چه کسی جانشین هیتلر شد؟ (+فیلم)

عصر ایران؛ لیلا احمدی - کارل دونیتس افسر ارشد نیروی دریایی آلمان بود. او در سپتامبر ۱۸۹۱ در گرینو منطقه‌ای حوالی برلین به دنیا آمد. کارل فرزند آنا بیر و امیل دونیتس بود و برادری بزرگ‌تر از خود داشت. او در سال ۱۹۱۱ روانۀ نیروی نظامی آلمان شد و فراز و نشیب زندگی‌اش آغاز شد. درخشش مرد جوان محسوس بود. با شتاب فزاینده‌ای پیشرفت کرد و به درجۀ ستوانی رسید. 

کارل دونیتس رهبر و طراح ناوگان زیردریایی آلمان، دستیار تراز اول پیشوای رایش و از سران بلندپایۀ آلمان بود. با اینکه تا سال ۱۹۴۴ به طور رسمی به حزب نازی نپیوست، اما نقش مهمی در به قدرت رساندن هیتلر داشت و پس از خودکشی هیتلر در ۳۰ آوریل ۱۹۴۵، بنا به وصیت پیشوا، به صدراعظمی آلمان و فرماندهی نیروهای مسلح منصوب شد. دونیتس پس از مرگ هیتلر با متفقین قرارداد صلح امضا کرد و ۲۰ روز جانشین وی شد.  

فیلم این گزارش را اینجا ببینید

زندگی پرحادثۀ دونیتس از جایی قوت گرفت که در سال ۱۹۱۸ حین خدمت به عنوان فرماندۀ ناظر نیروی دریایی به اسارت نیروهای انگلیسی درآمد و در جزیرۀ مالت زندانی شد. جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۸ به پایان رسید، اما دونیتس در یکی از اردوگاه‌های بریتانیایی در حوالی شفیلد محبوس بود. همان‌جا در همان اردوگاه طرح تهاجمیِ "رودل تاکتیک" یا "تاکتیک بسته" که عموماً "وولف پک (بستۀ گرگی)" نامیده می‌شود  را صورت‌بندی کرد و از آن زمان تا سال ۱۹۳۶ به طور جدی به بررسی پیچیدگی‌های نظامی نیروی دریایی مشغول شد.  

دونیتس سال‌ها بعد با به قدرت رسیدن هیتلر مأمور شد تا ناوگان دریاییِ آلمان را سر و سامان دهد و با چنان مهارتی در این کار پیش رفت که در سال‌های نخست جنگ جهانی دوم، "زیردریایی‌های یو شکلِ" آلمانی را به تهدیدی جدی برای نیروهای انگلیسی مبدل کرد.

 قایق‌های گشتِ دریایی آلمان با ساختار "بستۀ گرگی" قدرتمندانه مسیرهای عریض و طویل دریایی را طی می‌کردند. مسیرهای دریایی در احاطۀ نیروهای دونیتس بود. کافی بود یکی از قایق‌های آلمانی سیگنال مواجهه با متفقین را نشان دهد تا سایر قایق‌های یو شکل یا او همراه شوند و برای نابودیِ هدف دست به یکی کنند. 

پیش از دونیتس راهبرد اصلی نظامی از آنِ دریادار آمریکایی آلفرد ماهان بود که بر توسعۀ زیردریایی‌های مسطح تأکید داشت. اکنون طرح عملیاتی دونیتس با معرفی زیردریایی‌های یوشکل، طرحی بدیع، متفاوت و قدرتمند بود، طراحی تاکتیکیِ توانمندی داشت و به تقویت و پیشبرد ارتش آلمان منجر می‌شد. 
 
او در سال ۱۹۳۷ به طور جدی بر مسألۀ انهدام کشتی‌های تجاری و تانکرهای بریتانیایی متمرکز شد. انهدام کشتی‌های نفتکش حائز اهمیت بود چون دشمن را از منابع ساخت تسلیحات جنگی بی‌نصیب می‌ساخت. 

آلمانی‌ها با یورش به کشتی‌ها و تجهیزات دریایی و با بمباران و مین‌گذاری زیردریایی‌ها، آسیب‌های زیادی به دشمن وارد کردند. روشن بود که ناوگان آلمانی با بهره‌گیری از ۳۰۰ قایق یوشکل می‌تواند بریتانیا را از جنگ خارج کند.

