در طول تاریخ بیماری جذام به عنوان یکی از بیماریهای وحشتناک در انسانها شناخته میشد و تا مدتها تصور بسیاری از مردم این بود که این بیماری ارثی و لاعلاج است. در سال ۱۸۷۳ میلادی یک پزشک نروژی کشف کرد که عامل ابتلا به جذام نوعی باکتری است. این باکتری که نوعی «باسیل» است، داخل سلول زندگی می کند و تنها درون سلول توانایی تکثیر دارد، به همین دلیل تاکنون واکسن مؤثری علیه جذام ساخته نشده است.
به گزارش تسنیم، براساس اطلاعاتی که مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، در سال گذشته (۱۴۰۲) تعداد ۹ مورد جدید جذام در کشور گزارش شده است که ۶ نفر از آنها ایرانی و سایر بیماران از اتباع خارجی هستند.
تا پایان سال ۱۴۰۲ تعداد تجمیعی موارد ثبتشده جذام به ۱۱ هزار و ۹۱۵ مورد رسیده که از آن میان ۸۹۸۸ مورد بهبود یافتهاند، ۲۵۰۴ نفر از مبتلایان فوت شدهاند، ۴۱۱ مورد غایب از درمان هستند که ۱۲۰ مورد اتباع افغانستانی هستند، ۱۲ نفر تحت درمان چنددارویی هستند که از این تعداد ۸ نفر دارای ملیت ایرانی هستند.
موارد تحت درمان در پایان سال ۱۴۰۲ از ۱۰ دانشگاه علوم پزشکی کشور گزارش شدهاند که از این میان بالاترین میزان شیوع به دانشگاههای علوم پزشکی خراسان شمالی، قزوین و ایرانشهر اختصاص دارند.
نمودار زیر روند شیوع بیماری جذام را در کشور طی سالهای ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۲ نشان میدهد:
جدول زیر نیز مربوط به تعداد موارد کشف شده در هر سال به تفکیک ایرانی و غیر ایرانی است:
حدود ۹۵ درصد از مردم به دلیل وضعیت سیستم ایمنی خود هرگز به جذام مبتلا نمیشوند و فقط ۵ درصد از مردم مستعد ابتلا به بیماری هستند. برای اینکه فردی بتواند به جذام مبتلا شود باید به مدت طولانی و به صورت مکرر با فرد مبتلا به جذام در تماس باشد.
راه سرایت بیماری از انسان به انسان و از شخص درماننشده به شخص دیگر و از مسیر دستگاه تنفسی فوقانی از طریق قطرات تنفسی یا پوست آسیبدیده است. باسیل جذام عمدتا پوست، اعصاب محیطی و مخاط دستگاه تنفسی فوقانی و نیز چشمها را درگیر میکند.
ضایعه پوستی، از دست دادن حس (حرارت، درد و لمس سطحی و عمقی) و آسیب عصبی از جمله علائمی است که بیماران مبتلا به جذام تجربه میکنند.
دوره نهفتگی بیماری طولانی و به طور متوسط ۳ الی ۵ سال است و تا ۲۰ سال هم گزارش شده است.
تشخیص جذام عموماً براساس علائم و نشانههای بالینی توسط پزشک انجام میشود. تهیه «اسمیر» و نمونهبرداری از ضایعات پوستی نیز از دیگر روشهای کمککننده به تشخیص بیماری هستند.
درمان جذام از طریق مصرف داروها امکانپذیر است. داروهای درمانکننده بیماری بهصورت رایگان در بستههای آماده در مراکز خدمات جامع سلامت کشور توزیع میشود.