تولد فانتا در دل جنگ؛ از دوران آلمان نازی تا محبوبیت جهانی (+عکس)

کمتر کسی است که نام «فانتا» (Fanta)، نوشیدنی گازدار محبوب با طعم میوه را نشنیده باشد. نوشابه‌ای که بسیاری از افراد، به‌عنوان جایگزین «کوکاکولا» (Coca-Cola) از آن یاد می‌کنند.

به گزارش کجارو، داستان تولد این نوشابه محبوب، به جنگ جهانی دوم و آلمان نازی بازمی‌گردد؛ زمانی که ورود ماده اولیه کوکاکولا به آلمان ممنوع شد و آن‌ها، تصمیم گرفتند تا جایگزینی برای این نوشیدنی معروف، معرفی کنند؛ نوشیدنی‌ که خیلی زود، بازار را به تسلط خود درآورد و موفق شد که نام خود را تا به امروز، زنده نگه دارد. 

تحریم کوکاکولا در آلمان

در اوایل دهه ۱۹۳۰ میلادی، با به قدرت رسیدن هیتلر و حزب نازی و پیش از شروع جنگ جهانی دوم، شرکت کوکاکولای آلمان به رشد و فروش افزایشی رسید و با شبکه توزیع جهانی، بر بازار نوشیدنی‌های مصرفی تسلط یافت. کوکاکولای آلمان توسط شرکتی موسوم به «کوکاکولا جی‌ام‎‌بی‌اچ» (Coca-Cola GmbH)، تولید می‌شد و با حدود ۶۰۰ توزیع‌کننده محلی و ۴۳ کارخانه بطری‌سازی، بازار نوشابه آلمان را تسخیر کرده بود.

پس از تصادف و مرگ «ری پاورز» (Ray Powers) آمریکایی‌ الاصل در سال ۱۹۳۸ میلادی، مدیریت کوکاکولای آلمان به «مکس کیث» (Max Keith) آلمانی واگذار شد. عده‌ای معتقدند که «کیث» وفاداری عجیبی به این شرکت و نوشیدنی آمریکایی داشت؛ از این جهت، وارد مناقشات سیاسی نمی‌شد و جز افزایش فروش کوکاکولا، به هیچ چیز دیگری نمی‌اندیشید. به گفته برخی از مورخان نیز مکس کیث با همه دشواری‌های موجود، عضویت در حزب نازی را رد می‌کرد و تنها در راستای منافع کوکاکولای آلمان پیش می‌رفت.

با این حال، رابطه میان مکس کیث و حزب نازی، پیچیده توصیف می‌شود و برخی از افراد بر این عقیده‌اند که این شخص، در پس درود هیتلری (Sieg Heil) و تنها با تعهد تشریفاتی به کوکاکولا، به کار خود ادامه می‌داد. هرچند به اعتقاد گروهی دیگر، در شرایط اقتصادی آلمان نازی، کیث مجبور بود با روی خوش نشان دادن به نازی‌ها، به فعالیت خود ادامه دهد؛ اما او هیچ‌گاه به عضویت حزب نازی درنیامد.

پس از تهاجم آلمان به لهستان در سال ۱۹۳۹ میلادی، انگلستان و فرانسه به جهت احترام به تعهدات دفاعی خود نسبت به لهستان، به آلمان اعلام جنگ کردند. آمریکا نیز به تحریم تجاری آلمان پرداخت و بریتانیا با محاصره دریایی، از ورود کالا و ارز به آلمان جلوگیری کرد. دولت آلمان نازی نیز در پاسخ به این اقدامات، دارایی‌های شرکت‌های آمریکایی در این کشور را مسدود و برخی از شرکت‌های تابعه را ادغام کرد.

تولد فانتا در بحبوحه جنگ جهانی دوم

در پی جنگ و تحریم، واردات ماده اولیه و طعم‌دهنده کوکاکولا به آلمان ممنوع شد و نیاز به نوشیدنی جدیدی بود تا بازار نوشابه آلمان را زنده نگه دارد. مکس کیث، این فرصت را غنیمت شمرد و از شیمی‌دان‌ها خواست تا ترکیب کوکاکولا را کشف کنند؛ اما آن‌ها هرگز به نتیجه دلخواه و حتی طعمی مشابه کوکاکولا نرسیدند.