 تاکتیک بستۀ گرگی به مدد فرستنده‌های رادیویی پیشرفته و ارسال فرکانس‌های دقیق به طور خاص کشتی‌های حامل تجهیزات نفتی و تسلیحاتی را نشانه می‌گرفت. دونیتس با تأیید طرح عملیاتیِ ویلهم مارشال ایدۀ حمله به کامیون‌های تجهیزاتیِ دشمن را نیز به تصویب رساند و عملیات تهاجمی را وسعت بخشید.  

 در آن زمان بسیاری افراد از جمله دریاسالار اریک ریدر با او مخالف بودند و نحوۀ هزینۀ بودجه در نیروی دریایی را به صلاح نمی‌دانستند. ریدر امید داشت که جنگ به تأخیر بیافتد تا "طرح Z" به عنوان طرح جایگزین در مبارزۀ مؤثر با ناوگان سلطنتی آمادۀ بهره‌برداری شود. این اتفاق نیفتاد و طرح مورد نظر او تا سال ۱۹۴۵ آماده نشد. او تأکید می‌کرد که نیروی دریایی آلمان کم‌توان‌تر از ناوگان سلطنتی بریتانیا است و این نبرد پایان خوشی نخواهد داشت. 

دونیتس این یأس و دیدگاه تقدیرگرایانه را رد می‌کرد و بر آموزش دقیق‌تر نیروهایش تأکید داشت. او باور داشت که میدان نبرد تغییر کرده و هدف جدید زیردریایی‌هایش حمله به تسلیحات نظامی و منابع تجاری است. 

دونیتس روند دشوار و درعین‌حال موفقیت‌آمیزی داشت و در ژانویۀ ۱۹۳۹ به فرماندهی یگان زیردریایی‌های نظامی منصوب شد. در سپتامبر ۱۹۳۹ آلمان به لهستان حمله کرد. انگلیس و فرانسه علیه آلمان اعلام جنگ کردند و جنگ جهانی دوم آغاز شد. 

طرح  Z هنوز آمادۀ بهره‌برداری نبود و نیاز به ناوگان متوازن با تعداد قابل توجهی قایق سرپوشیدۀ مسطح و چندین هواپیمای بدون سرنشین داشت. تجهیزات دونیتس هم ناکافی بود و فقط تعداد کمی قایق یوشکل نامناسب دراختیار داشت. 

دونیتس پیش از شروع جنگ به هیتلر هشدار داده بود که منابع نظامی کافی نداریم و ارتش آلمان آماده نیست. به هر روی با هرچه داشت وارد میدان جنگ شد این در حالی بود که ریدر کماکان به او می‌تاخت و هیتلر نیز خواهان آن بود که قایق‌های جنگی را تمام و کمال به عملیات نظامی علیه ناوگان بریتانیا اختصاص دهد. با همۀ این‌ها نتیجۀ عملیات موفقیت‌آمیز بود. 

دونیتس در یکم اکتبر ۱۹۳۹ به عنوان دریاسالار پشتیبان و فرماندۀ ناوگان زیردریایی‌ها انتخاب شد و در یکم سپتامبر همان سال قائم‌مقام نیروی دریایی شد و به مرزهای فرانسه یورش برد. با شکست فرانسه آلمان به تجهیزات و پایگاه‌های نظامی فراوانی دست یافت. فرانسه در تاریخ ۱۰ می ۱۹۴۰ تسلیم بدون قید و شرط را پذیرفت. شمال این کشور به طور مستقیم تحت نظر دولت برلین اداره می‌شد و نیمۀ جنوبی آن هم در اختیار حکومت دست‌نشانده‌ای به نام دولت ویشی قرار گرفت. 

