دکتر حمیدرضا فرشچی www.novindiet.comمتخصص تغذیه بالینی و متابولیسم، فوق تخصص دیابت و چاقی از انگلستانعصرایران- اگر شما چاق هستید و یا از افزایش وزن رنج می برید در هنگام مراجعه به متخصصین تغذیه شاید اولین نکته ای که می شنوید آنست که باید غذاهای فست فود را از سبد غذایی خود حذف نمایید. متاسفانه باید اذعان کرد که شاید روزی فقط نسل جوان و نوجوان ما از این نوع غذاها لذت می بردند ولی در حال حاضر کم نیستند افراد میانسالی که علاوه بر افزایش وزن دچار عوارض و مشکلات ناشی از چاقی پیشرفته بوده و در سبد غذایی آنها به مناسبتهای مختلف انواع غذاهای فست فود وجود دارد. همین استفاده روزمره از غذاهای فست فود باعث شده است که خیلی از افراد چاق تصمیم خود برای شروع رژیم غذایی را به تعویق بیندازند چرا که می خواهند از لذت این نوع غذاها دست نشویند. حال آیا واقعا رژیم غذایی سالم با مصرف این نوع غذاها امکان پذیر نیست؟
تجربیات کلینیکی نشان داده اند که کالری مواد غذایی تنها مولفه در کنترل وزن نمی باشد. این بدان معناست که در یک فرد چاق که برنامه ای برای رژیم غذایی خود ندارد این تعهد که من از این نوع غذاها استفاده می کنم و در عوض آن از سایر مواد غذایی خود کم نموده تا وزنم را کنترل نمایم، عملی نخواهد بود. پس وابستگی به این نوع غذاها و استفاده روزمره از این مواد غذایی با رژیم سالم سازگاری نخواهد داشت.
سوال دوم آن که چه مشکلاتی برای شما بدنبال مصرف غذاهای فست فود ایجاد می شود؟
اولین مشکل اساسی غذاهای فست فود ارائه شده در ساندویچ فروشی و یا پیتزافروشی ها و یا رستورانهای که مرغ سرخ شده سرو می کنند ، این است که این غذاها اغلب غنی از چربی و کالری هستند. لذا از نقطه نظر حفظ سلامتی و نیز رعایت رژیم ، مصرف این نوع غذاها مضر می باشد. جالب است بدانید که حتی اگراین نوع غذاهای فست فود شامل غذاهایی باشد که شما ظاهرا فکر کنید چربی زیاد ندارند مثل :مرغ، ماهی و برگرهای سبزیجات. برای مثال بد نیست بدانید که یک ساندویچ برگر سبزیجات تقریبا دارای 25 گرم چربی است (که این مقدار تقریبا 2 برابر چربی همبرگر است).
اما واقعیت آنست که باید پذیرفت حذف کامل این نوع غذاها از سبد غذایی خیلی از خانواده ها تقریبا غیر ممکن است. مهم آن است که شما باید یک تعادلی را در دریافت همه مواد غذایی حتی این گونه مواد غذایی مضر داشته باشید بدین معنا که شاید شما بتوانید ماهی یک بار و یا حتی با تواتر بیشتر از این مواد مواد غذایی استفاده نمایید ولی مهم آنست که این غذاها نباید در سبد معمول غذایی شما قرار گیرد. بر این اساس در یک رژیم غذایی در ابتدا تلاش می شود شما با تکنیکهایی بیاموزید که یک برنامه غذایی منظم داشته باشید. پس از یک دوره برنامه ریزی شده که در طی آن از دریافت مواد غذایی فست فود باید پرهیز نمایید با اصلاح شیوه تغذیه شما می توانید بر اساس علایق غذایی تان، اصلاحات خاصی را در رژیم لاغری داشته باشید، بدین معنا که از این گونه مواد غذایی در حجم کم در برنامه ماهانه غذایی خود بگنجانید. چراکه نکات مثبت هم در برخی ازغذاهای مذکور وجود دارد، برای مثال یک ساندویچ برگر گوشت گاو غنی از پروتئین، آهن قابل جذب، ویتامین های گروه ب و روی است و لذا این مورد به عنوان یکی از گزینه های مناسبی است که به عنوان غذاهای فست فود تعریف شده است. در واقع این عمل سرخ کردن و اضافه نمودن مایونز هست که وعده های غذایی برگر را پرچرب می سازد، لذا رستورانهایی که از روغن کمتر و یا مایونز کم چرب استفاده می کنند و حجم ساندویچ کوچکتری عرضه می نمایند، ترجیحا بهتر خواهند بود.
نکته اساسی دیگر که باید بدان توجه نمایید آنست که شما می توانید انتخابهای سالمتری را از بین فست فودها داشته باشید. برخی از مواد غذایی چربی وکالری کمتری از بقیه غذاهای فست فود دارند و لذا شما می توانید برای مثال یک پیتزای کم چرب تر یا پیتزای کامل سبزیجات"(که واقعا در منوی غذایی با همچین نام هایی معرفی شده اند) را در هنگام رفتن به رستوران انتخاب نمایید و یا از مرغ کبابی و یا جوجه کباب به جای مرغ سرخ شده استفاده نمایید.
یک راه حل دیگر بویژه در خانواده هایی که استعداد چاقی بالاتر است و از این نوع غذاها لذت می برند، درست کردن این غذاهای رستورانی در منزل است زیرا در منزل شما می توانید محتوای چربی و کالری را کنترل کنید. تجربیات حاصل از درمان بیماران چاق نشان می دهد بسیاری از افرادی که به غذاهای فست فود عادت کرده اند، تمایل دارند که به سمت تغذیه سالم تر بروند ولی فقط به خاطر آنکه از مزه غذاهای سالم خوششان نمی آید به فست فودها روی می آورند. در این زمینه داشتن دستورات غذایی سالم و متنوع که در عین حال خوشمزه باشد ضروری است. علاوه بر اینکه شما می توانید بتدریج ذائقه تان را نسبت به چربی زیاد عوض کنید. همانطور که نسلهای قبلی ما نه تنها به این نوع غذاها آشنا نبودند بلکه در صورت دسترسی به این غذاها از آن لذت نمی بردند ولی ما به تدریج ذائقه مان را آموزش دادیم که عاشق فست فود باشند. البته این نیاز به جلسات مشاوره در طی یک دوره زمانی از یک سو و داشتن دستورات آشپزی برای غذاهای سالم که حاوی چربی کمتر و انرژی متعادل هست، دارد.