعیت بخش قطور حدود ۴۰ هزار نفر است. اگر دولت از مبلغ یارانه افراد، یک کارخانه در این مناطق راه‌اندازی کند هزاران خانواده هم شغل پیدا می‌کنند و هم از ماهی یک میلیون و خرده‌ای که دولت بابت یارانه به آن‌ها پرداخت می‌کند، می‌توانند بیشتر به دست بیاورند. ببینید آسیب‌های اجتماعی با یکدیگر در ارتباط هستند.

 

نمی‌توانیم بگوییم طرف فقط قربانی کودک همسری بوده... ما می‌گوییم؛ اکثر دختران در این مناطق قربانی کودک همسری هستند. خب این واژه مسائل و مشکلات دیگری به همراه دارد. خانواده‌ها از فقر و نداری مجبور می‌شوند دخترشان را زود شوهر بدهند. اکثر این دختران هم که در کودکی ازدواج می‌کنند آینده خوبی ندارند. خودتان شاهد هستید در اکثر موارد یا به دست پدران یا به دست شوهران خود کشته می‌شوند. اگر هم به دست پدر و شوهر کشته نشوند به خاطر مشکلاتی که در زندگی پیدا می‌کنند یا خودسوزی می‌کنند یا از شیوه‌های دیگر برای پایان دادن به زندگی که به آن‌ها تحمیل شده استفاده می‌کنند.»

 

عموما واژه کودک‌همسری در ایران در مورد کودکان دختری به کار می‌رود که با مردان بزرگسال به خاطر اجبار حاصل از سنت‌های قومی، فقدان دانش و تحصیلات یا مشکلات اقتصادی خانواده ازدواج می‌کنند. 

 

طبق بررسی‌های «اعتماد» استان‌های مرزنشین خوزستان، کردستان، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی و سیستان و بلوچستان بیشترین تعداد ازدواج در سنین کودکی در آنان رخ می‌دهد. از جمله دلایل رایج کودک همسری در ایران می‌توان به «فقر و آداب و رسوم فرهنگی» اشاره کرد. در اکثر این موارد دختران قربانی کودک همسری می‌شوند.