آلمان پیوسته در حال جنگ بود. در ۱۹۴۱ هیتلر به ایالات متحده اعلام جنگ کرد و برنامه‌ریزی برای اجرای عملیات نظامی آغاز شد. جنگ جهانی دوم عظیم‌ترین جنگ جهانی تاریخ بشر است. حدود ۳۰ کشور به طور مستقیم در این دوران جنگیدند و تمام توان اقتصادی، صنعتی و نظامی خود را به کار گرفتند. این جنگ باعث کشتار جمعی غیرنظامیان، بمباران‌های راهبردی و فجایع بشری شد. در طول جنگ جهانی دوم دست کم 50 میلیون نفر کشته شدند. این آمار خونین‌ترین درگیری انسان در طول تاریخ بشریت است.

آلمان نازی در خلال جنگ بخش گسترده‌ای از اروپا را تصرف کرد. آلمانی‌ها شمال و غرب اروپا را در دست گرفتند، فرانسه را اشغال و انگلستان را محاصرۀ دریایی کردند. دونیتس در نبردهای دریایی بیش از هر زمان پیشتاز و محرک بود. او نبرد عظیم آتلانتیک  را با موفقیت به پایان رساند و لقب شیردلاور گرفت.

سرانجام جنگ به مناطق شرقی کشیده شد. در اوت ۱۹۳۹ طبق قرارداد مولوتوف- ریبن‌تروپ آلمان نازی و شوروی توافق کردند کشورهای اروپای شرقی شامل لهستان، فنلاند، رومانی و کشورهای حوزۀ دریای بالتیک را بین خود تقسیم کنند. اما بعدها در ژوئن ۱۹۴۱ آلمان و متحدانش حمله گسترده‌ای را با عنوان عملیات بارباروسا علیه شوروی آغاز کردند. 

این نبرد پایان بازی بود و با راهبرد زمین سوختۀ شوروی به نبردی فرسایشی تبدیل شد چون با درهم‌کوبیدن نیروی نظامی مهاجمان، ورق نبرد را به ضرر آلمان و متحدانش برگرداند و از آن پس روند شکست‌های مداوم آلمان آغاز گشت. 

این شکست‌ها در سال‌های ۱۹۳۳ با چیرگی شوروی در جناح شرق اروپا و نبردهای عظیم استالینگراد و کورسک همراه شدند. در سال ۱۹۳۴ ایتالیا (جناح جنوبی اروپا) و فرانسه (جناح غربی اروپا) هم تسلیم شدند. 

دخالت ایالات متحده در جریان حمله ژاپن به پرل هاربر پای آمریکا را به ماجرا باز کرد. این فرصت مناسبی بود که شوروی همۀ مناطق از دست‌رفته‌اش را بازپس بگیرد و تهاجمی همه‌جانبه را علیه آلمان و متحدانش آغاز کند.

هشتم مه ۱۹۴۵،  ۹ روز پس از خودكشي هيتلر و برافراشته شدن پرچم روسیه بر فراز ساختمان پارلمان برلین و يك هفته پس از سقوط برلين به دست ارتش سرخ، سند تسليم آلمان نازي به امضای "مارشال کایتل"  رئیس ستاد ارتش آلمان رسید و جنگ در جبهه‌های اروپا پایان یافت، جنگی که به کشته شدن بیش از ۷۰ میلیون انسان انجامیده بود.

معاهده شکست به امضای"کارل دونیتس، جانشین ۲۰ روزۀ پیشوا نیز رسید. بر اساس این معاهده مقرر شد نیروهای نظامی هیتلر در ساعت ۲۳ و ۴۵ دقیقه‌ی شامگاه هشتم ماه مه به همۀ فعالیت‌های خود پایان دهند.

پس از اعلام سقوط رایش سوم، مردم در سراسر جهان جشن گرفتند، تصاویر هیتلر را آتش زدند و به رقص و پایکوبی پرداختند. میلیون ها آواره و بی‌خانمان آلمانی‌ تا مدت ها در هراس انتقام‌جوییِ متفقین به سر می‌بردند.

دونیتس تا سال ۱۹۴۴ عضو رسمیِ حزب نازی نبود اما مگر می‌شود او را حامی نازیسم ندانست؟ بسیاری از افسران نیروی دریایی از دونیتس به عنوان فرد نزدیک به هیتلر و ایدئولوژی نازیسم یاد می‌کردند. او سخنرانی‌ها و نقل‌قول‌های زیادی در تأیید و تمجید هیتلر ایراد کرد. دونیتس از هیتلر با عنوان قدرتمندترین رهبر نظامی جهان یاد می‌کرد و مشی او را می‌ستود. دونیتس در همایشی دربارۀ بشردوستیِ هیتلر سخنرانی کرده بود و سایرین به او لقب هیتلر جوان داده بودند.