مکس کیث برای دستیابی به فرمولاسیون کوکاکولا، به سراغ بقایای سایر صنایع غذایی رفت و در این میان، آب پنیر حاصل از تولیدات شرکت‌های لبنی و تفاله سیب باقی‌مانده از آب سیب را انتخاب کرد. نوشیدنی جدید، تولید شد و اتاق فکر آقای کیث، به‌دنبال نامی برای محصول جدید می‌گشت.

مکس کیث از همکارانش خواست که اسم جالبی برای نوشیدنی تازه بیابند تا خیال‌پردازی آن‌ها، به واقعیت تبدیل شود و آنان نیز از همین کلمه خیال‌پردازی یا به اصطلاح، «فانتزی» (به آلمانی: Fantasie) استقبال کردند. در این میان، یکی از فروشندگان به نام «جو نیپ» (Joe Knipp)، پیشنهاد داد که از مخفف این کلمه یعنی «فانتا» (Fanta) استفاده کنند؛ پیشنهاد وی، مورد قبول قرار گرفت و بدین ترتیب، فانتا به‌طور رسمی متولد شد.

تسلط فانتا بر بازار نوشیدنی آلمان

تولد نوشابه فانتا، شرکت کوکاکولای آلمان را از خطر سقوط نجات داد و علاقه مردم به این نوشیدنی جدید، روزبه‌روز بیشتر می‌شد؛ به‌طوری که در سال ۱۹۴۳ میلادی، حدود سه میلیون جعبه فانتا در آلمان به فروش رسید.

گفته می‌شود که این میزان بالای استفاده، صرفا به جهت نوشیدنی نبود؛ چراکه در شرایطی که آلمان در سهمیه‌بندی شکر قرار داشت، بسیاری از مردم، از نوشابه فانتا به‌عنوان یک چاشنی آشپزی و برای افزودن طعم شیرینی به سوپ‌ها و خورش‌های خود استفاده می‌کردند.

در پایان جنگ و پس از شکست آلمان نازی، ارتباط بین شرکت اصلی کوکاکولا و کوکاکولای آلمان (Coca-Cola Deutschland) از سر گرفته شد. شرکت کوکاکولای آمریکا، از «مکس کیث» به‌واسطه تلاش‌هایش در شرایط وخیم جنگی، تشکر شایسته‌ای کرد و مدیریت کل «کوکاکولای اروپا» را به وی سپرد؛ این موضوع در حالی اتفاق افتاد که تا پایان دهه چهل میلادی (۱۹۴۹)، نام فانتا کاملا کنار گذاشته شده بود. 

تولد دوباره فانتا

در ابتدای دهه ۱۹۵۰ میلادی، کوکاکولا (احتمالا به خواست کیث) تصمیم گرفت تا بار دیگر، نام «فانتا» را احیا کند و این بار، به سراغ طعم جدیدی از پرتقال‌های محلی رفت. شرکت کوکاکولا در واقع، فرمول اولیه فانتا را خریداری کرد و طعمی ساخت که اساس نوشابه‌های امروزی فانتا است.

در فوریه سال ۲۰۱۵ میلادی و در آلمان، هفتاد و پنجمین سالگرد فانتا در حالی جشن گرفته شد که این نوشابه با عنوان «فانتای کلاسیک» در بطری‌های شیشه‌ای با طرح اصلی و طعم واقعی زمان جنگ، بین مردم پخش شد. آلمانی‌ها چنین اعلام کردند:

۷۵ سال پیش، منابع برای کوکاکولای محبوب ما کمیاب بود؛ امروز، ما در حال بازگرداندن احساس خوبی از دوران گذشته هستیم.

این شعار تبلیغاتی گویی دوران وحشت‌زای آلمان نازی را نادیده می‌گرفت؛ بنابراین کمپین تبلیغاتی ضمن عذرخواهی از هرگونه توهین ناشی از این تبلیغات، بلافاصله عنوان داشت که فانتا، در طول جنگ جهانی دوم و در آلمان اختراع شد؛ اما این برند ۷۵ ساله، هیچ ارتباطی با هیتلر یا حزب نازی ندارد.

تماشاخانه

داستان غم‌انگیز کودکی در غزه : «می‌خواهم روی پای مادرم بخوابم» / خبرنگار او را در شرایطی عجیبی پیدا کرد (فیلم)

قوچ‌مستی آغاز شده / قوچ‌های مست حواس‌شان به شکارچی‌ها نیست / نگرانی‌‌‌ها از شکار بیرحمانه (فیلم)

فیلم های دیگر