آرامگاه خشایارشا در تهدید است؟ (+عکس)

به گزارش ایسنا، آرامگاه خشایارشا، گوری صخره‌ای است که در سینه کوه حاجی‌آباد در نقش رستم قرار گرفته است. فرسایش و نفوذ آب، خطری جدی برای آرامگاه فرزند داریوش بزرگ و آتوسا، دختر کوروش به شمار می‌آید. این آرامگاه، که دارای خصوصیات سنگ‌تراشی و تزئینات هنری بوده، اکنون در دست مرمت است، اما آنچه وضعیت را نگران‌کننده کرده، چاله‌های بزرگ و عمیقی است که در پایین دست صخره آرامگاه خشایارشاه به وجود آمده و ترک و شکاف طولی تا مقابل آرامگاه داریوش بزرگ، اردشیر یکم و داریوش دوم پیش رفته است.

 در داخل آرامگاه خشایارشا نیز تَرک‌های و حفره‌های ناشی از نفوذ آب به تعداد قابل توجهی مشاهده می‌شود. به فاصله نزدیک از آرامگاه، یک حفره دیده می‌شود که به گفته مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، در باران‌های اخیر پدید آمده و درون آن یک سازه مرموز پدیدار شده است. این سازه نویافته هنوز بررسی و مطالعه باستان‌شناسی نشده است، اما این گمان مطرح شده که شاید به آبراهه گمشده در نقش رستم ارتباطی داشته باشد.

علیرضا عسگری چاوردی ـ مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید، که مسئولیت محوطه باستانی نقش رستم را دارد ـ جز اینها، توجه را به قلوه سنگ‌های بیشماری که در محوطه مقابل آرامگاه خشایارشا انباشته شده، جلب می‌کند و درباره آنچه در پیرامون این اثر تاریخی درحال وقوع است و یا خطرات احتمالی که آن را تهدید می‌کند، توضیح می‌دهد: در بالای کوهی که مقبره خشایارشا قرار دارد، حوضچه آرامش وجود داشته، که مدت‌هاست کارکردش را از دست داده و آب حاصل از بارش‌ها که باید در این حوضچه جمع می‌شد، به صورت آبشاری همراه با سنگ‌های صخره‌ای به پایین فرو می‌ریزد و جلوی مقبره تلنبار می‌شود.

این باستان‌شناس اضافه می‌کند: به دلیل اینکه آبراهه‌ها در نقش رستم کارکردش را از دست داده است، آب جاری شده از آن آبشار، راه خود را پیدا کرده و از سطح به زیر زمین و داخل راه‌آبه‌ای فرو رفته که بخشی از آن به صورت حفره‌ای عمیق پدیدار شده است. مسئله مهم‌تر این است که ما نمی‌دانیم آب باران و سرریز شده از کوه به کجا می‌رود.

آنچه در پیرامون آرامگاه خشایارشا و نقش رستم درحال وقوع است از این منظر می‌تواند خطرناک باشد که احتمالا آب با نفوذ به زیر زمین به سازه‌های آسیب بزند که به گمان باستان‌شناسان هنوز از دل خاک بیرون آورده نشده‌اند. مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید درباره میزان خطری که متوجه آرامگاه خشایارشا و دیگر آثار نقش رستم است، به ایسنا می گوید: به دلیل آنکه آبراهه کارکردش را از دست داده، آبهای سر ریز شده از آن آبشار به سطح زیرین نفوذ پیدا کرده است و به باروی نقش رستم نیز آسیب می‌زند، برای همین باید ابتدا حوضچه آرامش، که در بالای کوه است، احیا کنیم و بعد، از خطر ریزش سنگ‌ها جلوگیری کنیم و آبراهه‌های دوره هخامنشی و ساسانی را پیدا کنیم، تا آب‌ به همان روش گذشته به بیرون از نقش رستم انتقال یابد.

این باستان‌شناس برای حفاظت از آرامگاه خشایارشا که آبشار در نزدیکی آن ایجاد شده است، تاکید می‌کند که حوضچه آرامش به لایروبی، کاوش باستان‌شناسی و احیا نیاز دارد تا این حجم سنگ از آبشار وارد محوطه نقش رستم (محیط پیرامون آرامگاه خشایارشا) نشود.

محوطه آرامگاهی نقش رستم محل تدفین آرامگاه چهار پادشاه هخامنشی؛ داریوش بزرگ، خشایارشا، اردشیر یکم و داریوش دوم است و یادمان‌هایی از عیلامیان، هخامنشیان و ساسانیان را دارد. در بارش‌های اخیر به دلیل جاری شدن آب و ایجاد شکاف‌ها و ترک‌هایی در سطح زمین، این محوطه برای مدتی تعطیل شد.

در ادامه اداره کل میراث فرهنگی استان فارس از تعدادی از اساتید دانشگاه شیراز دعوت کرد تا وضعیت این محوطه را با توجه به تهدید فرونشست بررسی دقیق‌تر داشته باشد. مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید پیش‌تر با استناد به نظر این اساتید گفته بود آنچه در نقش رستم رخ داده بیشتر فُروشُست بوده، هرچند به دلیل سستی خاک در این محوطه باستانی و کامل نشدن کاوش‌ها در ۸۰ سال اخیر، از کار افتادن آبراهه و مهمتر از آن فرونشست دشت مرودشت، تایید کرد که حفره‌ها و شکاف‌های طولی در این محوطه تشدید شده است.