او در جریان محاکمات دادگاه نورنبرگ جنایتکار جنگی شناخته شد و به ۱۰ سال زندان محکوم شد. اما چرا و به چه جرمی او را به نورمبرگ فرا خواندند؟ 

دونیتس در سال ۱۹۴۲ به زیردریایی هایش در اقیانوس اطلس دستور داده بود که بازماندگان کشتی‌های غرق‌شدۀ دشمن را نجات دهند. این فرمان پس از آن صادر شد که در جریان عملیات نجات سربازان و دیگر مسافران کشتیِ بریتانیاییِ لاکونیا هواپیماهای آمریکای به زیردریایی‌های آلمانی حمله کردند. 

این درحالی است که بنا به عرفِ عملیات جنگی، شناوری که مسئول غرق کردن کشتی دیگر است باید تمام تلاش خود را برای نجات بازماندگان انجام دهد.

کشتی لاکونیا ۸۰ غیرنظامی، ۲۸۶ سرباز بریتانیایی، ۱۶۰ سرباز محافظ لهستانی و ۱۸۰۰ اسیر ایتالیایی داشت و در حال انتقال به اردوگاه انگلیسی بود که مورد اصابت قرار گرفت. 

زیردریایی‌های آلمانی به سرعت عملیات نجات را آغاز کردند. آن‌ها حتی پیام رادیویی انگلیسی مخابره کرده و قصد خود را دوستانه علام کردند، اما در خلال فرایند نجات بازماندگان، هواپیماهای بمب افکن آمریکایی به زیردریایی های نجاتِ شناور آلمانی حمله کردند.

زیردریایی های آلمانی به ناچار عملیات نجات را متوقف کردند و درنتیجه بیش از نیمی از افراد کشتی لاکونیا غرق شدند. پس از این اتفاق دونیتس به زیردریایی هایش در اقیانوس اطلس دستور داد تا از این پس بازماندگان کشتی های اصابت دیده را نجات ندهند

دونیتس در سال ۱۹۱۶ با پرستاری به نام اینگه بورگ وبر ازدواج کرد. حاصل پیوندشان دو پسر و یک دختر بود. هر دو پسرش را طی جنگ از دست داد. پیتر، پسر کوچک‌تر افسر زیردریایی بود که در سال ۱۹۴۳ هدف قرار گرفت و کشته شد. کلاوس، برادر بزرگ‌تر کارل دونیتس هم در جریان حملۀ دریایی به سواحل انگلستان درگذشت. تنها دختر دونیتس، اورسولا در سال ۱۹۳۷ با یکی از فرماندهان نیروی دریایی ازدواج کرد.

دونیتس تا سال ۱۹۴۴ هرگز رسماً به حزب نازی نپیوست. کارل دونیتس دو کتاب به یادگار گذاشته است: "خاطرات: ۱۰ سال و ۲۰ روز" که دربارۀ ۱۰ سال فرماندهی نیروی دریایی و رهبری ۲۰ روز پایانی حکومت رایش سوم است و "زندگی پرحادثۀ من"  که به شرح وقایع زندگی او قبل از سال ۱۹۳۴ می پردازد. 

کارل دونیتس سرانجام در سال ۱۹۸۰ در منطقه‌ای نزدیکی هامبورگ چشم از جهان فرو بست. 

بیشتر بخوانید:

پیگرد قانونی دادستانی آلمان برای نگهبان اردوگاه نازی‌ها در ۹۸ سالگی

تماشاخانه

داستان غم‌انگیز کودکی در غزه : «می‌خواهم روی پای مادرم بخوابم» / خبرنگار او را در شرایطی عجیبی پیدا کرد (فیلم)

قوچ‌مستی آغاز شده / قوچ‌های مست حواس‌شان به شکارچی‌ها نیست / نگرانی‌‌‌ها از شکار بیرحمانه (فیلم)

فیلم های دیگر