کی‌روش به آخر خط رسیده/ جنگجو بازنشسته می‌شود؟

  عصر ایران؛ اهورا جهانیان - اخراج کارلوس کی‌روش از تیم ملی قطر در سن 70 سالگی، می‌تواند نقطۀ پایان حضور کی‌روش در دنیای مربیگری باشد.

  کی‌روش در 15 سال شش بار هدایت تیم‌های ملی را بر عهده گرفته است: پرتغال، ایران، کلمبیا، مصر، دوباره ایران، و نهایتا قطر. او قطعا دوستدار فوتبال است ولی از بد حادثه، سه دهه دیر وارد دنیای مربی‌گری شده.

  اگر کی‌روش با این تفکر دفاعی، در دهۀ 1990 مربی بود، چه در فوتبال اروپا و چه در سایر نقاط دنیا، کار راحت‌تری داشت. جام جهانی 1990 یکی از کم‌گل‌ترین دوره‌های جام جهانی بود. شاید هم کم‌گل‌ترین. در جام جهانی 1994 نیز فوتبال هجومی و پرگل چندان مشاهده نشد. بازی‌های پرگل، از 1998 دوباره در جام جهانی رایج شد.

بنابراین کی‌روش اگر کمی زودتر به دنیا آمده بود، در دهۀ 1990 می‌توانست با تیم‌هایی به شدت دفاعی، جایگاه در خوری در دنیای فوتبال داشته باشد. در سال‌های 1990 و 1994، برزیل با اعراض از بازی هجومی، دنبال موفقیت در جام جهانی بود که بار اول ناکام ماند و بار دوم، به هدفش رسید.

تله سانتانا

  اینکه فوتبال در آن دوران عیار دفاعی بالایی داشت، تا حد زیادی محصول ناکامی تیم‌های تله‌ سانتانا در جام‌های جهانی 1982 و 1986 بود. در این دو دوره، برزیل تله‌سانتانا مستحق قهرمانی بود. دست کم باید به فینال می‌رسید. ولی هر دو بار دقیقا به دلیل بازی هجومی‌اش نتوانست موفق شود. در 1982 به ایتالیا باخت و خذف شد، در 1986 هم به فرانسه.

برزیل-ایتالیا، 1982

  خود تله‌سانتانا در دهۀ 1990 گفته بود اگر آن برزیل رویایی می‌توانست در جام‌های 1982 و 1986 قهرمان شود، سرنوشت فوتبال عوض می‌شد و فوتبال این قدر دفاعی نمی‌شد.

  قهرمانی ایتالیا در 1982، در کنار رشد موقعیت لیگ فوتبال ایتالیا در قارۀ اروپا و از دست رفتن موقعیت برتر لیگ هجومی انگلیس در فوتبال قارۀ سبز، از اواسط دهۀ 1980، عواملی بودند که در کنار ناکامی برزیل تله‌سانتانا به تقویت فوتبال دفاعی کمک کردند.

برزیل-فرانسه، 1986

  این وضع از 1998 تقریبا تغییر کرد. ظهور رونالدوی برزیلی در دنیای فوتبال، و فینال پرگل جام جهانی فرانسه، نقش مهمی در هجومی‌تر شدن فوتبال ایفا کردند. کافی است نتایج فینال‌های 1990 و 1994 را با فینال 1998 مقایسه کنیم. در 1998 فرانسه 3 بر صفر بزریل را برد ولی در 1990 آلمان 1 بر صفر آرژانتین را شکست داد (با یک پنالتی مشکوک)، در فینال 1994 هم ایتالیا و برزیل صفر بر صفر به کارشان پایان دادند و برزیل در ضربات پنالتی قهرمان جهان شد.

 از اواخر دهۀ 1990 رونالدینیوی برزیلی نیز در دنیای فوتبال ظهور کرد؛ بازیکنی که قطعا بهترین دریبل‌زن تاریخ فوتبال بوده. انتقال رونالدینیو از پاری سن ژرمن به بارسلونا و بیشتر دیده شدن بازی او در دهۀ اول قرن بیست‌ویکم، در شد فوتبال هجومی در قرن جدید بی‌تاثیر نبود.

اما عامل مهم‌تر، شاید ظهور مسی و رونالدو در دنیای فوتبال و البته شکل‌گیری بارسلونای پپ گواردیولا بود. شاید بتوان سال 2006 را، که ایتالیای دفاعی قهرمان جام جهانی شد و کاناوارو بابت نمایش دفاعی بی‌نقص‌اش در جام جهانی مرد سال فوتبال اروپا شد، سال پایان فوتبال دفاعی دانست؛ دوره‌ای تقریبا بیست ساله، که از 1986 شروع شده بود.

  با ظهور مسی و رونالدو و بازی‌های پرگل بارسلونای گواردیولا، و تثبیت رونالدو در رئال مادرید، و تبدیل شدن مسی به یک فوروارد تمام‌عیار در بارسای پپ، و رقابت ویژۀ مسی و رونالدو در گلزنی، و شکسته شدن انواع و اقسام رکوردهای گلزنی از سوی این دو ستاره، و ناکامی مورینیو در رئال مادرید و منچستریونایتد، و رشد فوتبال هجومی مدرن در لیگ برتر انگلیس با حضور گواردیولا در منچسترسیتی، و چندین  چند عامل دیگر، فوتبال در دو دهۀ اخیر به مراتب هجومی‌تر و پرگل‌تر از دورۀ بیست‌سالۀ مذکور (1986 تا 2006) شده.

 در چنین فضا و اتمسفری، کار کی‌روش روز به روز سخت‌تر شد. یعنی او نمی‌توانست با تاکتیک‌های دفاعی‌اش در کلمبیا و مصر و جام جهانی (با ایران) و قطر به موفقیت درخوری برسد.

 اینکه نه کلمبیا نه مصر و نه قطر، حاضر نشدند همکاری با کی‌روش را ادامه دهند، به خوبی نشان می‌دهد که فوتبال دفاعی‌‌یی که در بساط کی‌روش پیدا می‌شد، باب طبع فدراسیون‌های فوتبال این سه کشور نبوده.

 آخرین شانس کارلوس کی‌روش برای حضور توام با عزت در یکی از تیم‌های ملی دنیا، بازی ایران و آمریکا در جام جهانی 2022 بود. مسابقه‌ای که اگر کی‌روش در آن جرات اعراض از بازی دفاعی را پیدا کرده بود، می‌توانست ایران را راهی مرحلۀ یک‌هشتم نهایی جام جهانی کند و مایۀ تداوم حضور کی‌روش در تیم ملی ایران شود.

 اما کی‌روش در برابر آمریکا ترسید دستور حمله بدهد و افتخار اولین صعود تیم ملی ایران به مرحلۀ حذفی جام جهانی را از خودش دریغ کرد.

ایران-آمریکا، 2022

  پشت آن بازی بیش از حد دفاعی، نگرشی تاکتیکی و البته روحیه‌ای خاص وجود داشت که در تیم ملی قطر نیز، مثل کلمبیا و مصر، کار دست کی‌روش داد.

  وقتی رونالدو در سن 38 سالگی، چپ و راست مشغول گل‌زنی در لیگ فوتبال عربستان است، بدیهی است که قطری‌ها خوش ندارند تیم ملی کشورشان 90 دقیقه دفاع کند. در واقع متد مربی‌گری کی‌روش دیگر به درد آسیا هم نمی‌خورد.

  قطر قهرمان دورۀ قبلی جام ملت‌های آسیا است. مسئولان فدراسیون فوتبال این کشور می‌دانند که با سبک بازی مد نظر کی‌روش نمی‌توانند دوباره قهرمان آسیا شوند. حتی بعید است به نیمه‌نهایی برسند.

 آن‌ها باید فکری کنند. 38 روز دیگر جام ملت‌های آسیا شروع می‌شود و با کی‌روش امیدی به تیم ملی قطر نیست. بنابراین منطقی است که کی‌روش را کنار بگذرند و مربی‌ای را جانشین او کنند که اجازه دهد بازیکنان قطر بازی طبیعی خودشان را ارائه دهند.

 بازی طبیعی هیچ تیمی، شبیه بازی تیم‌های کی‌روش نیست. این همه دفاع کردن، با آن آرایش دفاعی غلیظ، با طبیعت فوتبال سازگاری ندارد. تیم‌های عربی که اصلا اهل چنین بازی‌های دفاعی غلیظی نیستند. بنابراین کی‌روش باید قطر را ترک کند. لااقل تیم ملی قطر را.

 جام جهانی 2018

اینکه آینده او چه خواهد شد، معلوم نیست ولی بعید است دیگر تیم‌های ملی‌‌یی که دست کم در قارۀ خودشان به مقام قهرمانی رسیده‌اند یا مدعی قهرمانی‌اند و یا دست کم سنت بازی تهاجمی دارند (مثل کلمبیا)، مشتری مربی‌ای مثل کارلوس کی‌روش باشند.

  کی‌روش می‌تواند این یکی دو دهۀ پایانی عمرش را استراحت کند و از تماشای فوتبال لذت ببرد. شاید هم نخواهد عمر مربی‌گری‌اش با اخراج‌های متعدد (از کلمبیا و مصر و ایران و قطر) به پایان برسد.

  در این صورت او احتمالا دو سه سال دیگر هم در دنیای فوتبال مربی‌گری خواهد کرد ولی به احتمال زیاد در سطح فوتبال باشگاهی. در اروپا که قطعا هیج باشگاه طراز اولی خواهان او نیست. اینکه باشگاهی درجه 2 را در اروپا انتخاب کند یا مثلا راهی لیگ عربستان (یا امارات یا قطر) شود، تصمیمی است که لابد دربارۀ آن فکر خواهد کرد.

جام جهانی 2014

  نکتۀ مسلم این است که عمر مفید کی‌روش در دنیای مربی‌گری تمام شده است. او مربی خوبی بود، ولی برای تیم‌هایی که مدعی قهرمانی یا صعود به مراحل بالای یک تورنمنت جهانی نبودند. با این حال از جایی به بعد، کف‌گیر تاکتیک‌های دفاعی‌اش هم به ته دیگ خورد ظاهرا. یعنی نتوانست با ارائۀ یک فوتبال دفاعی، حریفان قدر را گرفتار کند.

  ما با کی‌روش سه بار در مرحلۀ گروهی جام جهانی حذف شدیم. ولی انکار نمی‌توان کرد با وجود این ناکامی، مدیون او هستیم. او انضباط و جنگندگی و روحیۀ تیمی را در تیم ملی ایران به شدت تقویت کرد.

ایران-آرژانتین، جام جهانی 2014

  پیرمرد اگرچه به آخر خط رسیده، ولی بابت بازی‌های به یاد ماندنی ایران مقابل  آرژانتین و عراق (2015) و اسپانیا و ولز برایش بهترین روزها را در سال‌های بازنشستگی‌اش آرزو می‌کنیم. هر چند که با آن نگاه نافذ و روحیۀ جنگجو، اگر هم بازنشسته شود، باید گفت که او بازنشسته نیست، بازِ نشسته است.    

بیشتر بخوانید:

جام ملت‌های آسیا؛ همه با هم علیه ژاپن!

تماشاخانه

داستان غم‌انگیز کودکی در غزه : «می‌خواهم روی پای مادرم بخوابم» / خبرنگار او را در شرایطی عجیبی پیدا کرد (فیلم)

قوچ‌مستی آغاز شده / قوچ‌های مست حواس‌شان به شکارچی‌ها نیست / نگرانی‌‌‌ها از شکار بیرحمانه (فیلم)

فیلم های دیگر